De vrouwen die voor jou kwamen: je moeder, je grootmoeder, je overgrootmoeder – dat is je vrouwenlijn. Je hiermee verbinden leidt tot grote kracht: al hun goede eigenschappen heb je in je. Maar zo’n lijn kan ook verstoord zijn. Wat kun je doen om die te helen?
Vrouwenlijn
Beeld je in dat er een lange rij vrouwen achter je staat. Direct achter je staat je moeder, daarachter je grootmoeder, daarachter weer haar moeder. Zo staan al je voormoeders in een lijn achter je. Ze hebben er samen voor gezorgd dat jij geboren kon worden. De eicel waaruit jij bent ontstaan, zat al in je moeder toen ze nog in de buik van jouw grootmoeder zat. Hun talenten en kwaliteiten zitten in je, hun vuur en doorzettingsvermogen ook. Hun levens zitten in jou.
De andere kant
In sommige culturen zijn je voormoeders ook je beschermengelen, ze passen op je en ze wachten je op als je sterft. Ze maken je krachtig. Je bent geen losstaand individu, maar een klein onderdeel van een lange lijn mensen. Maar er is ook een andere kant. Je hebt niet alleen de kracht, maar zeer waarschijnlijk ook de trauma’s geërfd, de angsten en de pijn van de vrouwen die voor je kwamen. De meeste van onze moeders, en zeker onze grootmoeders en overgrootmoeders, hadden niet bepaald gemakkelijke levens. Zeker niet in tijden waarin vrouwen nauwelijks rechten hadden. Er is veel oorlogstrauma geweest in generaties voor ons, er was armoede, de kerk heeft een stempel gedrukt op vrouwenlevens. ‘We zijn de achterkleindochters van de heksen die ze niet konden verbranden’, is een bekend citaat. En de kleindochters en dochters van de tot slaaf gemaakte mensen die de slavernij hebben overleefd – enzovoort. We zijn sowieso de dochters en kleindochters van vrouwen die niet gehoord werden. Hun gevoelens of hun talenten waren niet belangrijk, ze moesten vooral voor anderen zorgen. In veel (of alle?) vrouwenlijnen zit veel pijn en angst verwikkeld.
De moederwond
Dit wordt ook wel de ‘moederwond’ genoemd; die term is in het leven geroepen door de Amerikaanse coach Bethany Webster. De moederwond betekent zoiets als de pijn van het vrouw-zijn die van generatie op generatie is doorgegeven in patriarchale culturen. De moederwond betekent dus niet letterlijk de moeilijke relatie met je eigen moeder – hoewel dat er vaak wel bij komt kijken – het betekent alle trauma die je als vrouw met de paplepel ingegoten krijgt van de vrouwen voor je. Vrouwen met een moederwond cijferen zichzelf weg en kunnen voor iedereen goed zorgen, behalve voor zichzelf.
Webster stelt: “Op enkele uitzonderingen na worden meisjes vanaf hun geboorte geconditioneerd om zich af te splitsen van hun waarheid, van hun eigen innerlijke moeder en van de kracht die in ze zit. Meisjes ontlenen vaak het gevoel waardevol te zijn aan het tevredenstellen van anderen. Dit creëert angst, twijfel en schaamte en het is het kernprobleem van vrouwenemancipatie.” Door je eigen moederwond te genezen en je vrouwenlijn te helen, help je volgens Webster niet alleen jezelf en je eigen kinderen krachtiger te worden, maar eigenlijk help je alle vrouwen op aarde.
Verbinden met je vrouwenlijn
Hoe doe je dat dan, je verbinden met je vrouwenlijn en deze moederwond genezen? De mate waarin jij je kunt verbinden met die lijn van vrouwen, de mate waarin je je één van hen voelt, bepaalt de mate waarin je voor jezelf durft te kiezen, maar ook de mate waarin je je kunt verbinden met anderen. Dit werkt door in relaties met geliefden, kinderen, familieleden en zelfs collega’s. Als de vrouwenlijn verstoord is, kan het voelen alsof het leven niet stroomt, alsof je veel tegenslagen te verduren hebt. Daarentegen krijg je zelfvertrouwen als je je eigen voorgeschiedenis leert kennen, en jouw unieke plek daarbinnen.
Om te beginnen is het belangrijk dat je de vrouwen die voor je kwamen, leert kennen. Leer hun namen, hun posities, hun kwaliteiten kennen, die zitten ook in jou. Je kunt ook onderzoeken waarmee ze het moeilijk hebben gehad in hun levens, ga op onderzoek in de geschiedenis. Een andere manier om ze te leren kennen, is een familieopstelling of een vrouwenlijnopstelling. En nog dichterbij: je kunt beginnen met de band met je eigen moeder. Hoe is de relatie tussen jou en je moeder? “De beweging naar je moeder toe is altijd de meest helende beweging,” zegt coach en familieopsteller Ilse Brommersma. “Als je je moeder afwijst, wijs je in feite het leven af. De vrouw geeft het leven. Zij heeft je het allergrootste cadeau gegeven: leven. Meer dan je ooit terug zou kunnen geven. Zelfs als je geadopteerd bent, als je moeder overleden is, of je een moeizame relatie met haar hebt, is het belangrijk om dit te erkennen. Dat werkt al helend.”
Je eigen plek innemen
Binnen familieopstellingen is het bovendien belangrijk dat iedereen zijn plek in de lijn kent, dat kinderen ‘onder’ ouders staan en ouders onder grootouders, zoals in een stamboom. De bekende familieopsteller Els van Steijn, collega van Brommersma, bedacht hiervoor ‘de fontein’ die de verhoudingen tussen familieleden verbeeldt. Als mensen niet op hun goede plek in de fontein staan, zouden banden verstoord raken. Tussen moeders en dochters kom je grofweg twee soorten onhandige patronen tegen, legt Brommersma uit. “Als je vroeger op een bepaalde manier voor je moeder moest zorgen – omdat ze het zwaar had of druk, als je haar wilde ontlasten als dochter – dan ontwikkel je een patroon waarbij je verantwoordelijkheden op je neemt die niet voor jou bestemd zijn. Je gaat te veel zorgen, te veel geven. In de systemische fontein, zoals collega-familieopsteller Els van Steijn het schetst, zet je jezelf boven je moeder, in plaats van eronder, waar je hoort.” Het andere patroon dat je vaak tegenkomt, is dat een dochter haar moeder afwijst, of een sterk oordeel over haar moeder heeft. “Ook dan zet de dochter zichzelf als het ware boven de moeder in de fontein.” Beide patronen zorgen voor verstoring.
Alles accepteren
“Je kunt pas volwassen worden als je bereid bent om af te dalen naar jouw plek, als je bereid bent om weer op de kindplaats te gaan staan, en om dus je moeder als moeder te gaan zien,” zegt ze. “En als je daar aankomt, op die kind-plaats, zul je ook de pijn gaan voelen van alles wat je hebt gemist als kind.” Want dat is dus de deal, dat is het pakket wat je hebt gekregen. Je moeder heeft jou het grootste cadeau gegeven wat er bestaat, het leven. En verder heeft ze je zeer waarschijnlijk een heleboel niét gegeven wat je wel nodig had, en heeft ze ook trauma’s doorgegeven. Dat samen is jouw lot, en je lot helemaal accepteren en er zelfs van gaan houden, daarin zit de genezing van de lijn.
Meer lezen over wat de band met je moeder je kan vertellen?
Dit is hoe de band met je moeder je liefdesleven beïnvloedt.
