Ben jij creatief? Als die vraag je gesteld wordt, denk je misschien meteen aan of je mooi kunt schilderen of dichten. Maar we gebruiken ons aangeboren creatieve vermogen niet alleen wanneer we een lied zingen of bloemen in een vaas schikken; we kunnen het bij alle aspecten van ons leven inzetten.
Creatief zijn is het vermogen om onverwachte mogelijkheden te zien, je verbeeldingskracht te gebruiken, je eigen aannames uit te dagen en verbanden te leggen.
Verticaal en lateraal denken
De Britse medicus en psycholoog Edward De Bono bedacht in 1967 dat er twee manieren van denken bestaan: verticaal denken en lateraal denken. Bij verticaal denken maak je vanaf het beginpunt van een kwestie logische stappen tot aan het eindpunt. Lateraal denken is een indirecte en creatieve benadering, met sprongen en zijpasjes, waarbij je de kwestie steeds in een ander licht zet. Het is het verschil tussen recht op het doel afgaan of de zaak van alle kanten bekijken.
Jonger zelf en pratende zelf
De logische denker zegt: ‘Ik weet wat ik zoek’ en de lateraal denker zegt: ‘Ik ben aan het zoeken, maar weet pas naar wat als ik het gevonden heb’, schrijft creatief professional Femke Deckers. De Amerikaanse denker en activiste Starhawk noemt de laterale denker ‘Jonger Zelf’ en de logische denker ‘Pratende Zelf’. ‘Jonger Zelf neemt de wereld direct waar,’ schrijft ze, ‘via het holistische bewustzijn van de rechterhersenhelft. Het communiceert met beelden, emoties, sensaties, dromen, visioenen en lichamelijke symptomen.’
Pratende Zelf, de linkerhersenhelft, organiseert de indrukken van Jonger Zelf, geeft ze namen, classificeert ze in systemen, analyseert en moedigt ons aan om te oordelen in goed en fout. Beide hersenhelften zijn belangrijk om te functioneren; de rede, de logica, net zozeer als intuïtie en creativiteit. Maar de laatste eeuwen, sinds de Verlichting, is Pratende Zelf dominant geworden en heeft Jonger Zelf als minderwaardig naar de achtergrond geschoven.
Toekomstige weg
Wie haar creatieve vermogen gebruikt zal niet uitgaan van het vanzelfsprekende, nieuwe en op het eerste gezicht niet-relevante informatie toelaten, routines doorbreken, weggaan van eigen gedachtenpatronen of die van de maatschappij en nieuwe verbindingen maken. Ze is in staat om zich een voorstelling van haar toekomstige weg te maken. Ze zal ‘associatief’ kunnen denken op een niet-logische, abstracte manier waarbij er dingen opborrelen die er niet direct mee in verband lijken te staan, maar op een indirecte, symbolische manier wel.
Zoek en speel
In het dagelijks leven gebeuren er voortdurend dingen die iets vragen van je creativiteit. In je werk of studie word je geplaatst voor een ongebruikelijk probleem dat om een onconventionele oplossing vraagt, in de opvoeding van eventuele kinderen moet je grenzen stellen die je met fantasie overbrengt en begrijpelijk maakt, en bij alles wat misgaat in je logistieke planning helpt een speelse, vindingrijke benadering om de boel om te gooien. Dus wees creatief, gooi die linkerhersenhelft erin, zoek en speel, dans om de zaak heen en je zult zien dat er ineens van alles opborrelt.
Meer lezen over creativiteit?
Wil je een creatiever leven leiden? Deze 5 praktische tips kunnen helpen.
