Na een etmaal te hebben doorgebracht met een bonusfamilielid, dat zich sinds kort als non-binair identificeert, duizelde het me. Ondanks mijn voornemen en oefening vooraf, maakte ik voortdurend fouten met de verwijsvormen ‘die’ en ‘hun’ die erbij horen. Mijn gestuntel stelde mezelf, met het vrijzinnige beeld dat ik van mezelf heb, teleur. Maar tegelijk keek ik naar die prachtige puber, die zich haar (hun) mannelijke en vrouwelijke kant zo krachtig en eigenzinnig eigen had gemaakt, en dacht ik: wat zitten we nu te klooien?
Niet de benaming ‘man’ en ‘vrouw’ is het probleem, maar de nauwe, beperkende opvatting van wat het betekent om een man of vrouw te zijn. Als ze veel meer mogen omvatten, als de invulling ervan persoonlijk, fluïde en onbegrensd mag zijn, is dat toch een veel beter idee? En in een enkel geval – ik herhaal in een enkel geval – is het denkbaar dat zelfs het pijnlijke proces van een lichaam dat in transitie gaat dan niet meer nodig is. Je ziet er bijvoorbeeld uit als een man, maar niemand neemt zonder meer aan dat je je volgens welke mannelijke standaard dan ook gedraagt of voelt. Dan zijn we klaar.
Lichamelijke verschijning
Ik zat eens aan een talkshowtafel met een bekend en prachtig transgender persoon. Zij vertelde dat het een grote schok voor haar was dat, toen haar lichaam eenmaal tot in de puntjes was omgetoverd tot dat van een vrouw en iedereen haar ook zo behandelde, ze zich nog steeds anders voelde. In haar eigen hoofd was ze nog steeds geen ‘echte vrouw’, terwijl ze daar wel op gerekend had. Daar begon de strijd pas echt, vertelde ze. Wat nou, dacht ik naderhand, als het jezelf meer vrouw dan man, of meer man dan vrouw, voelen in je eigen hart en hoofd en daarvoor een manier vinden, een proces is dat los staat van je lichamelijke verschijning? Wat nou als we het met z’n allen voor elkaar krijgen dat de vorm niet meer zo dwingend is voor de inhoud van een mens?
Een wereld zonder hokjes
In oude natuurreligies was er een fluïde benadering van gender die we ons nu, na een paar eeuwen patriarchale religie, weer aan moeten leren. We staan daarvan aan het begin en het systeem wordt strijdbaar losgeschud, wat hoog tijd is. Zoals ik het zie is het gehannes met aanspreek- en verwijsvormen, benamingen en regenboogvlaggen met steeds nieuwe kleuren erin de eerste stap naar een wereld waarin ook deze hokjes verdwijnen. Een wereld waarin die hokjes niet meer nodig zijn, omdat we begrijpen dat mensen mannelijke en vrouwelijke aspecten in zich dragen en een seksuele geaardheid hebben die alle denkbare mogelijkheden omvat en zich ontwikkelt in verschillende levensfasen. Een wereld waarin het enige juiste antwoord op de vraag ‘Ben je een jongen of een meisje’, zoals Frédérique al begreep, ‘Wat doet dat ertoe?’ is.
Meer lezen van Susan Smit?
Identiteitsdenken: Susan Smit deelt haar inzichten.
