De tijd vliegt. Of kruipt voorbij. Zo ervaren we dat tenminste. Want het is de manier waarop wij met onze tijd omgaan die maakt dat we er veel of te weinig van hebben. En juist dat laatste, gebrek aan tijd, daar kun je zelf iets aan doen.
‛De tijd gaat snel, gebruik haar wel’. Deze zeven woorden geven eigenlijk een heel mooi beeld van de wereld waarin we leven. Tijd is misschien wel ons grootste schaarse goed geworden. In de 24 uren die een dag telt, moet ontzettend veel gebeuren. We houden ons met veel meer verschillende dingen bezig dan vroeger, en dan in sommige andere werelddelen gebeurt. En als we maar efficiënt genoeg werken, kunnen we nóg meer doen.
In gevecht met de tijd
We zijn zo vaak in gevecht met de tijd. Op de mooie momenten wensen we dat de tijd stil kon staan. Zitten we in een saaie vergadering, dan zouden we de wijzers van de klok wel vooruit willen duwen. En over het algemeen vinden we dat we ‛tijd tekortkomen’, met onze vaak overvolle agenda’s.
Kon je de tijd maar even vertragen… Zodat je niet langer achter jezelf aan holt. En zodat ‛tijd voor jezelf’ in de avond, als alle klussen van de dag zijn geklaard, aanvoelt als een zee van ruimte.
Tip 1: Maak je tijd tot een een vriend
Het leuke is dat dat kan. Je kunt het omdraaien: je niet langer laten leven door de voorttikkende minuten, maar de tijd tot een vriend maken die juist vóór je werkt. In de eerste plaats natuurlijk door een beetje time management toe te passen door de dingen die je te doen hebt handig in te delen, en niet te veel te willen op één dag.
Maar je kunt ook zorgen dat je de tijd daadwerkelijk naar believen als sneller of langzamer ervaart. Misschien niet voortdurend, maar toch zeker op een aantal momenten, die je steeds meer kunt uitbreiden.
Tip 2: Vertraag de tijd
Hoe we de tijd beleven, heeft alles te maken met informatieverwerking en met ons ego, zegt Steve Taylor, auteur van het boek ‛Tijd maken – Tijdsbeleving en hoe we er mee omgaan’. Hierin legt hij onder andere uit hoe het komt dat de tijd met het ouder worden steeds sneller gaat.
Ten eerste is het gewoon een logisch rekensommetje: als je tien jaar bent, is een jaar een tiende van je leven. Voor iemand van vijftig is een jaar een vijftigste van zijn leven – een veel kleiner deel dat ook veel sneller lijkt te verlopen. Een andere oorzaak is dat kleine kinderen alles voor het eerst meemaken. Deze verwerking van verse prikkels heeft als effect dat je de tijd als trager ervaart.
Dat is handige informatie wanneer je de tijd wilt verlengen, bijvoorbeeld op vakantie. Twee weken met een boekje bakken in de zon, op hetzelfde strand als vorig jaar en het jaar daarvoor, en de vakantie is zó weer om. Trek je in plaats daarvan het binnenland in, ontdek je nieuwe dorpjes, straten en kerken en geef je onderweg al je zintuigen de kost, dan voelt een week al snel als een maand.
Tip 3: Denk minder
Door ons ego zien we onszelf als afgescheiden van de rest van de wereld, en delen we alles in hokjes en vakjes in. Ook de tijd. Meestal is ons ego binnen in ons aan het woord in een eindeloze stroom van gedachten: over de wereld, ons leven, over gisteren of morgen. Heel veel tijd brengen we door met denken aan het verleden of de toekomst, waardoor de uren ongemerkt verdampen.
Maar er zijn ook momenten waarop onze innerlijke commentator even zwijgt, en dat zijn de momenten waarop onze tijdsbeleving vertraagt. Dit gebeurt vaak in noodsituaties of wanneer je helemaal in je element bent. Gelukkig kan het ook simpeler. Wanneer je simpelweg even uit je denken stapt en je weer bewust wordt van je omgeving, vertraagt je tijdsbeleving al. Dit kun je doen met een time-out of een meditatie.
In het kort zou je kunnen zeggen: wanneer we ons afscheiden van de wereld om ons heen, doordat we in onze gedachten blijven hangen, gaat de tijd snel. Wanneer we ons verbinden met de wereld en het huidige moment, vertraagt de tijd.
Tip 4: Koppel doelen aan tijd
Wij zijn gewend aan het idee van lineaire tijd: tijd die ergens begint en ook ergens weer eindigt. Culturen die meer in harmonie met de natuur leven, hebben eerder een cirkel- of ellipsvormige tijdsbeleving, zoals alles in de natuur in cycli verloopt.
Zo’n tijdloos leven zal sommigen van ons als muziek in de oren klinken. Maar in onze cultuur is het lastig om op die manier te leven, en het hóeft ook niet zo extreem. Onze kloktijd is juist een handig middel om onze tijd beter te gebruiken, zegt time management-expert Jan de Dreu. Hij werkt graag met ‛tijdcontainers’: ‛ik heb drie weken vakantie’ of ‘ik werk twee uur per dag aan mijn passie’. In die tijd kun je alles loslaten en je zult zien dat je daardoor juist veel bewerkstelligt.
Tip 5: Plan heilige tijd in
Maar hoe krijg je nu voor elkaar dat alles in je leven wat om aandacht vraagt – werk, kinderen, familie, vrienden, hobby’s – ook werkelijk aandacht krijgt? Jan de Dreu: ‘Ik ben in dat opzicht erg voor het principe van de zevende dag, de sabbat. Als je veel energie aan je omgeving geeft, moet je ook zorgen dat er energie binnenkomt. Dat moet in balans blijven.’
Heilige tijd, noemt hij dit, en die kun je in een week inplannen (een echt vrije dag), in het jaar (vakantie), maar ook in elke dag.
In deze heilige tijd laad je je batterij weer op, waardoor je meer energie hebt om je aandacht overdag te richten op waar je mee bezig bent. ‘Je moet de moed hebben om te zeggen: die dag werk ik niet en echt een streep door je agenda te zetten. Dan weet ik drie dagen van tevoren dat die dag gaat komen, want die heb ik in de tijd gezet. Die dag is dan bezig om mij nu al blij te maken. Niemand komt daar meer aan bij mij. Datzelfde kun je met je avond doen.’
Tip 6: Oefen in mindfulness
Steve Taylor zou aanraden om deze heilige tijd te gebruiken om te mediteren. Regelmatig mediteren is volgens hem het allerbelangrijkste middel om je tijdsbesef te vergroten en te overstijgen. Ook jezelf oefenen in mindfulness helpt: met je aandacht volledig in het hier en nu zijn.
Onze hersenen maken voor het gemak patronen van dingen die we al kennen, zodat we de details ervan niet langer bewust onderscheiden. Deze details kun je opnieuw gaan zien, zodat ze weer stralend en ‛echt’ worden. Ze gaan voor je leven, waardoor je weer één wordt met je omgeving.
