Wat gebeurt er als perfectie ons wantrouwig maakt? Als het namaakleven zó echt lijkt dat het zijn aantrekkingskracht verliest? In een tijd waarin technologie ons steeds verder afdrijft van het voelbare, komt er volgens Susan Smit een nieuw tijdperk naar boven: de terugkeer naar het belichaamde bestaan.
AI maakt nep levensecht
Laatst schotelde mijn zoon van elf me een filmpje voor dat me de kriebels bezorgde. Ik herkende een foto van mezelf van een aantal jaar geleden. Toen veranderde mijn gezichtsuitdrukking ineens van een brede lach in een flauwe glimlach, waarna ik opstond en het beeld uit liep. Het stelde me gerust dat mijn bewegingen houterig waren en er iets geks met een haarpluk gebeurde: het was overduidelijk nep. Hij giechelde om mijn ontzetting en zei dat hij het filmpje in een mum van tijd, met behulp van AI, had gemaakt.
De grens tussen echt en vals vervaagt
Het zette me aan het denken. Als je nu plaatjes van ‘schattige babydieren’ of ‘vakantiebestemmingen’ googelt, dan is slechts 77 procent ‘vermoedelijk echt’. Google heeft geen idee en geen voorkeur. Net zoals ChatGPT geen onderscheid maakt tussen wat authentiek en feitelijk waar is en wat vals is met een (politieke) agenda erachter. De bronnen waaruit geput wordt raken uit beeld. Propaganda en misleiding worden makkelijker dan ooit.
De paradox van perfectie
Plottwist: volgens mij gaat dat uiteindelijk iets goeds opleveren. Eerst zullen we jubelen over hoe fantastisch echt het allemaal lijkt, elk jaar ziet alles er sensationeler en natuurgetrouwer uit, en dan komt er een omslagpunt. Ons instinct, onze intuïtie, ons zenuwstelsel, onze ziel vertrouwt het niet meer en we trekken ons eruit terug. Systemen worden zelden van buiten afgebroken; ze hollen zichzelf meestal van binnenuit uit. Ironisch genoeg zal het de perfectie, de niet meer van echt te onderscheiden valsheid zijn die de aantrekkelijkheid van kunstmatige intelligentie de das omdoet.
Hunkering naar echtheid
We zullen ons steeds meer gaan afkeren van massamedia, sociale media en technologie en ons weer richten op onze eigen omgeving, zoals we dat vroeger deden. Alleen het nabije, het voelbare, de aanraking, het levende, het gezamenlijke hier en nu zal nog veilig en betekenisvol zijn.
De terugkeer van het echte leven
Dat komt goed uit, want dat is waar we al lange tijd massaal onbewust naar dorsten: naar de belichaamde ervaring. Zintuiglijke sensaties. Echtheid en puurheid. Alles met een ziel – ook in de kunsten, met toneelspelers op het toneel, met verfstreken op een doek, in boeken met de herkenbare toon van je lievelingsauteur. Alles wat leeft in de natuur, doordrenkt met levensenergie, een vitale kracht die je kunt waarnemen en uitwisselen.
Straks is het bye bye virtual reality en kunstmatige intelligentie. Welkom terug fysieke, zintuiglijke realiteit. En de eigen, verrukkelijke verbeelding.
Op zaterdag 13 September 2025 staat Susan Smit op het Happinez Festival! In haar lezing vertelt ze over haar nieuwe boek, de kracht en wijsheid van de vrouw en wat dit voor de wereld kan betekenen. Benieuwd? Hier kun je tickets bestellen en vind je meer informatie.
Meer lezen van Susan Smit?
Zo haal je kracht uit je voorouderlijn.
