J.K. Rowling door de Britse koningin is benoemd tot Companion of Honour to the Queen. Een erefunctie die maar 65 mensen hebben. Maar wat ik er vooral zo mooi aan vind, is de titel ‘Companion’. Een companion is een metgezel. Iemand die met je meereist. Meer dan dat: met wie je letterlijk mee-leeft.
Als er nou iets met me meeleeft, zijn het de boeken van J. K. Rowling. De eerste Harry Potter kwam uit rond de tijd dat mijn oudste kind geboren werd. Mijn kinderen zijn opgegroeid met Harry Potter. Ik heb wel eens verzucht: ‘Oké, als ik dan maar één ding goed heb gedaan, dan is het Harry Potter voorlezen’. Ja, je bent inderdaad een paar jaar bezig, maar ik denk er nog steeds met weemoed aan terug. Met z’n drieën op de bank, onder een dekentje. Aan het eind van het hoofdstuk: ‘Nog een hoofdstuk, mamma!’ En heel vaak deed ik dat, omdat het verhaal niet alleen voor de kinderen leuk en spannend was, maar voor mij net zo goed.
Al die personages en wat ze meemaakten – je leerde ervan en je kon er samen over praten. We hadden allemaal onze favorieten. Maar wat ik het allermooiste vond, waren de magische objecten, die zo speels een hele diepe levenswijsheid overbrachten, waar ik het ten diepste mee eens was, maar die ik zelf nooit zo mooi duidelijk had kunnen maken. Dit zijn mijn favorieten: de sorteerhoed, de boeman en de hersenpan.
1. De sorteerhoed: je keuzes bepalen wie je bent
Je hebt geen keuze in wat je overkomt, maar je hebt wel een keuze in hoe je erop reageert. Dat begint al bij de sorteerhoed, die bepaalt in welk huis op Zweinstein je wordt ingedeeld. Gryffoendor of Slytherin? Bij Harry is de sorteerhoed er niet zo zeker van, maar Harry wenst heel hard Gryffoendor, en dat wordt het.
‘Uit onze keuzes blijkt wie we werkelijk zijn, niet uit onze talenten’ zegt het wijze schoolhoofd Perkamentus. We hebben allemaal een lichte en een donkere kant in ons, we hebben allemaal goede en minder goede eigenschappen. Waar het om gaat is waar we naar handelen. Dát is wie we echt zijn.
2. De boeman: je grootste angst is de angst zelf
Ach, de boeman! Een magisch figuur, die de vorm aanneemt van je grootste angst. Het handigst is natuurlijk om hem op te sluiten in een kast of een kist. Maar als je hem loslaat, en hij voor je staat, is er één manier om hem te bezweren: door de toverspreuk ‘Ridiculus!’ en door je voor te stellen dat hij in iets grappigs verandert.
We hebben allemaal onze eigen boeman. En het helpt ècht om daar met luchtigheid naar te kijken. Waar ben je precies bang voor? Kun je het zó overdrijven, of er anders naar kijken, zodat je erom kunt lachen? Durf je angsten uit de kast te laten, leer ze onder ogen te zien, leer ze te veranderen in iets waar je om kunt lachen. Lukt het niet? Gewoon opnieuw proberen. Je grootste angst is de angst zelf en je moet hem onder ogen durven zien om ze onschadelijk te maken.
3. De hersenpan: woorden zijn een onuitputtelijke bron van magie
De hersenpan van schoolhoofd Albus Perkamentus is een hulpmiddel om herinneringen te delen. Dat werkt zo: Perkamentus zet een toverstok tegen zijn slaap en dan vloeit een herinnering als een zilverachtig draadje uit zijn hoofd, met zijn toverstok laat hij hem in de stenen kom vloeien. Waarna je je hoofd erin kunt dopen en dan de herinnering beleeft alsof je er zelf bij bent.
Natuurlijk is dit wat J. K. Rowling als schrijfster deed, toen ze haar gedachten op papier zette. Mensen kunnen herinneringen en ervaringen delen. Al die gesprekken die wij voerden over Harry en Ron en Hermelien en die andere personages. Je kunnen verliezen in een boek, je laten meeslepen met ervaringen waardoor je ook dingen gaat snappen over je eigen leven.
’Natuurlijk speelt het zich af in je hoofd, Harry, maar waarom zou het daarom minder echt zijn?’ zegt Perkamentus ergens. Zo waar!
Had ik die dingen zelf aan mijn kinderen duidelijk kunnen maken? Waarschijnlijk wel, maar niet op zo’n mooie, speelse en duidelijke manier.
Ik kan me een wereld zonder Harry Potter nauwelijks voorstellen. Vanaf mijn werkplek heb ik uitzicht op het gebouwtje van de Harry Potter Exhibition. Afgelopen januari ging ik met mijn dochter een weekend naar Londen om het toneelstuk te zien. De pubers in mijn huis hingen een slogan op hun voordeur: ‘I solemnly swear I am up to no good’.
Inmiddels lezen we weer andere boeken en de Harry Potter-boeken staan als stille metgezellen in de kast. Ze gaan niet weg. Een goed verhaal resoneert in je eigen leven, het krijgt alleen maar meer diepte als je het vaker leest. Als ik later zo oud ben als Perkamentus, ga ik lekker mijn kleinkinderen voorlezen. Ik verheug me er nu al op!
