De levenshouding van je moeder vind je in je jonge jaren vanzelfsprekend, maar als je ouder wordt ga je haar wijsheid scherper zien – en haar tekorten, natuurlijk. Misschien heb je je tegen de lessen die zij belichaamde verzet of heb je ze juist meteen overgenomen. Hoe dan ook, ze hebben je wezenlijk gevormd. Dit zijn de drie belangrijkste levenslessen die ik van mijn moeder heb geleerd:
1. De waarheid maakt je vrij
Het eerste wat ik van mijn moeder leerde, gewoon door naar haar te kijken, is dat onoprechtheid geen optie is. Mijn moeder liegt niet. Nooit. Ze ziet er het nut niet van in en ik geloof zelfs dat ze het vermogen gewoon niet bezit. Zelfs een beleefdheidsleugentje ontsnapt niet aan haar lippen. Hooguit verzwakt ze iets door te zeggen ‘Ach, je haar groeit wel weer aan’ of ‘Die groene jurk die je hebt vind ik óók mooi.’ Als puber heb ik mijn moeders eerlijkheid wel eens vervloekt. Een leugentje om bestwil, zoals iedereen deed, kon er toch wel af?
Uiteindelijk vond ik dat oprechte en waarachtige van haar, in welke situatie dan ook en wie ze ook voor zich had, veilig en helder. Het paste bij wie ikzelf was of wilde zijn. En op deze eigenschap heb ik, zo besef ik, mijn beste vrienden uitgekozen.
Als je binnenkant aansluit op je buitenkant, is dat voor jezelf en anderen aangenaam. Alles stroomt lekker door, zonder machtsspelletjes, heimelijke oordelen en valse hartelijkheid. Het stelt mensen gerust, want wat ze zien is wat ze krijgen. Ze begrijpen dat de verhouding tussen jullie niet zo broos is dat het geen verschil van mening kan verdragen. En elke boodschap, hoe lastig ook, valt liefdevol en met de beste bedoelingen te brengen.
Coming soon: ‘Mindful met Happinez’
- Over de wijsheid van leven in het nu
- 12 oefeningen voor ultieme ontspanning
- En meer
2. Probeer niemand te veranderen
Probeer niemand te veranderen, je kunt alleen de manier waarop je er zelf mee omgaat veranderen. Het is een vrij logische redenering, en misschien heb je hem wel vaker gehoord, maar wat is het verleidelijk om te geloven dat je iemand kunt redden of naar je eigen voorkeuren kunt modelleren.
Vooral in de liefde heb ik mannen in mijn verliefde fantasie van een ridderlijke integriteit voorzien die ze helemaal niet bleken te bezitten. Elke keer als zo’n man het tegendeel bewees, was ik diep teleurgesteld. Maar die ander was gewoon zichzelf. Het waren mijn eigen illusies en hoopvolle verwachtingen die me hadden beschadigd. Hoe meer ik probeerde om die mannen de juiste gewetensvragen te stellen of ze te wijzen op een diepere structuur, hoe harder ze van me wegvluchtten. En dan was het natuurlijk mijn moeder die al die eindeloze verhalen, overgoten met mijn frustratie en verdriet, te horen kreeg.
‘Het gaat je niet lukken, lieverd,’ kon ze dan meewarig zeggen. ‘Hij is wie hij is en dat blijft zo.’ Nu, na een lange struikelroute in de liefde, geef ik haar gelijk. Het is een soort natuurwet: elk mens heeft een eigen ontwikkelingsweg te gaan die hij of zij op eigen kracht moet afleggen. Je kunt een ander niet meetrekken naar een niveau in zaken waar jij toevallig verder in ontwikkeld bent. Dat is jouw taak ook niet. Ieder mens mag er zo lang over doen als hij zelf wil. Andersom geldt het ook, trouwens. Als iemand jou wezenlijk wil veranderen, dan houdt hij of zij eigenlijk niet echt van jou, maar van een versie die je niet bent.
3. Wees mild voor jezelf (en anderen)
Bij tegenslagen of gemaakte fouten stimuleert mijn moeder me altijd om mild voor mezelf te zijn. Om de tijd te nemen om te rouwen, boosheid en teleurstelling te voelen, of wat zich maar aandient. Het is een natuurlijke reactie om ruimte aan te geven. Emotionele pijn hoeft niet onmiddellijk bestreden te worden. De meeste pijn is niet onverdraaglijk, niet schadelijk en niet eeuwigdurend. Telkens als we ons van pijn afschermen, oefenen we niet hoe we met ongemak en verdriet moeten omgaan. We zijn er steeds minder voor uitgerust en richten ons leven uiteindelijk in op het ontsnappen aan en ontkennen van pijn.
De mildheid van mijn moeder strekt zich ook uit naar anderen, zoals dat gaat. ‘Hij heeft zichzelf ook niet gemaakt,’ zegt ze vaak. Of: ‘Ze heeft vast haar dag niet.’ En ik hoor mezelf precies hetzelfde tegen mijn kinderen zeggen als iemand ons bijna aanrijdt op de fiets en begint te vloeken. Het biedt een prettige afstand van het gedrag van de ander, zodat je het niet op jezelf betrekt. Het ontslaat je van slachtofferschap of wraakgevoelens, maar houdt het gedoe precies waar het hoort: bij de ander die het ervaart of veroorzaakt. Zonder de ander helemaal af te wijzen, maar met een zachtheid die begrijpt dat alle mensen aanmodderen en iedereen fouten maakt.
Mildheid is niet voor watjes. Er is een liefdevol zelfbeeld voor nodig, wat een hoop werk vergt, en mededogen voor de feilbaarheid die ons mens maakt.
