Waarom vertellen we zo vaak leugentjes om bestwil? Moeten we daar niet nu mee stoppen en beginnen met radicale eerlijkheid?
Mijn moeder liegt niet. Nooit. Ze ziet er het nut niet van in en ik geloof zelfs dat ze het vermogen gewoon niet bezit. Zelfs een beleefdheidsleugentje ontsnapt niet aan haar lippen. Hooguit verzwakt ze iets door te zeggen ‘ach, je haar groeit wel weer aan’ of ‘die blauwe jurk die je hebt vind ik óók mooi.’ Ze doet niet aan verborgen agenda’s, maskers of manipulatietechnieken. Wat zich in haar binnenwereld afspeelt, komt zonder storing en ruis naar buiten.
Zuiver en transparant
Toen ik klein was, ging ik er vanuit dat iedereen zo transparant en zuiver was als zij. Ik geloofde alles wat er tegen me gezegd werd, nam dingen letterlijk, beschouwde beloften alsof ze in marmer gebeiteld waren. Later, toen ik puber was, heb ik mijn moeders eerlijkheid wel eens vervloekt. Ik weet nog hoe ik ademloos en met schaamrood op de wangen luisterde hoe ze vriendelijk en welwillend aan iemand uitlegde dat ze ‘naar verjaardagen gaan had afgeschaft’, maar dat ze heel graag deze week koffie kwam drinken. Kon ze nou niet gewoon zeggen dat ze helaas verhinderd was, zoals iedereen? Een leugentje om bestwil kon er toch wel af?
Beleefd zijn doe je maar tegen de tandartsassistente
Dat oprechte en waarachtige van haar, in welke situatie dan ook en wie ze ook voor zich had, voelde veilig en helder. Het paste bij wie ikzelf was of wilde zijn. En op deze eigenschap heb ik, zo besef ik, mijn beste vrienden uitgekozen. Als een vriend gapend zegt dat ik nu toch echt moet vertrekken omdat hij wil slapen, dan weet ik dat ik het uur ervoor werkelijk welkom was. Als een vriendin midden in mijn relaas ‘Wat een onzin!’ uitroept, dan veer ik op, want dan ga ik iets leren, iets met vuur verdedigen of heel hard lachen. Bovendien weet ik dan ook zeker dat haar eerdere instemming die avond net zo gemeend is. Echte vriendinnen durven dat; beleefd zijn doe je maar tegen de tandartsassistente.
Laten we stoppen met liegen
Als je binnenkant aansluit op je buitenkant, is dat voor jezelf en anderen zo aangenaam. Alles stroomt lekker door, zo zonder machtsspelletjes, heimelijke oordelen en valse hartelijkheid. Het stelt mensen gerust, want wat ze zien is wat ze krijgen. Ze begrijpen dat de verhouding tussen jullie niet zo broos is dat het geen verschil van mening kan verdragen. En elke boodschap, hoe lastig ook, valt liefdevol en met de beste bedoelingen te brengen.
Misschien is dat wel wat ons te doen staat: gaandeweg een mens worden wier intentie, spraak en gedrag op één lijn zitten.
