Doorgaan of stoppen? Van alle moeilijke beslissingen in het leven is dit misschien wel de moeilijkste. Weldoordacht opgeven en je verlies nemen, daar is wijsheid en liefdevolle vriendelijkheid voor nodig. Het kost moeite, maar als het op die manier lukt, is stoppen geen falen.
‘Geef nooit op!’ horen we van jongs af. ‘De aanhouder wint! Volhouden wordt beloond!’ Het klinkt mooi, maar soms kan het beter zijn om je verlies te nemen en iets juist wel op te geven – een doel, een relatie, een verlangen.
Opgeven of doorgaan?
In de economie noemen ze het ‘de drogreden van de verloren investering’. Dat idee van de verloren investering is een van de hardnekkige denkfouten die ons parten speelt als het gaat om de keuze tussen volhouden en opgeven, schrijven Peg Streep en Alan Bernstein in hun boek met de veelzeggende titel ‘Weten wanneer je moet stoppen’.
Er zijn nog meer verklaringen waarom we blijven vasthouden aan onbereikbare doelen en andere zaken waar we niet gelukkig van worden. Mensen zijn optimistisch aangelegd, daarom denken we vaak dat wíj wel kunnen wat anderen niet kunnen. Daar komt bij: het is veel gemakkelijker om vast te houden aan iets dat je kent (zelfs al word je er ongelukkig van), dan om een sprong in het onbekende te wagen. Zelfs een vervelende baan is beter dan de onzekerheid als je ontslag neemt.
Coming soon: ‘Mindful met Happinez’
-
Over de wijsheid van leven in het nu
-
12 oefeningen voor ultieme ontspanning
-
En meer
En vlak de cultuur niet uit: we zien volharding als goed en heldhaftig, en opgeven als een karakterfout. Opgeven is falen, het voelt als karakterzwakte. We leven in een wereld van ‘yes we can’, ‘de aanhouder wint’ en we vertellen elkaar voortdurend de verhalen van overwinnaars. Hoe bereikten die de top? Doorzetten, natuurlijk! ‘Als je maar goed genoeg je best doet, kun je álles bereiken.’ Toegeven dat dat níet zo is, zet in feite ons hele idee van een rechtvaardige wereld op z’n kop.
Hoe meer je hebt geïnvesteerd, hoe moeilijker het is om op te geven
Uit psychologisch onderzoek blijkt ook: hoe meer je hebt geïnvesteerd, hoe groter de drempel om je verlies te nemen. Hoe problematischer de relatie, hoe hardnekkiger je vol blijft houden. Terwijl je ronddraait in de tredmolen van je onvervulbare verlangens, houd je jezelf in beweging met de gedachte aan hoe goed je bezig bent. Aan je wilskracht ligt het in elk geval niet!
Nooit neemt hij de rust en de tijd om even stil te staan en zich af te vragen: is stoppen ook een optie?
Stilstaan
Terwijl dat precies is wat er nodig is: rust en even stilstaan. Als je erop let zijn er elke dag duizenden mogelijkheden om de mantra ‘neem je verlies’ zachtjes als aanmoediging tegen jezelf te prevelen.
Van een afstandje lijkt de vraag ‘stoppen of doorgaan’ eenvoudig te beantwoorden: je moet stoppen als een doel onbereikbaar is. Maar dat gaat voorbij aan de kern van wat het zo’n moeilijke keuze kan maken: het is alleen gemakkelijk om je verlies te nemen bij dingen waar je weinig om geeft. Hoe neem je je verlies als het gaat om je diepste verlangens?
Word je er gelukkig van?
Je kunt ook een doel hebben dat je wel kunt bereiken, maar waarbij het de vraag is of je er gelukkig van wordt.
De vraag tussen doorzetten en opgeven gaat ook over hoe je je leven leeft. Zoals de Britse dichter John Milton in een van zijn sonnetten schrijft op het moment dat hij blind aan het worden is: het gaat om ‘how his light is spent’ – hoe hij het licht in zijn ogen dat hij nog heeft besteedt. Je kunt dat licht ook zien als je levensenergie. En nadenken over je doelen, je verlies nemen als die doelen onhaalbaar zijn, hoe moeilijk het ook is, dat gaat uiteindelijk naar de vraag hoe je je leven leeft. Hoe je het levenspad vindt dat het beste bij je past.
Je verlies nemen
Kortom: volhouden en doorzetten is belangrijk – maar je verlies nemen en opgeven als het nodig is, is ook een levenskunst. En dan nu even praktisch: hoe doe je het?
Weloverwogen opgeven en je verlies nemen is geen impulsieve beslissing, heeft niets te maken met een gebrek aan doorzettingsvermogen, schrijven Streep en Bernstein. Het is een afweging. Juist als het gaat om levensdoelen en het opgeven ervan, is eerlijkheid nodig. De verantwoordelijkheid nemen voor jezelf. Voor wat je nodig hebt, voor wat bij je past. Dat is de eerste stap.
Stap twee: sta stil bij je verlies. Het geld dat je kwijt bent, de liefde die niet wordt beantwoord, de moeite die niet wordt beloond… Stap er niet zomaar overheen. Erken je verlies. Erken dat het moeilijk is.
Als je een doel opgeeft, stop dan ook écht, adviseren Streep en Bernstein tot slot. Ofwel: blijf niet dralen op een doodlopend pad. Wat je hebt geïnvesteerd, ligt achter je. Neem vandaag als een nieuw beginpunt. Want dat is uiteindelijk wat het oplevert, en wat zorgt dat je weer in beweging komt: ruimte voor iets nieuws. Je verlies nemen is moeilijk, maar het is ook een kans.
Zo neem je je verlies
Weloverwogen stoppen en je verlies nemen is een optie als je doel onbereikbaar is, of als je er niet gelukkig van wordt
- Breng voor jezelf onder woorden – opschrijven helpt – wat je verlies precies is. Wat was je doel of je wens of je behoefte en wat heeft het je al gekost om het te bereiken?
- Als je doorgaat op dit pad, wat zijn dan de investeringen die je nog zult moeten doen de komende jaren, in tijd, in energie? Is het doel je dat waard? Kún je het inderdaad bereiken?
- Wat is het alternatief? Als je dit doel loslaat, welke nieuwe doelen en mogelijkheden zie je dan?
- Besluit je een doel op te geven, doe het dan ook definitief. Sluit het af, en richt je op nieuwe doelen.
