‘Ik heb geen oordeel’

Door Susan Smit
‘Ik heb geen oordeel’ ‘Ik heb geen oordeel’ ‘Ik heb geen oordeel’

Ze klinken zo mooi en verlicht, die spirituele oneliners. Maar wat zeggen we eigenlijk? En is het waar? Susan Smit toetst, keurt, wikt en weegt.

Deze week keurt ze de woorden: ‘Ik heb geen oordeel.’

Je kunt deze vier smaakvolle woorden met grote regelmaat horen bovenop een dikke laag al dan niet uitgesproken afkeuring – niet zelden in deze constellatie: ‘Ik heb geen oordeel, maar… (insert eufemistisch geformuleerd oordeel).

Luister. Er bestaan geen mensen die oordeelloos door het leven gaan. Nergens. Niemand. Ook niet in een Tibetaans klooster. Wij mensen vinden dingen van dingen. Dat zit in onze bedrading. Alles waar we mee in aanraking komen prikkelt ons geloofssysteem op een prettige of onprettige wijze (en maakt er in het ergste geval een frontale botsing mee). Wie er wèl zijn, however, zijn mensen die bereid zijn hun oordeel soepeltjes bij te stellen.

Minder veroordelen begint gek genoeg juist bij het ruimhartig toelaten van je eigen oordeel. Negeer je innerlijke rechter die het verbiedt omdat het niet lief/ verlicht/ deugdzaam genoeg zou zijn. Kijk er in plaats daarvan met compassie naar, zonder iets te willen veranderen. Op die manier blaas je er wat lucht in en ontstaat er afstand. En door die nieuwe ruimte kun je eerlijker, vanuit een diepere laag, naar je oordeel kijken. Weet je zeker dat het waar is? Neuh, misschien niet helemaal 100%, zal het antwoord luiden. Als vanzelf hecht je er minder waarde aan. Dan, als er tijd overheen gaat en je meer informatie hebt, kun je gemakkelijk je oordeel aanpassen.

Zoals bij zoveel verheven klinkende uitspraken is het verlangen om het te realiseren zo groot dat er gedaan wordt alsof het doel al bereikt is omdat de juiste woorden (jeej!) erbij gevonden zijn. En het werk niet meer gedaan hoeft te worden. Het is goedbeschouwd een vorm van spirituele luiheid. Mensen die zeggen ‘Ik heb geen oordeel, maar…’ hebben een oordeel over hun eigen oordeel.

Je oordelen, hoe oppervlakkig, vals en ongefundeerd ook, zijn van grote waarde. Niet voor andere mensen (dus houd ze gerust voor je), maar voor jezelf. Ze vertellen je namelijk precies waar je geraakt wordt en waarom. Ze bevatten kostbare informatie over je diepste verlangens en angsten. Beschouw ze daarom maar als verdomd handige richtingaanwijzers bij de belangrijkste reis die je zult maken: de innerlijke ontdekkingsreis waarbij je steeds meer over jezelf te weten komt.

Over auteur
Spiritualiteit en literatuur zijn de grootste passies van onze ‘huisheks’ Susan Smit. Ze was een van de eerste columnisten van Happinez, maakt de boekenrubriek in het blad en schrijft op deze site columns waarin ze deelt wat ze meemaakt en leert.
Volgend artikel
Zeven lessen over schoonheid van John O’Donohue
Zeven lessen over schoonheid van John O’Donohue