Dat ene liedje op de radio, juist nu. Dat getal dat steeds maar weer verschijnt. De naam die je ineens overal hoort. Voor anderen is het niets, maar voor jou is het een klein wonder. In de spiritualiteit worden deze kleine wondertjes synchroniciteit genoemd en als helemaal niet toevallig gezien, maar als tekens van het universum.
Iedereen heeft wel eens een ‘bizar toeval’ meegemaakt. Een moment waarop een onwaarschijnlijke opeenvolging van gebeurtenissen gelijktijdig en op precies het juiste moment plaatsvond, alsof het voorbestemd was.
Op het goede pad
Je hebt je net verloofd en als jullie naar een restaurant lopen om het te gaan vieren, komen jullie een boom tegen waarin jullie initialen in een hart in de bast zijn gekrast. Je hond is net overleden en je hoort een man z’n puppy roepen met dezelfde naam. Het lijkt een toevalligheid, want verder het valt niemand op. Maar als dit soort voorbeelden van synchroniciteit jou overkomen, geeft dat jou het gevoel dat je op de goede weg bent, dat je gezien of gesteund wordt, dat je verbonden bent met iets groters dan jijzelf.
Gelijktijdigheid
Synchroniciteit kun je beschouwen als aanmoeding. Het zijn tekens die zich kunnen laten zien in bijzondere ontmoetingen, cijfers, symbolen of bepaalde mogelijkheden die zich ineens voordoen. Synchroniciteit is daarom misschien het best te omschrijven als ‘toeval met betekenis’. En door de betekenis die het voorval voor jou heeft, verschilt het van gewone toevalligheden die willekeurig gebeuren. Chronos betekent tijd en synchroniciteit betekent gelijktijdigheid. Het betekent in principe hetzelfde als toeval, maar waar toeval willekeurig is, is synchroniciteit dat niet. Je hebt zin in chocoladeijs en een vriend komt langs met iets lekkers – chocoladeijs. Het voelt als een wens die uitkomt, toeval met een speciale betekenis voor jou.
Alles is met elkaar verbonden
Synchroniciteit is dan ook een andere manier van kijken naar het begrip tijd. Hier in het Westen zien we tijd als lineair. Gebeurtenissen volgen elkaar op. Het gaat over eerder en later. Maar de oosterse filosofie gaat uit van het nu. Deze tijdsbeleving is een holistische zienswijze waarin alles met elkaar verbonden is en met elkaar samenhangt. Als je op deze manier naar de wereld om je heen kijkt is het misschien niet meer zo moeilijk om je voor te stellen dat wat je innerlijk bezighoudt (trek in chocoladeijs) zijn weerslag vindt in een uiterlijke gebeurtenis (het aangeboden krijgen van chocoladeijs). Je kunt synchroniciteit dan ook zien als doorkijkjes in het web van de universele verbondenheid die schuilt achter alles om ons heen.
De grondlegger van synchroniciteit
Synchroniciteit werd voor het eerst uitgelegd door de Zwitserse psychoanalyticus Carl Jung, en al was hij niet de eerste die over synchroniciteit schreef, wordt hij wel als de grondlegger van het fenomeen gezien. Jung gebruikte het begrip synchroniciteit als ‘een bijzondere samenloop van omstandigheden van twee of meer niet-oorzakelijke met elkaar verbonden gebeurtenissen die eenzelfde zin en betekenis hebben’.
Een bekend voorbeeld van synchroniciteit is het verhaal van een patiënt van Jung die tijdens een sessie vertelt over een droom waarin een scarabee voorkomt. Op het moment dat ze over de scarabee vertelt, wordt er tegen het raam getikt. Als Jung het raam opent, vliegt er een scarabee naar binnen. En dit terwijl er in die tijd van het jaar nauwelijks insecten zijn. De patiënt was zo overrompeld door dit toeval dat ze het vertrouwen vond om een oud patroon te doorbreken.
De innerlijke en uiterlijke wereld samen
In dit voorbeeld wordt de aard van synchroniciteit duidelijk weergegeven. Het vertellen over de droom is niet de oorzaak dat de scarabee naar binnen vliegt. En die levende scarabee is niet de oorzaak van de droom met de scarabee. Ze zijn dus niet in oorzaak met elkaar verbonden, maar alleen in synchroniciteit. Synchroniciteit laat zien dat onze psyche en de materie om ons heen niet los van elkaar staan, maar dat ze samen in de innerlijke en de uiterlijke wereld zijn.
De gebeurtenissen in en buiten ons zijn niet oorzakelijk, maar wel simultaan, ze gebeuren gelijktijdig, wat we toeval zouden kunnen noemen. En als de gelijktijdigheid waarin iets gebeurt betekenis voor je heeft – de scarabee die binnenvliegt terwijl we erover praten, de telefoon die gaat terwijl je aan iemand denkt – dan zijn dit momenten in je leven waarbij een gevoel van voorbestemming tastbaar wordt. Maar zonder ontvangende waarnemer is er dus geen synchroniciteit want dan ontbreekt de betekenis en is dat liedje op de radio of het cijfer op de bus gewoon toeval.
Actie-reactie
Synchroniciteit is in essentie altijd eenmalig en uniek, en behoort helemaal toe aan de betekenis die de ontvanger eraan geeft. Daarom is het principe zo moeilijk te onderzoeken volgens de huidige westerse wetenschappelijke maatstaven. Je kunt synchroniciteit niet voorspellen of uitlokken, het kan je alleen maar overkomen. In de wetenschap is actie-reactie een bekend fenomeen, ook in de deeltjes in het universum. ‘Je kietelt het universum hier en het lacht daar’. Maar als je het over mensen hebt in plaats van over deeltjes, dan zie je hoe de menselijke ervaring toevalligheden als te diepgaand of soms zelfs als te magisch kan ervaren om af te doen als simpel toeval.
Betekenis vinden
Betekenis vinden in je leven, uit welke bron dan ook, is essentieel voor menselijk geluk. En synchroniciteit is precies datgene waarmee je je leven betekenis kunt geven als je je ogen ervoor openhoudt. Want synchroniciteit verbindt je binnenwereld met de wereld buiten je.
Een gebeurtenis ‘daar buiten’ krijgt ineens betekenis ‘hier binnen’. Zo geven de tekens van synchroniciteit je aanwijzingen over de verbondenheid van twee realiteiten die gescheiden leken: de innerlijke wereld van gedachten, gevoelens, herinneringen, fantasieën, verlangens en intenties. En de buitenwereld van ruimtelijke gebeurtenissen. Daarom is synchroniciteit geen simpel gegeven dat je kunt negeren. Je weet meteen: hier gebeurt iets cruciaals. Synchroniciteit is magisch en wordt in veel religies als een geschenk van God gezien.
Tekst: Sarah Domogala
Lees het hele artikel van Sarah in Happinez 8-2020 ‘Ontdek de magie’
Meer over boodschappen van het Universum?
Lees hier hoe je een teken van het Universum kan herkennen
