Loskomen van oordelen betekent dat je alles – niet alleen mensen, maar ook gebeurtenissen en zelfs voorwerpen – kunt zien als onvoltooide processen. En waarover je dus nog geen definitief oordeel kunt vellen.
Je hoeft niet alles goed te vinden en het betekent ook niet dat je nooit ergens verdrietig of verontwaardigd van wordt. Maar je staat wel open en geïnteresseerd tegenover mensen en nieuwsgierig tegenover gebeurtenissen. Je bent benieuwd hoe het verder gaat: misschien wordt het wel heel anders.
1. Denk je wel eens: dat zou verboden moeten worden?
2. Ben je vaak teleurgesteld omdat je ergens meer van had verwacht?
3. Ben je geneigd direct na een bezoek aan een film, concert of vrienden te ventileren wat je er allemaal slecht aan vond?
4. Loop je vaak op jezelf te foeteren?
5. Kun je je enorm opwinden over irritant gedrag van sommige mensen?
Heb je op meer dan één van bovenstaande vragen ‘ja’ hebt geantwoord? Dan zit je misschien wel vast aan je oordelen.
Leren kijken zonder emoties en afkeuring
Volgens therapeute Riekje Boswijk beoordelen en selecteren we dingen op basis van onze persoonlijkheid: ‘Het zijn jouw eigen manieren en ideeën over hoe het hoort, jouw normen en waarden’. Loskomen van deze oordelen is een belangrijk punt in het boeddhisme tot rust komen en objectief leren kijken, zonder emoties en afkeuring. ‘Als je veel afkeurt zie je de mooie dingen ook niet meer’, aldus Boswijk.
Oordeel over een ander? Dat gaat over jou
‘Afkeuring in de zin van boosheid op andere mensen kun je in jezelf onderzoeken: je kunt jezelf dwingen om te kijken naar je eigen pijn in plaats van op wie je kwaad bent. Als je dat doet, wend je je van de schuldige naar jezelf. Het is interessanter om te kijken wat er met jouzelf aan de hand is dan een andere persoon of een gebeurtenis de ‘schuld’ te geven.’
Zo laat je je oordelen los
In plaats van te focussen op wat je overal van vindt, kun je volgens Boswijk beter zoeken naar oplossingen ‘Oordelen hebben altijd iets normatiefs. Als je wilt communiceren, écht communiceren, moet je de boodschap bij jezelf houden, dan kan een ander je beter verstaan. Oordelen loslaten betekent eigenlijk dat je je eigen gevormdheid en je eigen opvattingen ter discussie stelt, je eigen ‘ik’.’
‘In ieder mens zit een innerlijke criticus, het stemmetje dat jou vertelt: ‘Dit deugt niet!’ Het komt voort uit regels die je meekreeg in je jeugd en veroordeelt voortdurend jouw eigen gedrag en ervaringen. Die stem geeft je ook een slecht gevoel over jezelf en is dus niet effectief.’
‘Je kunt de stem ontmaskeren: leren dat je nu eenmaal niet perfect bent, maar wel je bést doet. Je kunt ervan loskomen door met liefde naar jezelf te kijken. Niet alles goedpraten, maar ook niet bestraffen. Jezelf je eigen imperfectie vergeven.’
‘En als je dat bij jezelf kunt zien, kun je ook een ander veel gemakkelijker zijn fouten vergeven.’
