Normaal, wat is dat nou eigenlijk? Moeten we daar wel naar streven, allemaal hetzelfde zijn? Susan houdt een pleidooi voor verscheidenheid en diversiteit.
Onze Minister-president zegt het graag en vaak: ‘Normaal doen’. Als we met z’n allen gewoon een beetje normaal doen, dan komt het goed.
Ik heb altijd een grote hekel gehad aan het woord ‘normaal’. Het is wat mij betreft het gevaarlijkste woord uit de Nederlandse taal. Er spreekt een streven naar eenvormigheid uit, naar de ideeën van de grootste groep die worden opgelegd aan de rest. Afwijkingen van de norm worden tot een bepaalde bandbreedte getolereerd voordat het gevreesde oordeel ‘niet normaal’ valt. En dan mag je niet meer meedoen.
Toevallige bedenksels
Wat normaal is lijkt dan misschien heel solide en vanzelfsprekend, maar opvattingen over wat normaal is zijn grillig en willekeurig. Je hoeft maar twintig jaar terug in de tijd te gaan om te zien dat ‘normaal’ toen iets héél anders betekende. Het was normaal om de hele tijd kleine plastic flesjes water te kopen en weg te kieperen. Het was normaal om plofkippen in de pan te gooien. Het was normaal om in witte leggings rond te lopen. En als je het mij vraagt hoeven we ook maar twintig jaar verder in de tijd voordat bijvoorbeeld de bio-industrie iets is als slavernij: iets waar met afgrijzen en ongemak naar gekeken wordt. Mama, hoe heb je dat toen kunnen laten gebeuren?
Wat normaal wordt gevonden, wil ik maar zeggen, is soms een kwestie van menselijke integriteit, maar veel vaker van mode en toevallige bedenksels. Er is natuurlijk de wet waar we ons aan moeten houden (of niet en dan worden we gestraft), maar verder zijn er net zoveel soorten normaal als dat er kleurschakeringen zijn. Het huidige normaal heilig verklaren en aan iedereen opdringen is net zo onverstandig als de culotte (een wijde broekrok) verplicht stellen: het staat gewoon niet iedereen.
In eenvormigheid zit geen glorie
Ik heb een veel beter idee: doe eens lekker anders. Wijs dingen aan die we met z’n allen heel gewoon vinden, maar die eigenlijk van geen kanten deugen, als de nieuwe kleren van de keizer. Geef ruimte aan variatie, want in verscheidenheid ontstaat de grootste kracht. Denk zelfstandig na en durf jezelf los te zingen van je tijd en je plaats. Allemaal hetzelfde is wel lekker overzichtelijk misschien, maar het is ook de dood in de pot. In eenvormigheid zit geen glorie, geen creativiteit en geen ontwikkeling.
Toegegeven, diversiteit, het evenwicht tussen uitersten, geeft een hele hoop gedoe en vereist soms een bijna niet op te brengen ruimhartigheid en open geest. Maar het is de enige manier om naast elkaar te leven.
