Of ze nu een goedgevulde bankrekening hebben of schulden, veel mensen hebben een ongezonde relatie met geld. Maar wat is dat eigenlijk, een gezonde relatie met geld?
De Chinese wijsgeer Confucius wist tweeënhalf duizend jaar geleden al dat het niets te maken heeft met de hoeveelheid geld die je bezit. ‘Arm, maar vreugde scheppend in de Weg,’ zei hij. ‘Rijk, maar de rituelen eerbiedigend.’
Dat betekent volgens Yu Dan, schrijfster van het boek ‘Confucius, lessen voor elke dag’, dat je armoede op vreedzame wijze kunt aanvaarden als het je lot is om arm te zijn, en je niet je ziel moet verkopen om aan meer geld te komen. Wees altijd vervuld van een rustig, helder, innerlijk geluk, wat er ook gebeurt. Maar ook: verlies je hoofd niet als je rijk wordt. Blijf zo rustig, zo helder en zo ontspannen als je was.
Een gezonde houding tegenover geld houdt dus in dat je innerlijk zo ver boven het hele onderwerp geld staat, dat geldgebrek noch overvloed je uit het veld slaat. Dat komt niet iedereen vanzelf aanwaaien, om het zachtjes uit te drukken. Armoede blijmoedig aanvaarden is moeilijk, maar ontspannen omgaan met welvaart óók.
Ziek van te veel geld
In Amerika noemen ze dat affluenza: de ziekte van te veel geld hebben. Het is geen grapje. Kinderen die opgroeien in extreem rijke gezinnen ontwikkelen vaak dezelfde psychische stoornissen als kinderen uit de armste getto’s: gebrek aan zelfrespect, een laag gevoel van eigenwaarde, een lage frustratiedrempel, gebrek aan vaardigheden om conflicten op te lossen en onmacht om intieme relaties aan te gaan. Er zijn al therapeuten gespecialiseerd in de psychische klachten van de super rich.
Wat is genoeg geld?
We hoeven dus niet jaloers te zijn op mensen met heel veel geld. Maar hoe word je vrij, hoe krijg je een goede, gezonde relatie met geld? Daarvoor moet je mikken op de gulden middenweg: het bewustzijn dat je genoeg hebt. Want dan hoef je je geen zorgen te maken dat je tekort komt, en je wordt ook geen slaaf van het geld verdienen zelf.
Geld maakt alleen gelukkig zolang je nog niet genoeg geld hebt. Zodra je genoeg hebt, doet het er niet toe of je nog meer gaat verdienen, je wordt er niet nóg gelukkiger van – dat is gebleken uit internationaal geluksonderzoek. De vraag is dus: wat is genoeg geld? Ook daar is een wetenschappelijk antwoord op en het zal je misschien verrassen: genoeg is wat wij in Nederland gemiddeld hadden in de jaren vijftig. Toen waren we zó ver opgekrabbeld uit de armoede van de oorlogsjaren dat hogere salarissen ons niet nog gelukkiger maakten.
Verslingerd aan rijkdom
Was er bij ons misschien een explosie van geestelijke vrijheid in de jaren zestig en zeventig, omdat we toen collectief voelden dat we genoeg geld hadden, maar nog niet te veel? Die decennia staan bekend om hun idealisme. Provo’s en hippies dansten door de straten, bloemenkinderen bedreven de vrije liefde, Nederland was hartstikke links en wij zouden kernwapens wel eens de wereld uit helpen.
Daarna zijn we weer met ons allen aan geld verslingerd geraakt – in de jaren tachtig kreeg je de yuppies, in de jaren negentig draaide alles alleen nog maar om rijk worden en zelfs na het uiteenspatten van allerlei financiële luchtbellen lijkt het wel of iedereen nu nog steeds gelooft dat geld, veel geld, onontbeerlijk is om gelukkig te zijn. Ook in spirituele kringen werd dat steeds normaler en vanzelfsprekender. Financieel succes bewees dat je het goed deed, dat je in staat was om overvloed te scheppen met je bewustzijn.
Spiritualiteit en je bankrekening
Laten we eerlijk zijn: het is ook wel een spirituele uitdaging om confuciaanse wijsheid te ontwikkelen tegenover je eigen bankrekening. Zeker als je voortdurend omringd bent door flagrant vertoon van weelde en welvaart, zoals wij allemaal. Wat helpt, is inzicht krijgen in je eigen onbewuste overtuigingen, frustraties en fixaties over geld. Want die hebben we ook bijna allemaal.
Geld heeft met grenzen te maken, met de kunst om gezonde grenzen te trekken tussen jezelf en de buitenwereld. Grenzen die open kunnen als er iets door moet, en die dicht kunnen als dat verstandiger is. Als je heel veel geld uitgeeft en voortdurend rood staat, dan is er een lek in je geldhuishouding. Verwen je jezelf nog steeds omdat je in je jeugd te streng bent behandeld, te weinig liefde kreeg? Of is het overdreven gulheid, en ben je bang dat mensen je niet aardig vinden als je niet strooit met cadeautjes?
Ook een te strakke regie wijst op angsten. Als je zo zuinig bent dat sommige mensen je gierig vinden, dan kan dat ook een manier zijn om zwakke grenzen te verstevigen. Je hebt misschien het gevoel dat iedereen zó maar je hart in en uit kan lopen. Door de hand stevig op de knip te houden, probeer je ook je kwetsbare innerlijk te beschermen tegen ongewenste invloeden van buitenaf.
Wat is de oorzaak?
Voor de oorzaken van een vertroebelde relatie met geld moet je dus eerst naar binnen kijken – en dat is ook de plek waar je echte rijkdom vindt. ‘De bron van alle overvloed bevindt zich niet buiten je,’ schrijft Eckhart Tolle in zijn boek ‘Een nieuwe aarde’.
Walther Micke is counsellor en coach; hij helpt mensen een overvloedbewustzijn te ontwikkelen. Volgens Micke zijn we eigenlijk misleid door onze economie. ‘In de wereld van de economie is er sprake van schaarste, maar die schaarste is gecreëerd door economen. Als je je richt op het nu, draag je niet meer bij aan schaarste.’
Ook is volgens Walther belangrijk om je angst over de toekomst los te laten: ‘Richt je op wat er nú aan de orde is en wees niet bang voor volgend jaar. Zo open je de bronnen van creativiteit in jezelf, waardoor je mogelijkheden schept.’
De eerste stap naar een betere relatie met geld
Financieel expert Ivo Valkenburg (die het boek ‘Spirit in finance’ schreef) beveelt de Hawaïaanse spirituele methode Ho’oponopono aan om je problemen met geld op te lossen. Je hebt twee raadgevers in je leven, stelt Valkenburg: het ego aan de ene kant, en Spirit (je gids) aan de andere kant. ‘Als je een geldprobleem hebt, tik dan op je hart en vraag aan Spirit: wat is er in mij gaande dat ik dit probleem ervaar? Probeer om te beginnen elke situatie te omarmen en lief te hebben. Dat is het nu accepteren.
Het allerbelangrijkste, zegt hij, is dat er niets is buiten jezelf, dat alles een kwestie is van informatie die je in jezelf ervaart. ‘Wij denken altijd dat er iets aan de hand is buiten onszelf: het ligt aan de economie, of aan onze partner, of aan onze baan. De belangrijkste boodschap die ik heb, is dat we niets of niemand buiten onszelf hoeven te veranderen. Alleen onszelf.
Je relatie met geld verbeteren gaat dus in de eerste plaats over in het reine komen met jezelf. Haal je verborgen overtuigingen over geld naar de oppervlakte. Bedenk of er een gezonde doorstroom van geld in je leven is, in plaats van een lek of een ophoping. Of je eigenwaarde voldoende is en je talenten genoeg aan bod komen. Vergeef jezelf voor de domme dingen die je soms doet met geld – die veel te dure aankoop, de keer dat je je liet oplichten – en bedank voor de goede lessen die je hebt geleerd. En ga vooral moedig en vol vertrouwen voorwaarts, in het volle besef van de overvloed in het hier en nu.
