Wat als alles langzamer gaat, het lichaam verandert en de liefde onverwacht opnieuw aanklopt? Voor schrijver en spiritueel leraar Jan Geurtz is ouder worden geen probleem, maar een uitnodiging tot verdieping. In zijn boek Een lieve klap voor je kop onderzoekt hij hoe liefde, verlangen en verlies ons kunnen wakker schudden – en dichter bij onze essentie brengen.
Leren zorgen voor jezelf
“Ik ben de jongste van zes – een nakomertje. Mijn ouders waren waarschijnlijk opvoedingsmoe, want ik mocht álles. Ergens vond ik dat fijn, maar eigenlijk was het bijna verwaarlozing. Ik leerde nooit wat het betekent om goed voor jezelf te zorgen.” Die vrijheid vertaalde zich in slechte gewoontes. Pas in de afgelopen twintig jaar kwam daar langzaam verandering in. “Mijn relatie met mijn lichaam is nu een van acceptatie, en ook van confrontatie. Ik ben 74, mijn lichaam begint af te takelen. Ik ben gezond, maar merk wel dat alles moeizamer gaat.”
Uitnodiging tot spirituele beoefening
Voor Jan is dat een uitnodiging. “Het is precies daar waar ik probeer de identificatie met mijn lijf en ego te overstijgen. Niet de pijn in je rug is het probleem, maar je gedachten daarover. Dus gebruik ik mijn aftakeling als spirituele beoefening – via een specifieke meditatievorm uit het Tibetaans boeddhisme.” Die beoefening begint elke ochtend. “Ik maak ’s ochtends nooit afspraken. Ik ga stretchen, mediteren, wandelen in het bos en koffiedrinken. Tot twaalf uur is de dag alleen van mij – heerlijk.”
Even geen leraar zijn
“Ik heb dit jaar een sabbatical genomen omdat ik mijn gewoontes wilde doorbreken. Ik was continu lezingen aan het geven over spiritualiteit en relaties. Dat vond ik hártstikke leuk, maar ik begon op de automatische piloot te draaien.” De keuze voor een jaar zonder optredens en retraites was niet alleen praktisch. “Als je in een bepaalde routine belandt, komt daar ook een soort zelfbeeld bij kijken – zeker als spiritueel leraar. Mensen zien je altijd op een bepaalde manier. Dus ik dacht: laat ik eens een jaar géén leraar zijn. Kijken of mijn ego dat aankan. Of ik me dan niet eenzaam en mislukt ga voelen.”
Verliefd op je 74e
Het tegendeel bleek waar. “Ik heb me geen moment verveeld. Het was een jaar van verdieping. En toevallig is er ook iets moois gebeurd: ik ben verliefd geworden. Vlak voor het begin van dit sabbaticaljaar ontmoette ik haar. Omdat ik zoveel ruimte had, konden we regelmatig samen zijn. Verliefd zijn op je 74e is anders dan op je 24e. Het grote verschil zit in het bewustzijn. Door schade en schande word je wijzer.”
Zielsverwanten
In zijn spirituele ontwikkeling heeft Jan ook zijn beeld van de ziel opnieuw moeten bezien. “Het idee van een individuele, eeuwige ziel is volgens het boeddhisme een projectie van het ego – dat niet wil sterven. Wat sterfelijk is, is individueel. Wat onsterfelijk is, is universeel. Mensen gebruiken vaak het woord ‘zielsverwant’ als ze diepe liefde voelen. Dat klinkt mooi, maar kan ook leiden tot lijden. Want als zo’n relatie eindigt, voelt het alsof je iets eeuwigs bent kwijtgeraakt.”
Voor Jan is de waarheid minder persoonlijk – maar niet minder mooi. “In wezen is ieder mens je zielsverwant. Soms zie je dat bij de één helderder dan bij de ander. Verliefdheid is iets van het ego, maar wat je erin ervaart is vaak diepe verbondenheid met het leven zelf. De liefdespartner wordt dan een vertegenwoordiger van het leven, van alles wat groeit en bloeit. Dat is ontzettend mooi.”
Op vrijdag 12 september 2025 staat Jan Geurtz op het Happinez festival, waar hij vertelt over spirituele groei en liefde. Benieuwd? Hier kun je tickets bestellen en vind je meer informatie. Nu 10,- korting met de code HAP10FES.
Tekst: Yvette Bax
Dit artikel is redactioneel ingekort en komt uit Happinez ‘Vertragen’.
Fotografie: Jet van Gaal
Meer lezen over het boeddhisme?
