Heb jij ze ook? Van die gewoonten die helemaal zijn ingesleten in je leven. Soms lijken ze aan de buitenkant heel mooi (perfectionisme bijvoorbeeld – een deugd, toch?), maar stiekem zijn ze soms helemaal niet zo goed voor je. Andrea Owen zette ze in haar boek op een rijtje – en legt uit hoe je deze slechte gewoonten kunt omzetten in goede, liefhebbende gewoonten.
1. Jezelf als oud vuil behandelen
Klinkt heftig, maar je zou niet de enige zijn met een nogal strenge innerlijke criticus. Je weet wel, zo eentje die jou continu vergelijkt met anderen – waarbij die anderen er altijd beter vanaf komen. Dat mag best een tikje liever.
2. Jezelf afzonderen als je het moeilijk hebt
Hoe leuk en lief je vrienden ook zijn, als je je rot voelt neem je ze niet snel in vertrouwen. Waarom eigenlijk niet? Kun je iemand aanwijzen die je vertrouweling zou kunnen worden?
3. Een rotgevoel verdoven
Er zijn een heleboel manieren om pijn te verzachten. Even niet hoeven voelen: dat kun je bereiken door alcohol of drugs, maar ook met eten, urenlang sporten of heel veel werken. Die gewoontes kunnen je houvast geven, maar echt, er zijn alternatieven (en luisteren naar je gevoel kun je leren).
4. Jezelf vergelijken met anderen
Het is heel moeilijk om het niet te doen, en het is volgens Andrea ook helemaal niet erg dat we het doen: jezelf vergelijken met anderen. De kunst is wel om het niet continu te doen, én om anderen niet op een huizenhoog voetstuk te zetten.
5. Jezelf saboteren
Je hebt een fijne baan, je bent gelukkig in de liefde, en ineens bekruipt je een angstig gevoel. Het kan toch nooit zo blijven gaan? En in eerdere relaties / eerdere banen liep het vroeg of laat mis, dus dat zal nu ook wel gebeuren. Je maakt ruzie met je partner of houdt afstand, en op je werk doe je minder je best, want het gaat toch wel mis. Dat is wat Andrea bedoelt met zelfsabotage – en het is iets dat je lang niet altijd bewust doet. Probeer kritisch naar jezelf te kijken: kan het zijn dat je onbewust jezelf saboteert? Waar ben je bang voor?
6. Bang zijn dat je de boel voor de gek houdt
Ze noemen het wel het ‘imposter syndrome’ oftewel ‘bedriegerscomplex’: de angst dat mensen er vroeg of laat achter zullen komen dat je niet écht zo leuk bent, of zo goed in je werk. Een complimentje? Dat heb je eigenlijk niet echt verdiend, want een ander heeft je geholpen, het was eigenlijk heel makkelijk, etcetera. Wat helpt? Dat irritante stemmetje onder de loep nemen. En jezelf niet langer ondermijnen: praat positiever over jezelf, want dat ben je waard.
7. Bevestiging zoeken en pleasen
Ben je zo iemand die zich heel vaak druk maakt om wat anderen van je vinden? Dan ben je een bevestigingzoeker. Misschien ben je geneigd vaak ja te zeggen op wat anderen vragen, omdat je hen niet wilt teleurstellen. Guess what, zegt Andrea: ‘Jij bent niet verantwoordelijk voor de gevoelens van anderen.’ En als iemand baalt omdat jij nee zegt, zegt dat niks over jóu.
8. Perfectionisme
Het lijkt zo’n mooie eigenschap: perfectionisme, streven naar perfectie. En waarschijnlijk zijn veel mensen om je heen (je baas bijvoorbeeld) er hartstikke blij mee. Jammer alleen dat het voor jezelf niet zo’n pretje is. Streef je naar perfectie, dan doet afwijzing pijn en kun je je schamen als iets niet perfect gelukt is. De lat wat lager leggen en jezelf toestaan fouten te maken maakt je waarschijnlijk veel gelukkiger.
9. Altijd sterk willen zijn
Om je een hart onder de riem te steken, zeggen mensen wel eens tegen je: ‘Hou je taai!’ Andrea is er nogal duidelijk over. Die uitspraak verdient, volgens haar, ‘een speciaal plekje in de hel’. Soms is het namelijk veel beter om je eens niet sterk te houden, maar kwetsbaar te zijn en om hulp te vragen.
10. Controle houden
Let it go, let it goooo! Voor controlfreaks is dat het allermoeilijkste. Maar het kan enorm bevrijdend voelen als het lukt. Vertrouw op jezelf, vertrouw op je intuïtie en geef je over. Al was het maar omdat controle een illusie is: life is what happens to you while you’re busy making other plans.
11. Doemdenken
Je zou denken dat wij mensen niets liever willen dan blij en gelukkig zijn, maar in feite kan dat juist hartstikke eng zijn. Geluk is kwetsbaar – je moet het durven voelen. Je richten op wat er allemaal mis kan gaan, voelt misschien veiliger. Wat helpt? Oefenen in dankbaarheid, zegt Owen. Dat helpt je in te zien hoeveel lichtpunten er eigenlijk in je leven zijn – vaak zonder dat je ze opmerkt.
12. Anderen verwijten maken
Oef, dit is een pijnlijke. Ben je ook vaak geneigd om bij een conflict de ander de schuld te geven? Het is interessant om uit te vinden waaróm je dat doet. Volgens Owen dragen problemen uit je jeugd en uit je familie er vaak aan bij dat je geneigd bent anderen verwijten te maken. Maar het kan ook zijn dat je het moeilijk vindt om boosheid te uiten, en verwijten maken makkelijker voelt. Wat je eraan kunt doen? Focussen op de oplossing, in plaats van op het probleem. Owen legt in haar boek uitgebreid uit hoe je dat doet.
13. Overal lak aan hebben
Als dingen pijn doen, voelt het veilig om een pantser op te trekken en te zeggen: ‘Ik heb er lak aan’. Maar diep vanbinnen verandert dat niets. ‘Als jij doet alsof het je echt niets kan schelen, dan nodig ik je uit te overwegen de eerste stap te zetten, namelijk dat je je muur afbreekt.’
14. Overpresteren
Huh, perfectionisme hadden we toch al gehad? Ja, maar overpresteren is toch weer iets anders. Het is specifieker. Iemand die overpresteert, zegt Owen, identificeert zich volledig met zijn prestaties. Probeer het belang ervan te relativeren. Want wat telt zwaarder aan het eind van je leven: wat je hebt gepresteerd, of wat je hebt opgebouwd met de mensen van wie je houdt?
Meer lezen over breken met gewoonten?
Verander je gewoonten in zes stappen.
