‘Wat weet je zeker?’ vroeg de inmiddels overleden Gene Siskel, gezaghebbend filmrecensent van de ‘Chicago Sun-Times’ in 1998 aan Oprah Winfrey. ‘Over jezelf, over het leven, over alles?’ Op dat moment had ze daar geen pasklaar antwoord op, maar die vraag was de inspiratie voor een column die Oprah voor haar eigen magazine ‘O’ schreef.
Onder de titel ‘Wat ik zeker weet’ schreef ze veertien jaar lang elke maand een column. Haar beste columns zijn nu herzien, geactualiseerd, vertaald en gebundeld. Ze zijn gerangschikt aan de hand van acht thema’s: geluk, veerkracht, relaties, dankbaarheid, kansen, respect, helderheid en kracht.
Op de schutting
Dirk Mulder vertelt in zijn vriendenkring dat hij het manuscript aan het lezen is en ziet een duidelijke tweedeling in de reacties. Mannen kijken hem licht meewarig aan, terwijl vrouwen direct enthousiast zijn. ‘Die vrouw heeft veel neergezet’, meent een vriendin.
Zelf zit Dirk nog op de schutting: ‘ik twijfel’. Aan de ene kant vindt hij het prachtig dat ze de moeite neemt om uitzendingen lang, hoofdstuk voor hoofdstuk samen met Eckhart Tolle zijn boek ‘Een nieuwe aarde’ te bespreken. Maar een paar dagen later wijdt ze een hele show aan de brandende kwestie ‘Wat dragen onze honden deze winter?’
Coming soon: ‘Mindful met Happinez’
-
Over de wijsheid van leven in het nu
-
12 oefeningen voor ultieme ontspanning
-
En meer
Schaamte overwinnen
Maar, geeft Dirk ook toe, Oprah heeft inderdaad veel ‘neergezet’. Zo veel dat je er bijna bij verschrompelt als lezer. Het is een dappere vrouw, een Overlever Eerste Klas, ondanks een buitengewoon lastige start in het leven. Ze komt ter wereld als het ongewenste resultaat van een toevallige ontmoeting. Haar ouders hadden geen relatie. Ze leerden elkaar één keer wat beter kennen onder een eikenboom en prompt raakte haar moeder in verwachting.
De zwangerschap bleef verborgen totdat er tot schrik van de hele familie opeens een meisje geboren werd. Oprah groeide eenzaam op met nauwelijks geld en weinig liefde. Tussen haar tiende en veertiende werd ze seksueel misbruikt, uitmondend in een zwangerschap. Ze beschrijft hoe de geschiedenis zich herhaalt. Ook zij probeert haar groeiende buik te verbergen, totdat de huisarts erachter komt.
In 1968 krijgt ze een kindje, dat een paar weken later in het ziekenhuis overlijdt. Ze vertelt het heel feitelijk, afstandelijk bijna, maar het is een hartverscheurend relaas. Een radeloos kind van veertien in die omstandigheden, het is amper voor te stellen hoe traumatisch dat moet zijn.
Uit schaamte en angst hield ze deze gebeurtenis verborgen, totdat een boosaardig familielid het nieuws aan de schandaalbladen prijsgaf nadat ze beroemd werd. Verpletterd sloot ze zich huilend op in haar slaapkamer en durfde de wereld niet meer onder ogen te komen. Maar later vatte ze moed, trad naar buiten en tot haar verbazing gebeurde er niets.
Vrienden, bekenden, vreemden – niemand nam haar iets kwalijk. Al die tijd was ze bang geweest voor een reactie die nooit kwam. Of, zoals ze zelf schrijft, het jarenlang bedekken van die schaamte bleek uiteindelijk de zwaarste last. Dat thema komt ook geregeld in haar columns terug: hoe ogenschijnlijk lastige, pijnlijke en verdrietige gebeurtenissen je kunnen helpen om verder te komen.
Dankbaarheidsdagboek
Oprah adviseert de lezers dringend om een dankbaarheidsdagboek bij te houden. Elke dag moeten ze vijf dingen opschrijven waar ze dankbaar voor zijn. Hoe moeilijk het ook lijkt, soms is het spannend om iets te ondernemen wat buiten je comfort zone ligt, dus ook Dirk besluit het een week lang te proberen.
Oprah geeft een paar voorbeelden uit haar eigen dankbaarheidsdagboek. Zaterdag 12 oktober 1996: 1) Hardlopen op Florida’s Fisher Island terwijl er een zacht, verkoelend briesje waait. 2) Een koude meloen eten op een bankje in de zon. 3) Een lang en hilarisch gesprek met Best Friend Forever Gayle over haar blind date met meneer Aardappelhoofd. 4) Een sorbet in een hoorntje, zo zoet dat ik er mijn vingers bij aflik. 5) Maya Angelou belt om me een nieuw gedicht voor te lezen.
En uit Dirks dagboek… Vrijdag 15 augustus 2014: 1) Naar Bilthoven fietsen met de wind in de rug. 2) Een perfect broodje nieuwe haring met uitjes en zuur. 3) Een reus van een vent met een oranje toeter en een plant in een hangmandje lacht me redeloos vriendelijk toe. 4) Een woord van 122 punten in WordFeud. 5) Mijn lieve zus, die ik al een tijd niet gezien heb, komt onverwacht op bezoek.
Geen wereldschokkende gebeurtenissen, gewoon klein geluk. Of, zoals Oprah het zelf zegt: ‘We krijgen allemaal de kans om iedere dag vreugdevolle verbazing te ervaren, maar we zijn verdoofd geraakt, in slaap gesukkeld.’ Wakker worden, is haar boodschap
Kansen zien
Oprah toont zich openhartig, kwetsbaar met een gezonde dosis zelfspot. Regelmatig kom je pareltjes van wijsheid tegen in haar schrijven. Over roddelen, bijvoorbeeld. ‘Roddelen betekent dat we niet dapper genoeg zijn om persoonlijk te praten met de mensen met wie we het niet eens zijn. Dus we kleineren ze. De toneelschrijver Jules Feiffer noemt dat ‘kleine moorden plegen’. Roddelen is een aanslagpoging door een lafaard.’
Ook wat ze opmerkt over de disease to please, de ziekte van het aardig gevonden willen worden, is behartenswaardig. ‘Vaak zei ik al ‘ja’ voordat ik erover had nagedacht. Als je een geschiedenis van misbruik hebt, heb je ook een geschiedenis van het niet kunnen stellen van grenzen. Als onze persoonlijke grenzen in onze jeugd geschonden zijn, is het moeilijk om de moed te herwinnen om mensen die over je heen lopen een halt toe te roepen. Je bent bang dat je afgewezen zult worden voor wie je werkelijk bent.
Als inleiding voor het hoofdstuk Veerkracht gebruikt Oprah een citaat van de zeventiende-eeuwse Japanse dichter Mizuta Masahide: ‘De schuur is afgebrand. Nu kan ik de maan zien.’ Voor mij vatten die twee regeltjes het hele boek samen. Kansen ontdekken in de dingen die misgaan en kracht putten uit door schade en schande geleerde levenslessen.
Beeld: fotografie door Aiala Hernando, styling door Cyn Ferdinandus
Meer wijsheden lezen?
Dit zijn 9 waardevolle levenslessen van de Dalai Lama.
