Pijnlijke emoties: zo stop je met vluchten

Categorie: Persoonlijke groei
Tekst: Susan Smit

Wij allemaal hebben zo onze eigen tactiek om pijnlijke emoties te dempen. De een zoekt afleiding op (gezelschap, series bingen of naar troostvoedsel grijpen), de ander probeert het met positief denken om te toveren tot iets moois, de volgende ontkent het gewoon. Ga jij emotionele pijn ook liever uit de weg? Dan wil festivalspreker Susan Smit je graag iets vertellen.

In een ver verleden hebben we een trukendoos gebouwd om alles wat ons overkwam het hoofd te bieden en daar kunnen we, als we willen, ons hele leven uit putten. Alleen kost dat ontzettend veel energie, missen we wat de emoties ons te vertellen hebben en slaan we ze toch ergens in ons lichaam op. We overleven, we lossen niets op.

Ik stel iets anders voor dan onprettige gevoelens weg te duwen, denken of lachen. Ik stel– heel revolutionair – voor om ze simpelweg te doorvoelen. Om ze te ondergaan en weer uit jezelf te laten verdwijnen. Er bestaat een mooi, oud woord voor: deemoed.

Als je je naar lastige emoties toewendt en ze niet langer als vijanden bevecht, zul je ontdekken dat je ze aankunt. Dat is niet per se prettig, je zou liever lachend in de kroeg staan, maar je zult ervaren dat je gewoon blijft ademhalen. Je ontdekt ook dat zelfs de meest intense emoties na een tijdje weer vertrekken. Het zijn bezoekers, geen kostgangers. Ze komen, drinken een kopje thee en ze gaan weer weg. En je weet dat ze eerder weggaan als je ze ruimhartig en dapper verwelkomt en weer opgelucht uitzwaait. Jij bent groot en sterk genoeg om ze te accepteren als deel van jou en van het leven, zonder angst dat ze je zullen verpletteren.

Je gaat hier zoveel aan hebben. Want je gaat nog zo vaak heftige, soms overdreven emotionele reacties vertonen op dingen, vooral als je weinig slaap hebt gehad, de dingen even tegen zitten of je gewoon een pesthumeur hebt. Ook als je vierentachtig bent. Die emoties blijven gewoon komen en de aanleidingen voor die emoties ook. Dat maakt je geen slecht, zwak en onverlicht mens. Het hoort bij in leven zijn.

Als je een pijnlijke emotie hebt, dan zou je dit kunnen doen:

Voel hoe de emotie je overvalt. Meer niet. Registreer wat je lichamelijke reactie is (knoop in je buik, knellend gevoel om je nek, druk op je hart).
Zie af van elk handelen, uiten of wegstoppen.
Hecht geen waarde en geef geen aandacht aan gedachten die je over de emotie hebt, of over de oorzaak ervan.
Laat de emotie toe en wees er samen mee. Meer niet.
Adem er doorheen. Volg je ademhaling en maak hem diep en rustig.
Observeer wat er gebeurt. Wordt de emotie krachtiger of zwakt hij af? Voel je je nu kalmer?
Als het nodig is, uit jezelf of handel vanuit dit rustige punt.

Dit is hoe het werkt: iets roept een emotie in je op. Je lichaam reageert op de emotie (en de gedachten die erbij komen) en doet wat het moet doen: het gaat in een vlucht-, vecht- of bevriesmodus. Door je ademhaling te verdiepen en vertragen geef je aan je lichaam het signaal: het is oké. Er is niets levensbedreigends aan de hand. Een diepe buikademhaling hoort immers bij een ontspannen toestand. Als gevolg daarvan zal de lichamelijke reactie op je emotie afzwakken. Daarna zal de emotie afzwakken, op een natuurlijke manier. Want emoties willen door je heen gaan, komen en weer vertrekken, niet bij je blijven plakken.

Susan Smit op het Happinez Festival

In het leven en de liefde heb je te maken met emoties die je soms kunnen overspoelen. Hoe ga je om met emoties en wat betekenen ze? Hoe kun je een crisis benutten om te groeien? Susan Smit spreekt er openhartig over op het Happinez Festival (2019).