Marnix pleit voor egoïsme, in elk geval in gezonde mate. In zijn blog legt hij je uit waarom.
Ik pleit voor egoïsme. In elk geval een gezonde mate. En ik zal je uitleggen waarom.
In mijn ogen bestaat er een groot misverstand over jezelf centraal stellen in het leven, over eerst aan jezelf denken en dán pas aan een ander. Het wordt beschouwd als iets negatiefs, terwijl het tegenovergestelde (wegcijferen, opofferen) vaak gezien wordt als iets moois en nobels. Iemand anders belangrijker vinden, geven zonder iets terug te verwachten; het klinkt allemaal prachtig verlicht, maar de kans dat je serieus uit balans raakt is groot. Want als je jezelf niet voorop stelt, heb je geen echte basis om te delen.
Het nut van egoïsme
Laat ik het nut van gezond egoïsme even met een duidelijk voorbeeld illustreren. Als je gaat vliegen krijg je vóór het opstijgen altijd veiligheidsinstructies (waar meestal niemand naar kijkt). Een van de standaardprocedures gaat over rook in het vliegtuig. Het idee is dat je bij rookvorming eerst zélf het zuurstofkapje op moet zetten voor je dat bij anderen (bijvoorbeeld je kind) doet. En dat is natuurlijk niet voor niets zo: vanuit een veilige en stabiele positie kun je een ander veel helderder en beter helpen, zónder dat het ten koste gaat van jezelf, en met veel minder risico dat je ten onder te gaan aan je inzet.
Jezelf op een stevige eerste plaats zetten en zorgen dat je je zaakjes op orde hebt, betekent dat je als baken kunt functioneren waar niet alleen jij maar ook anderen op kunnen varen. Van jezelf houden als vertrekpunt in het leven, als essentieel gegeven, zorgt ervoor dat je niet afhankelijk bent van anderen voor een goed gevoel, en dus ook jezelf niet hoeft te verloochenen om dat te krijgen. Het betekent dat je overwegend stabiel bent en zuiver kunt oordelen en reageren, niet vanuit de wens om anderen te genezen of te helpen of te pleasen, maar omdat je gebruik maakt van de uitzinnige overvloed aan energie en wijsheid van het leven. Je wórdt die overvloed.
Wees een stevige rots
Het idee dat anderen eerst gelukkig moeten zijn voor je eindelijk een keer aan jezelf mag denken is bizar, en ik kan je garanderen dat ook altruïstische superhelden als Gandhi en Mandela en de Boeddha zich meestal heel prima voelden over zichzelf. De pijn van het offer dat zij brachten voelde in zekere zin bevredigend, anders hadden ze het nooit gedaan. Maar zo ver hoef je natuurlijk niet te gaan. Als je weet wat je aan jezelf hebt en tevreden bent met al je menselijke aspecten, als je mentaal floreert en erop vertrouwt dat het leven altijd voor je zorgt, dien je als natuurlijk voorbeeld voor anderen die nog dolen. Mensen kunnen zich dan aan je optrekken, omdat je sterk genoeg bent om niet om te donderen áls ze dat doen. Dat maakt je tot stevige rots voor jezelf en anderen, en vanuit die positie kun je moeiteloos steunen en geven. Jezelf vooropstellen betekent dat je weet wat je waard bent, en begrijpt dat je de mensen om je heen pas écht iets kunt bieden als je het doet vanuit de liefde die je voor jezelf voelt, en niet omdat je er iets mee probeert te bereiken.
De vorm van egoïsme waar ik voor pleit betekent echter niet dat je niet geeft om de wereld, dat je altijd voordringt bij de bakker, of anderszins blijk geeft van een totaal gebrek aan interesse in het welzijn van een ander. Je hoeft absoluut geen asociaal of egocentrisch mens te worden. Sterker nog: als je je echt oké voelt over jezelf, werkt dat enorm aanstekelijk en bevrijdend voor anderen. Misschien komt het wel omdat je in die positie beseft dat er in de kern eigenlijk helemaal geen verschil bestaat tussen jou en anderen, en dat goed voor jezelf zorgen automatisch betekent dat je ook goed voor de rest zorgt. Zó leven is tastbaar en voedend voor iedereen die je ontmoet, op een heel diep niveau.
Snoeien en snijden om te groeien
In de praktijk betekent kiezen voor jezelf dat je zoveel mogelijk giftige elementen uit je leven verwijdert. Het betekent snoeien en snijden, en voorgoed afscheid nemen van alles wat je belet te groeien, ook en misschien wel júist als dat ingewikkeld is en pijn doet. Relaties die je beknotten, gewoontes die je ondermijnen, gedrag dat ervoor zorgt dat je inteert op wie je bent en wat belangrijk voor je is; je moet ermee stoppen. Je moet leren alert te worden op alles en iedereen die in je leven verschijnt met de intentie misbruik van je te maken, zonder dat je chronisch wantrouwend wordt. Daarmee wordt kiezen voor jezelf een uitermate gezonde gewoonte die je in staat stelt ruimte te scheppen en niet te verdrinken in zaken die je niet echt dienen.
En dan nog iets, en dat is zeker niet onbelangrijk: ook al vinden veel mensen het meestal heel prettig dat je altijd voor ze klaarstaat en dingen voor ze regelt, in zekere zin ontneem je ze op die manier de ruimte om te ontdekken wat ze zelf kunnen. Iedereen heeft het recht en misschien zelfs wel de spirituele plicht om zijn eigen grenzen te vinden en gebruik te maken van zijn verborgen mogelijkheden en talenten, en als jij continu in de hulpstand staat, komen ze daar nooit achter.
Dus zet jezelf op nummer een. Daar wordt iedereen wijzer van.
