Deze week was er ‘inloopochtend’ en mocht ik als ouder een halfuurtje met mijn dochter (8) schooldingen doen. Er lagen papieren met topografie en keersommen.
Het was de bedoeling om de timer te zetten op twee minuten en in die tijd zoveel mogelijk sommen te maken. Prompt ging mijn hart tekeer, kwam mijn adem hoog te zitten en leken de eenvoudigste sommen Abracadabra. Ook mijn dochters potlood haperde. ‘Ik kan niet meer nadenken,’ zei ze en, vol zelfverwijt, ‘maar ik kón het vroeger zo goed.’ We besloten de timer uit te zetten, een paar keer rustig adem te halen alsof we alle tijd van de wereld hadden en daarna op ons gemak de sommen af te maken, die er ineens weer veel oplosbaarder uit zagen.
Als stress je blokkeert
Het was een leerzaam ochtendje – en dan heb ik het niet over de lesstof. Een beetje stress bij een toets is nodig om te presteren, maar als je stressgevoelens tot een ongezond hoog niveau stijgen, blokkeer je. Naar deze gezamenlijke ervaring zou ik altijd kunnen verwijzen: ‘Weet je nog toen we die stomme timer op mijn telefoon hadden aangezet en we het helemaal benauwd kregen en niets meer wisten?’ ‘En weet je nog hoe we ons voelden toen we even rustig adem hadden gehaald?’
Presteren onder druk
Stress klinkt negatief, maar het kan gunstig en groeibevorderend zijn. Presteren onder druk is iets waar kinderen mee om moeten leren gaan, door af te zwemmen, de tafel van zeven in de klas op te zeggen, een liedje te zingen bij een schooloptreden. Zo raakt een kind vertrouwd met het geestelijke en lichamelijke ongemak van stress en zal het niet al te zeer proberen de zenuwen in bedwang te houden. Want daar gaat het mis; als bij de minste stress de alarmbellen in het brein afgaan en het tot paniek of angst uitgroeit. De paniek doet je bevriezen en de angst doet je denken: ‘Ik kan het niet’ en samen kunnen ze leiden tot vermijding en het opbouwen van een heuse fobie. Dat.
Bevriesreactie
Ook mijn jongste (5) vertoonde de afgelopen weken de bevriesreactie, bij het lezen van zijn eerste Dick Bruna boekje, elke avond een bladzijde. Ik zag zijn hele lichaam samenspannen terwijl hij het zoveelste moeilijke woord probeerde voor te lezen, om uiteindelijk een harde klap op het papier te geven en te roepen ‘Ik kan het niet!’. ‘Nee,’ zei ik rustig, ‘je kan het NOG niet’ en vroeg hem een paar keer diep en langzaam adem te halen. Na een stuk of tien avonden, vol geestelijk ongemak en zelftwijfel, was het boekje uit. Vol ongeloof bekeek hij het omslag. Hij had echt een heel boek uitgelezen.
Bij een dreigende overstroming van de stressspiegel is dat wat acuut helpt: rustig ademhalen. Drie tellen in, drie tellen vasthouden, drie tellen uit en drie tellen vasthouden. Je vertelt je lichaam ermee dat alles oké is, dat er geen gevaar dreigt, dat het gerust mag kalmeren. En ineens kun je weer nadenken en weet je dat 7 maal 8 natuurlijk gewoon 56 is.
Meer lezen?
- Susan schreef een brief: Lieve verslaafde, deze brief is voor jou
- Iemand verlaten: Susan Smit over het eindigen van een relatie
- Susan over waarom liefde die buiten ons bereik ligt zo belangwekkend voelt.
