We zouden onze verschillen moeten vieren, maar in plaats daarvan wil onze maatschappij iedereen in dezelfde hokjes en vakjes stoppen.
“Er zit kracht in verschillen, niet in overeenkomsten,” zei de Amerikaanse auteur Stephen Covey ooit. Hij is de schrijver van het wereldberoemde boek ‘De zeven eigenschappen van effectief leiderschap’ en waarschijnlijk één van de meest bekende goeroes op het gebied van effectief leven en werken. Met andere woorden: deze man weet waar hij het over heeft.
Niet dat er mensen zijn die zijn stelling direct zouden ontkrachten. Als het op dit soort onderwerpen aankomt, knikken we allemaal braaf van ‘ja’ en ‘vind ik ook’. Maar intussen is onze hele maatschappij er toch op gericht om de verschillen tussen mensen te minimaliseren en mensen die uit de pas lopen met argusogen te bekijken.
Jong en puur
Dat we allemaal zo erg op elkaar lijken, is niet zo gek. Van jongs af aan krijgen we al te horen ‘doe maar gewoon’, ‘niet opvallen’ en ‘doen wat je gezegd wordt’. Kinderen zijn de meest pure wezens op aarde. Wie we zijn, wat we willen, waar we wel of niet in geloven, hoe we spelen en gek doen. Het is allemaal vanzelfsprekend. Maar hoe ouder we worden, hoe minder we die eigenheid vieren en hoe meer we op ‘de anderen’ willen lijken.
Allemaal hetzelfde
We gaan naar school, waar we leren om netjes in het gareel te lopen. Past het karakter van een kind niet bij het systeem dat wij met z’n allen bedacht hebben, omdat het te druk is misschien of op een andere manier denkt? Dan is dat kind ‘anders’ en moet erover vergaderd worden of sturen we het naar een dokter voor medicijnen. Op de middelbare school leert een kind al helemaal om niet uit de toon te vallen. Wie er anders uitziet, anders praat of zelfs al anders eet, is toch al snel een buitenbeentje. En dat is precies wat je niet wil zijn als onzekere puber.
In het gareel lopen
We leren al vroeg dat wie niet buiten de boot wil vallen, het best hetzelfde kan praten als anderen, dezelfde kleding kan dragen en om dezelfde grapjes moet lachen. Natuurlijk is het heel zwart-wit wat ik hier opschrijf. Er zijn ook milieus waarin eigenheid wél gevierd wordt en kinderen die zo’n sterk karakter hebben dat ze maling hebben aan wat anderen van hen vinden en precies hun eigen ding doen, ook al levert dat soms gepest en getreiter op. Maar over het algemeen worden kinderen al van jongs af aan gedrild om ‘normaal’ te doen en zijn. En dat is zonde. Want schoonheid zit ‘m juist in de verschillen. In de persoonlijke mix van eigenaardigheden die een mens uniek maakt. Dat we allemaal zo verschillend zijn, dat is de reden dat we als mensheid überhaupt zo ver gekomen zijn.
Vier de verschillen
De wereld zoals we die vandaag kennen is gevormd door mensen die weigerden in de pas te lopen. Die twijfelden aan alles wat ze hoorden en zagen. Die verder dachten dan hun neus lang was. Die stug doorzetten toen iedereen hen uitlachte. Die als eersten besloten andere kleding aan te trekken of een ander kapsel te nemen dan de rest. Die hun haar pimpelpaars verfden terwijl iedereen gewoon bruin of blond was. Noem het onaangepast, een beetje gek, rebels, eigenzinnig of excentriek. Hoe je het ook noemt, het zijn die mensen die de wereld kleur geven. En als je zo bent, laat je dan nooit vertellen dat je meer zoals de rest moet zijn.
Meer lezen over diversiteit?
Waarom ‘anders zijn’ je grootste kracht is, volgens Susan Smit.
