In het leven zijn er grofweg twee soorten situaties die om een keuze vragen: de praktische/logische, en de emotionele. Bij dit soort keuzes red je het niet met je verstand. Hier komt diepere wijsheid aan te pas, een sturing van binnenuit, het volgen van je hart.
Als we een beslissing moeten nemen, als er gekozen moet worden, vallen we vaak terug op logica. En alhoewel dat in veel dagelijkse gevallen een prima oplossing is, zijn er genoeg situaties die om een andere benadering vragen. Want als we die op een verstandelijke manier willen slechten, gaat het soms hopeloos mis. Laat me even uitleggen hoe ik dat zie.
Naar mijn idee zijn er in het leven grofweg twee soorten situaties die om een keuze vragen: de praktische/logische, en de emotionele. In de praktische situatie zijn alle variabelen bekend. We willen bijvoorbeeld een specifieke taart bakken of een nieuwe tv of smartphone aanschaffen, of zoeken het beste treinabonnement. Op basis van de feiten, die je duidelijk naast elkaar kunt zetten en vergelijken, kunnen er heel fatsoenlijke en relevante keuzes gemaakt worden. Dit werkt handig en bevredigend onder veel omstandigheden, en daarom zijn we er ook zo dol op. Maar wat gebeurt er nu zodra dit systeem wordt toegepast op dilemma’s die binnen het emotionele spectrum vallen?
Op Google kun je niet zoeken naar keuzes van je hart
Of je relatie niet gewoon op is en je alleen verder moet, bijvoorbeeld. Of je je baan moet opzeggen om een droom te volgen. En zelfs of het tijd is om te verhuizen naar een andere stad of ander land, want daar zijn simpelweg veel te veel variabelen in het spel om te kunnen spreken van verantwoord afwegen. Bij dit soort situaties red je het niet met je verstand, met analytisch wikken en wegen, met het kauwen op voors en tegens tot je een ons weegt. Googelen of je wel of niet bij je vriend moet blijven is nogal onzinnig. De onbekende weg die je inslaat moet uit jou komen, niet van een vergelijkingssite.
Ik heb het er vaker over, maar dat komt omdat ik het zo belangrijk vind. Ook hier komt diepere wijsheid aan te pas, sturing van binnenuit, het volgen van je hart. Hier wéét je op een bepaald moment wat je moet doen, in plaats van dat het de uitkomst in een keurige Excelsheet is. Het zetten van stappen zoals je dat in een praktische situatie doet, is hier niet van toepassing, en kan alles alleen maar hopeloos verwarrend maken.
Er is meer nuance dan je denkt
Maar waarom is het toch zo moeilijk om erop te vertrouwen dat niet-weten op een gegeven moment moeiteloos zal omslaan in een duidelijke richting, een glasheldere, gevoelsmatige hint? Volgens mij komt het omdat we onbewust denken dat elke beslissing een halszaak is, en we ‘m dus willen nemen met zoveel mogelijk zekerheid. Alleen is dat natuurlijk niet van toepassing in situaties waarin het draait om romantische liefde, vervulling of vriendschap, om de échte levenskeuzes. Op dit niveau is het allemaal niet logisch en zwart/wit, en kun je het onmogelijk platslaan tot iets wat je volledig kunt doorgronden.
Bovendien weet je vaak pas veel later wat het effect is van een zekere beslissing, en er zijn dus eigenlijk geen goede of foute keuzes, zéker niet meteen. Wie kent precies de gevolgen van die ene beslissing, straks en helemaal een paar jaar ná straks? Hoe vaak weet je niet pas veel later wat het je heeft opgeleverd, en waar het je bracht? Dat kan allemaal heel anders. Slimmer. Simpeler. Je kiest, BOEM, en dan zie je wel verder. Ingewikkelder hoeft het echt niet te zijn. Je kiest, en dan kies je weer, en weer, tot de finale beslissing van hogerhand voor ons wordt genomen, en het kiezen er voorgoed op zit. We geloven er heilig in dat als we alles weten, we ook altijd de juiste beslissing kunnen nemen. Leuk theorietje, hartelijk dank, maar alles weten is natuurlijk onmogelijk, dus dat kun je net zo goed laten.
Leren gaat vanzelf
We zijn hier maar heel, heel even, en dat je een wezenlijk deel van dat kostbare leven verspilt aan terug- of vooruitkijken, is in mijn ogen doodzonde. En het hóeft gewoon niet. Je kunt namelijk ook leren van je ‘foute’ keuzes door je simpelweg te realiseren waar het mis ging. Dat is alles. Als je een misstap hebt begaan, sla je de kern daarvan automatisch op, en die kennis neem je vanzelf met je mee. Dat kost nauwelijks tijd. Leren gaat vanzelf, en het is veel belangrijker dat je afstemt op wat je van binnen wordt ingefluisterd, dan te proberen een feilloos analytisch model van het leven te maken op basis van de eindeloze hoeveelheid keuzes die we maken, en hun wisselende uitkomsten.
Je weet wat je moet doen, en wannéér je het moet doen. Altijd.
Je hoeft er alleen maar naar te luisteren.
