Het is typisch zo’n spreuk die je overal tegenkomt: carpe diem, pluk de dag. Wat heeft het eeuwenoude motto van de dichter Horatius ons eigenlijk nog te bieden? Schrijver Roman Krznaric dook in de betekenis van de spreuk en raakte verrast: hij bleek er nog veel van te kunnen leren.
Je nieuwe boek gaat over het populaire motto ‘carpe diem’, pluk de dag. Hoe kwam je op het idee om in de geschiedenis van die uitdrukking te duiken?
2000 jaar geleden werd het Latijnse zinnetje carpe diem voor het eerst gebruikt door de Romeinse dichter Horatius. Vandaag de dag is het nog steeds ongelooflijk populair.
Maar voor een uitdrukking die zo veel gebruikt is, weten we er eigenlijk opmerkelijk weinig van. Niemand had nog een biografie geschreven van het idee achter ‘pluk de dag’, met al zijn verschillende betekenissen.
Ik wilde graag weten wat de waarde is van de uitdrukking, maar ook waarom het zo lastig is ernaar te leven. Wanneer is het goed voor ons om de dag te plukken, en wanneer kunnen we het beter niet doen? Hoe kan ‘pluk de dag’ ons via nieuwe routes leiden naar een betekenisvol leven, en maatschappelijke verandering teweeg brengen?
Wat weten we nog niet van carpe diem?
Als je er op googelt, vind je meer dan 25 miljoen resultaten. Voor iedereen betekent het weer wat anders, en dat vind ik interessant.
Voor sommige mensen betekent het dat je een unieke kans moet grijpen als die zich voordoet, voor anderen heeft carpe diem te maken met wild hedonisme. In de afgelopen twintig jaar wordt het steeds meer geassocieerd met ‘in het hier en nu zijn’, je mindful bewust zijn van het moment. Interessant, want in de geschiedenis had het die betekenis niet.
Hoe kan carpe diem ons opnieuw inspireren?
Voor sommige mensen betekent ‘pluk de dag’ lekker shoppen, de kick van kopen. De term is gekaapt door de consumentencultuur. Als we ons bewust worden van belangrijke carpe diem-keuzes in ons leven -hoe we onze relaties vormgeven, onze betrokkenheid in het maatschappelijk leven- dan gaan we het concept ‘vrijheid’ opnieuw waarderen. We gaan leven volgens een nieuw carpe diem-credo: ik maak keuzes, dus ik ben.
Ben je door het schrijven van dit boek zelf beter geworden in het plukken van de dag?
Net als iedereen vertoon ik uitstelgedrag. Soms hang ik bijvoorbeeld urenlang doelloos op internet. Maar ik weet zeker dat de drie jaar van mijn leven die ik heb gestoken in het onderzoeken van carpe diem, me op allerlei manieren geïnspireerd hebben.
Ik heb de afgelopen jaren allerlei dingen gedaan die ik mezelf nooit had zien doen – van het volgen van een acteerworkshop tot kajakken met haaien en gekke kampeeravonturen met mijn kinderen – en voor het eerst sinds lange tijd ben ik weer politiek actief.
Na jaren van uitstelgedrag heb ik de moed gevonden om ’s werelds eerste Empathiemuseum op te zetten. Al die dingen zijn geen wereldschokkende voorbeelden van een carpe-diem-leven, ik ben niet gaan parachutespringen of verhuisd naar Timboektoe. Maar ik voel dat mijn leven open staat voor nieuwe mogelijkheden. Dat heb ik allemaal maar mooi aan Horatius te danken, met zijn spreuk.
