Waarom we niet altijd kiezen waar we gelukkig van worden

Uit verschillende onderzoeken is gebleken dat mensen niet zo goed zijn in het kiezen voor wat hen gelukkig maakt. Maar waarom is dat?  

Gedragsbeslissingsonderzoekers ontdekten dat we onze beslissingen baseren op voorspellingen van mogelijke gevolgen. Deze voorspellingen beïnvloeden onze keuze en daardoor ook ons toekomstige geluk. Goop reviewde één van deze interessante onderzoeken. Hieruit bleek dat er vijf rationele vooroordelen zijn die onze keuzes beïnvloeden:

1. Gevolg

Vaak overschatten we de impact van een keuze op onze toekomst. We overzien alleen de huidige gebeurtenis en denken hierbij niet na over andere omstandigheden die ons geluk gaan beïnvloeden in het gevolg van onze keuze.

2. Projectie

Mensen hebben de neiging om hun huidige mentale en emotionele staat op hun toekomstige zelf te projecteren. Een goed voorbeeld hiervan: stel dat je naar een supermarkt gaat wanneer je honger hebt. Dan koop je (bijna) altijd teveel eten. Herkenbaar? Op zo’n moment voorspel je ten onrechte hoeveel honger je later zal hebben, gebaseerd op de honger die je op dit moment voelt.

3. Onderscheid

Als we keuzes maken, wegen we over het algemeen meerdere opties tegen elkaar af. Op zo’n moment richt je je op de kleine details die iedere keuze anders maakt (zoals het kiezen van de nieuwste telefoon). Nadat je de keuze gemaakt hebt, zie je die details eigenlijk niet meer, omdat er geen vergelijkingsmateriaal meer is. Het kan ook zijn dat je andere belangrijke factoren over het hoofd hebt gezien, zoals of de telefoon makkelijk in gebruik is, of dat de batterij lang genoeg meegaat.

4. Herinneringen

We baseren onze toekomstvoorspellingen op ervaringen uit het verleden. Maar mensen zijn vaak slecht in het onthouden van dingen. In onze herinneringen ligt de meeste nadruk op de hoogtepunten en het einde van een ervaring, terwijl de rest van de gebeurtenis achterwege wordt gelaten.

5. Overtuigingen

Als laatste maken we ook beslissingen gebaseerd op wat wij dénken dat ons het meest blij zal maken. Maar dit is niet in elke situatie de waarheid. Voorbeeldje: het geloof dat meerdere opties altijd beter is. Als je iemand bijvoorbeeld een trip naar een bepaalde bestemming cadeau geeft, zal de ontvanger zeer waarschijnlijk erg blij zijn. Maar diegene zal waarschijnlijk minder blij zijn als je hem of haar laat kiezen tussen twee bestemmingen. Dit komt doordat wij de neiging hebben om de realiteit van een gebeurtenis te vergelijken met de fantasie die we over een andere gebeurtenis hebben.

Onmiddellijke voldoening

Uit het onderzoek blijkt ook dat niet alleen vage voorspellingen van toekomstige ervaringen tot ‘verkeerde’ keuzes leiden, maar ook het falen om te handelen naar deze voorspelling. We maken impulsieve beslissingen voor onmiddellijke voldoening, of we maken keuzes gebaseerd op wat door ons als rationeel gezien wordt, in plaats van wat we écht willen.

Maar hoe maken we dan keuzes die ons gelukkig maken? Psychologen raden aan dat je eerst een nauwkeurige, zorgvuldige voorspelling maakt van de gevolgen van je keuze, en vervolgens je keuze hierop baseert.