Lieve twijfelaar,
Ja. Waarschijnlijk wel. Misschien. Weet het toch niet helemaal zeker. Denk het eigenlijk niet. Absoluut nee. Maar ik zeg ook niet nooit. Zit het toch weer te overwegen. Laat ik het maar doen. Mijn moeder zei altijd dat haar eeuwige getwijfel kwam omdat ze onder het sterrenbeeld ‘Weegschaal’ was geboren. Liever nog een ferm ‘nein’ met dikke spijt dan dat ellendige heen-en-weer, verzuchtte ze. Misschien herken je dat, als notoire twijfelaar.
Je bekijkt het van alle kanten
Twijfelen kost een hoop energie. Het wegen van factoren is tijdrovend en niet per se prettig. Bovendien wordt twijfelen gezien als zwakte, draaikonterij, een teken van onzekerheid. En dat terwijl het uitstellen van een keuze of oordeel betekent dat je open blijft staan voor alle informatie uit alle hoeken, zodat je tot een gefundeerd oordeel komt, dat eventueel weer kan worden bijgesteld als dat nodig is. Want dat kún jij als twijfelaar: op dingen terugkomen. Niet populair, soms wel wijs. Je bent een creatieve denker en loopt om het issue heen zodat je het van alle kanten kunt bekijken, in plaats van in een rechte lijn van probleem naar oplossing.
Er is leven
Veel mensen weten dingen Heel Zeker en zijn bovendien altijd bereid om die dingen luid te verkondigen. Ze hebben een standpunt ingenomen en dwalen niet af (zij zullen zeggen: dalen niet af) naar andere mogelijkheden of andersdenkenden. Ze gaan door op de ingeslagen weg, al dan niet tegen de klippen op. Ze twijfelen niet aan hun denkbeelden, niet aan hun eigen kunnen, niet aan hun herinneringen en niet aan hun verzamelde kennis. Ze staan fier overeind, maar ze staan ook behoorlijk stil, is dat je wel eens opgevallen, lieve twijfelaar? Het is wat het is en het blijft wat het blijft.
Nee, dan jij, immer in beweging, waar je zelf wel eens moe van wordt, maar toch: je bewéégt. Er is leven. Er is geregeld een leegte van niet-weten die gevuld kan worden met iets nieuws. Als, in de kakafonie van meningen, iedereen zich in een ruimte naar jou toedraait, wordt het ineens stil. ‘Ik weet het nog niet,’ zeg je dan misschien. ‘Ik heb tijd nodig om me erin te verdiepen.’ En dat is dan waarschijnlijk het wijste wat er in die kamer is gezegd.
Blijf alsjeblieft doen wat je doet
Als jij binnen een groep openlijk twijfel toont aan gezamenlijke uitgangspunten, zul je hebben gemerkt dat dat niet altijd wordt gewaardeerd. Weet dit, lieve twijfelaar: elke groep gelijkgestemden die zich opsluit in de eigen denkbeelden, verstart. Men raakt blind voor nieuwe informatie en redeneert alles naar het standpunt van de groep toe. Als er intern geen ruimte is voor kritiek of debat, dan mist er een zelfreinigend vermogen en kan de groep corrumperen. Als ook van buitenaf elke tegenwerping en nuancering verdacht wordt gevonden, of erger, en er een ‘wie niet voor ons is, is tegen ons’-sfeer komt, dan ligt radicaliseren op de loer. Een gezonde groep eert zijn twijfelaars en vragenstellers. Dus blijf alsjeblieft doen wat je doet.
Geef voorrang aan je intuïtie
Twijfel is niet altijd geboren uit persoonlijke onzekerheid, zoals wordt gedacht; vaak geldt juist het omgekeerde. Je kunt voortdurend aan kwesties twijfelen, maar geen enkele dieperliggende twijfel voelen over wie je bent en wat er in het leven toe doet. Als alles om je heen instort, afbrokkelt of op een grandioze mislukking uitloopt, weet je dat je altijd jezelf nog hebt. Veel mensen met ferme overtuigingen voelen die wezenlijke onzekerheid wel. Daarom stutten ze deze met allerlei schijnbare zekerheden en stellingnames. Die bieden houvast. Zo zacht en zoekend zijn als jij bent, zou voor hen te onveilig voelen.
Er is slechts één enkel dingetje dat ik je bij wijze van tip zou willen geven: geef voorrang aan je intuïtie. Soms kan alle kanten opkijken en blijven wegen verlammend en overweldigend werken. Als je geen overzicht meer hebt, ga dan even rustig zitten ademen. Laat alles wat je te weten bent gekomen los en voel in je lichaam een simpel en neutraal ‘ja’ of ‘nee’. ‘Links’ of ‘rechts’. ‘Stoppen’ of ‘doorgaan’. Vertrouw er maar op: het lichaam wéét.
Twijfelen hoort bij intelligente en fijngevoelige mensen. Je zult er niet aan bezwijken. Blijf zacht, blijf wegen, blijf een speelse ruimte vrijhouden om dingen heen, zodat er beweging mogelijk is en zodat de dialoog, zo belangrijk in een gezonde samenleving, op gang blijft.
Met respect en waardering voor de unieke manier waarop jij met je twijfels om gaat,
Susan
