‘Hoe ouder, hoe gekker,’ hoor je iemand wel eens hoofdschuddend zeggen over een persoon van zekere leeftijd die buiten de lijntjes kleurt.
Eigenlijk, zo besef ik steeds meer, is dat een diepe, fijne waarheid: hoe ouder we worden, hoe minder we ons iets aan trekken van hoe het hoort en wat de goedkeuring van anderen kan wegdragen. We pellen de lagen van opvoeding en conventie af en komen dichter bij wie we werkelijk zijn, met een persoonlijkheid die inderdaad best gek of ongepast kan zijn in andermans ogen. Maar de grap is dat dat ons niet meer zoveel kan schelen.
Normaliseren v.s. individualiseren
Soms denk ik dat een mensenleven uit twee delen bestaat. In de eerste helft van je leven ben je ijverig bezig met het aanleren van gedragsregels en kennis die belangrijk zou zijn, met je bekwamen in beleefd zijn en inschikkelijk, met voldoen aan opgelegde normen. Je bent jezelf aan het normaliseren. En dan breekt de tweede helft aan en merk je dat je al die aanwensels ongemerkt een voor een aan het afbreken bent. Je bent, zo noem ik het maar even, aan het individualiseren. Dat betekent niet dat je je ineens onaardig of lomp gedraagt, maar wel dat het je steeds moeilijker afgaat om dingen te doen of te zeggen die voor jou niet zinnig of passend voelen. Je wordt daarmee wezenlijk anders ten opzichte van anderen die je omringen.
Ontwikkel je vreemdheid
‘Développez votre étrageté’, adviseerde de Franse filosoof Michel Foucault; ontwikkel uw legitieme vreemdheid. Via bijvoorbeeld literatuur, filosofie of kunst, en de beelden en mogelijkheden die hierin worden aangereikt, kun je je eigen innerlijke vreemdheid gaan ontdekken en cultiveren. In plaats van je conformeren aan wat anderen van je verwachten kun je gaan aanvoelen wat wonderwel bij jouw diepste zelf aansluit, waarbij je gedijt, wat je in je draagt zonder dat je je daarvan bewust was.
Coming soon: ‘Mindful met Happinez’
- Over de wijsheid van leven in het nu
- 12 oefeningen voor ultieme ontspanning
- En meer
De zoektocht naar je ongetemde zelf
Meestal begint de zoektocht naar je ongetemde zelf, verborgen onder al die lagen van aanpassing, met een onbehaaglijk gevoel. Het is alsof je een te krappe jas draagt waarin je je amper nog kunt bewegen. De jas misvormt jou. Er breekt een periode aan waarin je je oude jas losgeknoopt of half over je schouders draagt en waarin je vooral weet wat je níet bent, terwijl je zoekt naar wat je dan wel bent. Je saboteert de identiteit die je is opgelegd en vecht je los.
In de tweede helft kun je net zo hard groeien en ontwikkelen als in de puberteit, maar dan minder door krachten, invloeden en waardering van buitenaf. Je groeit nu volledig vanuit jezelf, werpt dingen af en schijnt licht op onbelichte delen in jezelf. Je durft dieper te kijken, te voelen, te ervaren, te reflecteren en gaat elke gewenning en behaagzucht te lijf met een rauwe waarachtigheid en wildheid. Je vervangt de externe toetssteen voor een innerlijk kompas.
Duik in jezelf
Ontwikkel je eigen anders-zijn, zou ik je daarom willen voorhouden. Duik in jezelf en maak je geen zorgen om wat je aantreft, om alle tegenstellingen en hoekige delen waar anderen moeite mee zouden kunnen hebben. Perspehone is de lieflijke dochtergodin én de koningin van de dood. Dat kan gewoon allebei. Weef draadje voor draadje je eigen jas tot je de moed vindt om hem aan te trekken en aan de wereld te tonen. Het mag dan een wat vreemde, buitenissige jas zijn, onmodieus bovendien, maar hij is van jou.
Meer lezen van Susan Smit?
Waarom je vooral op jezelf moet vertrouwen, volgens Susan Smit.
