Als kind leren we dat goed gedrag wordt beloond en slecht gedrag gestraft, en daarom gaan we volgens Marnix als volwassene op zoek naar goedkeuring bij anderen. Maar we moeten een ander nooit verantwoordelijk maken voor ons geluk – dat ligt toch echt bij jezelf.
Van alles waar ik over kan schrijven, blijft zelfliefde een van de meest gewaardeerde onderwerpen. Omdat we er vaak zo ongelooflijk mee worstelen. Omdat het steeds lijkt te komen en te gaan (meestal dat laatste). En omdat we het dus heel graag wat regelmatiger en makkelijker willen ervaren. Maar daarvoor moet je eerst snappen hoe het wérkt.
Ik heb sterk het idee dat zelfliefde voor veel mensen nauw verbonden is met toestemming. De toestemming om tevreden te zijn met onszelf, om de kritiek op ons gedrag te mogen negeren, en zo te zien dat we in de basis prachtig en helemaal af zijn. Het idee dat het oké is om verliefd op jezelf te zijn. Daarvoor hebben we meestal iemand anders nodig.
Toestemming is een dwingend fenomeen. We ontdekken het via onze opvoeders terwijl we opgroeien. In onze jeugd leren we met vallen en opstaan wat er precies van ons verlangd en verwacht wordt en hoe we ons aan de regeltjes kunnen houden. Goed gedrag wordt beloond, slecht gedrag op tal van manieren ontmoedigd. Onderdeel van dit hele spel is weten wanneer je iets wel en wanneer je iets níet mag doen. Meestal leren we dat van onze ouders, die we om allerlei voor de hand liggende redenen te vriend willen houden.
Het is essentieel dat we herkennen hoe en wanneer we ‘goed’ bezig zijn, want we hechten veel waarde aan de zegening van onze biologische voorbeelden. Spelenderwijs komen we erachter dat het voordelen heeft om vader en moeder tevreden te houden, en dat het lekker (veilig) voelt als we geprezen worden voor gewenst gedrag. Dat smaakt naar meer.
Door de jarenlange dynamiek van straffen en belonen, leren we wanneer we braaf en de moeite waard zijn, of juist niet. Het zijn onze verwekkers bij wie we toestemming zoeken om ons ergens fijn over te voelen, en als we ze teleurstellen en ze ons dat laten merken, voelt dat vaak heftiger dan een stevig pak slaag. Langzaam maar zeker wordt die toestemming, die goedkeuring, een doorslaggevende factor. We kunnen niet meer zonder. En op een gegeven moment kunnen we niet anders meer dan naar anderen kijken om ons gedrag (en daarmee onze eigenwaarde) in te schatten: we hebben hun reacties nodig om te weten of we oké bezig zijn en ons ook zo mogen voelen.
Op een gegeven moment durven we onszelf pas te waarderen als we zéker weten dat het mag. En dat zie je ook heel duidelijk terug in romantische relaties. Alhoewel we graag geloven dat ze om onvoorwaardelijke liefde draaien, is dat meestal niet het geval. Heel vaak speelt zich namelijk een ingewikkelde dynamiek af van goedkeuring vinden bij de ander, zodat we ons even prettig kunnen voelen over onszelf. Maar het bizarre is: je hebt op zich natuurlijk niemand anders nodig om dat unieke gevoel van verliefdheid te ervaren… omdat het een ervaring is bínnen jou. Altijd en onveranderlijk!
JIJ voelt verliefdheid, jij bruist van binnen, jíj bent de directe getuige van die heerlijke innerlijke warmte. Het is jouw systeem dat volstroomt met onbetaalbare chemische cadeautjes. Het komt slechts door conditionering dat we eerst door iemand anders gewaardeerd moeten worden, dat we het idee hebben dat we er mogen zijn, vóór we dat zelf durven te voelen. Pas nadat de ander laat blijken dat je bijzonder bent, durf je het zelf te vinden. Het object van jouw intense verlangen geeft je zo onbewust toestemming van jezelf te houden, maar jíj doet het. En dat is dan ook de hele truc bij zelfliefde: je hebt alleen maar toestemming nodig van jezelf.
Hoe lang ga je daar nog op wachten?
