‘Je bent veilig’, zo houd ik mezelf voor terwijl ik met opgetrokken schouders mijn ochtendwandeling door de buurt maak. Zoals wel vaker voel ik me om onduidelijke redenen bezorgd en een beetje angstig. Ik herhaal de woorden, die zo geruststellend klinken, in mezelf, maar diep van binnen lukt het me niet om erin te geloven. De zin voelt als een doek die iets net niet helemaal bedekt; iets wat er wel degelijk is en zich niet laat wegpraten.
‘De wereld is geen veilige plek’; kijk, dát voelt voor mij als een waarheid. Eentje waar er niets in me protesteert en waar ik iets mee kan, waarop ik kan voortbouwen. Oké, de wereld is niet volledig veilig voor levende wezens. Er kan je van alles aangedaan worden door anderen, er zijn rampen die niemand sparen en dan kun je ook nog zelf fouten maken met allerlei schadelijke gevolgen. Allemaal waar. Maar de vraag is: hoe moet ik me daartoe verhouden? Hoe leer ik ontspannen op een onveilige plek?
Weerbaarheid vinden
Ik formuleer in gedachten verder, terwijl ik in mijn lichaam voel of het voor mij klopt. ‘De wereld is voor het overgrote deel een veilige plek.’ Ja, dat zinnetje wordt door alles in mij probleemloos omarmd. Wandelend door mijn buurtje, hier een praatje makend met iemand die ik ken en daar een groet uitwisselend met iemand die ik een beetje ken, voel ik dat de meeste mensen op aarde elkaar opvangen en het beste met elkaar voorhebben. En rampen en gewelddadigheden zijn best zeldzaam, vandaar dat ze in de krant komen.
En wat als ik nu word overvallen? Of aangereden door een automobilist die de macht over het stuur is kwijtgeraakt? Weer probeer ik een zin te formuleren: ‘Ik kan onveilige situaties en aanvallen op mijn veiligheid aan.’ Mijn lichaam ontspant erbij. Ja, er zijn in mijn leven best wat bedreigende situaties en beschadigende omstandigheden geweest en tot nu toe kon ik die allemaal aan of heb ik zelfs erger weten te voorkomen. Ik moest die ervaringen verwerken, dat wel, maar vond de weerbaarheid om me niet uit het veld te laten slaan.
Een prachtig avontuur én een risico
Dan zijn er nog de dingen waar je je gedachten niet naartoe wil laten gaan, dingen die je kinderen of dierbaren kunnen overkomen, dingen die een mens niet overleeft of zou willen overleven. ‘En als het allerergste gebeurt, kan mijn ziel dat aan,’ komt er in me op. Ik voel me rustig worden. De ziel ontfermt zich over alle ervaringen die je als mens-met-een-lichaam opdoet, stuurt je naar manieren om te helen en brengt je na elk leven weer thuis: een plek waar het wel volledig veilig is.
De aarde is een hachelijk oord. Leven is gevaarlijk. Het betekent voelen, dingen ervaren die donker en licht zijn, die zichtbare en onzichtbare wonden achterlaten. Daar moeten we als kwetsbare wezens op goede voet mee proberen te staan; wat mij betreft niet door onszelf sprookjes te vertellen, maar door de gehele, rauwe werkelijkheid te benoemen. Dat helpt om je open te stellen voor het prachtige avontuur en risico dat het leven is.
De wereld is geen veilige plek.
Je kunt onveilige situaties en aanvallen op je veiligheid aan.
Als het allerergste gebeurt, kan je ziel dat aan.
Meer lezen van Susan Smit?
Susan Smit over vluchten, vechten, verstarren – of verbinden.
