Hoe uitzichtloos je huidige situatie ook lijkt, het kost maar één écht inzicht om op een totaal andere manier naar je leven en verleden te kijken, en te veranderen op een manier die je je tot op dat moment letterlijk niet kon voorstellen.
Een van mijn werkzaamheden is luisteren. Ik ontmoet heel verschillende mensen en heb het met ze over heel uiteenlopende onderwerpen, die echter minimaal één overeenkomst hebben: ze veroorzaken veel lijden. Of het nou hun jarenlange depressie is, de angst om de straat op te gaan, de vrees om noodzakelijke stappen te zetten of het feit dat ze de dag niet meer door kunnen komen zonder iets te gebruiken waar ze langzaam aan ten onder gaan; het resulteert altijd in constante worsteling, pijn, en vele uitzichtloze periodes.
Wat de situatie vaak buitengewoon onzeker en ondraaglijk maakt, is het feit dat we maar moeilijk buiten onze ervaring van het moment kunnen kijken. Voelen we ons heel erg ellendig, dan lijkt het serieus of dat nooit meer over gaat. Hebben we een hardnekkige gewoonte, dan weten we echt zéker dat het onmogelijk is daar ooit mee te stoppen. En dat allemaal omdat we 100% van de tijd leven in de kennis die we tot dat moment hebben. We vergeten wat het effect is van groei, of dat we oude patronen ooit op een compleet nieuwe manier kunnen aanpakken. We zijn simpelweg létterlijk niet in staat om te kunnen denken wat in de toekomst vertrouwd en vanzelfsprekend voor ons zal zijn, als het brein eenmaal nieuwe verbindingen heeft aangemaakt en ervaringen ons hebben verrijkt.
De mensen die ik spreek hebben bijna allemaal een lange geschiedenis van verdriet en wanhoop. Ze zitten er vaak stevig doorheen, en functioneren op de automatische piloot en hun tandvlees. Onveranderlijk maken ze zich enorm veel zorgen over hoe de trein van ellende waar ze op lijken te zitten maar doordendert, en ze onherroepelijk meeneemt naar duistere, verstikkende plekken. En wat ze voorál gemeen hebben, is het idee dat verlossing van hun problemen minimaal net zo lang zal duren als de tijd die het heeft gekost om op die plek te komen. Met andere woorden: tien jaar lijden kan alleen worden weggepoetst door tien jaar niet-lijden. Een groot bouwwerk van verdriet dat ze al jaren meetorsen, kan slechts heel langzaam en met kleine stukjes worden ontmanteld.
Maar daar klopt helemaal niks van.
We hebben allemaal een ongekende veerkracht, en beschikken stuk voor stuk over een onuitputtelijke wijsheid die ons nooit in de steek laat –ook jou niet. Hoe gruwelijk je persoonlijke verhaal ook is en hoe uitzichtloos je huidige situatie ook lijkt, het kost maar één écht inzicht om op een totaal andere manier naar je leven en verleden te kijken, en te veranderen op een manier die je je tot op dat moment letterlijk niet kon voorstellen. Als mensen ten diepste voelen dat ze slechts blijven lijden op basis van een verhaal dat ze elke dag met zich meedragen en waar ze aandacht en tijd en energie in blijven steken zodat het in leven wordt gehouden, kan het zomaar gebeuren dat die hele mentale constructie zijn magie verliest, en het gevoel dat het met zich meebracht vanzelf oplost. Jarenlange angst kan in één klap verdwijnen. Een hardnekkige verslaving kan na één moment van helderheid voorgoed voorbij zijn. Want als je direct contact hebt met je hart in plaats van je hoofd, voel je dat al je problemen mentaal zijn. En dat ze altijd weer voorbij gaan. Dan weet je zonder enige twijfel dat geen angst of twijfel of gewoonte je ooit kan beschadigen.
Hoe pijnlijk de ervaringen ook waren; het verleden bestaat nergens anders dan in je hoofd. Ik wil niks wegnemen van de heftigheid van wat we kunnen meemaken. En ik erken je angst en je twijfel, je pijn en je somberheid. Maar je zou je kunnen afvragen of gezond respect voor je oude ongemak niet is uitgegroeid tot een gewoonte die het verlammende gevoel in stand houdt. Wat voorbij is en we tóch nog met ons meedragen, wordt vaak een last die je hele bestaan gaat beheersen. Denk maar aan de vlammende wrok vanwege die ex van tien jaar terug, de lichte onzekerheid die een eigen leven gaat leiden, of dat kleine beetje angst dat uitgroeit tot een totaal verkrampt leven waarin je álles wilt controleren. En dat zijn nog maar een paar voorbeelden van hoe het verleden met je aan de haal kan gaan als je het elke dag blijft eren bij je denkbeeldige altaar van herinneringen.
Even een klein gedachte-experiment: als je vanaf nu nooit meer zou denken aan dat wat je zogenaamd gevangen houdt, zou het dan nog een probleem zijn? Als de beperkende ideeën over wat je allemaal niet kunt nooit meer door je hoofd zouden spoken, had je er dan nog last van? Nee hè. Zie je nu dat het niet letterlijk die ene oude gebeurtenis is die je van een vrij leven weerhoudt (want die gebeurtenis is voorbij), maar slechts je gedáchte eraan? Alleen het denken houdt je tegen. Echt alleen dat. En als je eenmaal beseft dat al die beperkende verhalen over jou gemaakt zijn van hetzelfde spul als ‘Ik moet nog naar de bakker’ of ‘Zou het morgen regenen?’, dan zie je ook hoe onschuldig ze in feite zijn.
In mijn gesprekken met dolende mensen gebruik ik graag metaforen, omdat die meestal dieper binnenkomen dan puur feitelijke informatie. Dit is een van mijn favoriete: wonden genezen snel en vrijwel moeiteloos als je niet elke keer opnieuw de verse korst eraf trekt. Zowel fysieke, als mentale.
Wordt het dus niet eens tijd om ze met rust te laten?
Meer lezen
Dit zijn de zes levensprincipes voor meer zelfvertrouwen
