Wat zijn de nieuwe grenzen van intimiteit op sociale media? Wat delen we en waarom? Susan Smit, zelf fervent twitteraar, Instagrammer en Facebooker, onderzocht de dunne lijnen tussen exhibitionisme, behaagzucht, verbinding en kwetsbaarheid.
Een paar jaar geleden plaatste ik een tweet over ‘de ondraaglijke lichtheid van lege kinderzitjes nadat je je kinderen naar je ex-partner hebt gebracht’. Ik herinner me hoe ik die dag naar huis terugfietste met een zwaar hart dat hevig contrasteerde met die vreemd lichte, lege fiets, en hoe ik even afstapte om dat zinnetje op te tikken nadat het in mijn hoofd was opgekomen. Het luchtte op om de vinger op de oorzaak van mijn pijn te leggen, met woorden die precies pasten bij wat ik voelde. En dan had ik ook nog het idee dat ik andere co-ouders die zich erin herkenden ermee steunde.
‘Ik kan het loslaten’
In die periode, toen ik net gescheiden was, plaatste ik regelmatig zo’n soort zinnetje. Ergens woorden aan geven heeft me altijd geholpen om mezelf, mijn ervaringen en de wereld zoals hij is te begrijpen – daarom ben ik ook schrijver geworden. Het is de handeling van het verwoorden, afgetopt met de handeling van het de wereld in sturen (of dat nu een heel boek is, een column of een tweet) dat me een ‘afgerond’ gevoel geeft. Het is doorvoeld, in woorden gevat en begrepen, en daarna de wereld in geslingerd voor wie er maar wat aan heeft. Ik kan het loslaten.
Steeds gaf het delen van alle emoties rondom de scheiding me een goed en opgeruimd gevoel, tot ik bij mezelf bemerkte dat ik tijdens mindere momenten begon te leunen op de reacties en steunbetuigingen, de hartjes en de duimpjes. Acuut stopte ik met het delen van mijn scheidingspijn. Mijn intentie was gecorrumpeerd geraakt, het was genoeg geweest.
Kijkje in de ziel
Er zijn steeds meer mensen behoorlijk intiem op sociale media. Misschien ligt het aan de mensen die ik volg, maar een rondje scrollen door mijn Instagramfeed, timeline op Twitter en Facebook levert me berichten op over schaamte voor een rond buikje, rouw om een overleden vader, een voorzichtige verliefdheid en zelfverwijt na een slecht uitgepakte haarverfbeurt. Het zijn ontboezemingen die in het echte leven alleen in een dagboek worden opgeschreven of tegen allerbeste vrienden worden gedaan.
Verbondenheid
Waarom delen we nou eigenlijk zoveel persoonlijke dingen met zoveel mensen? Precies om het eerste deel van ‘sociale media’, zou je zeggen: om sociale redenen. Het je deel willen voelen van een groter geheel, je met anderen verbinden. Brené Brown, Amerikaanse hoogleraar maatschappelijk werk en auteur van ‘De kracht van kwetsbaarheid’, ziet het verlichten of voorkomen van eenzaamheid als de grootste drijfveer om te delen op sociale media. ‘We zijn een sociale soort,’ zegt ze in NRC, ‘we zijn gebouwd om met elkaar te verbinden. We krijgen honger als we niet eten, we krijgen dorst als we te weinig drinken. Net zo’n primaire levensbehoefte is verbinding met andere mensen.’
Helaas voegt ze daar onmiddellijk aan toe dat, hoewel we nooit meer connectie hebben gehad dan nu, we ook eenzamer zijn dan ooit. ‘We verwarren communicatie met verbondenheid. Facebook, Twitter, Instagram: die kunnen worden gebruikt voor communicatie die daadwerkelijk verbinding tussen mensen brengt, maar maak nooit de vergissing dat ze een vervanging zijn voor face-to-face-gesprekken. Ze zijn geen middelen voor intimiteit.’
Virtuele knuffel
Op Twitter, Facebook en Instagram is het jagen naar brokjes steun en medeleven. De meeste steunbetuigingen zijn gemakkelijk en zonder veel diepgang gegeven, maar de troost waar we naar verlangen kan online zeker geboden worden. Een mooi voorbeeld blijft het twitteraccount van oud-wethouder Hans Nijhof waarop hij openhartig over de laatste fase van zijn leven berichtte. Dit werd een korte periode na zijn dood overgenomen door zijn weduwe Karolien. ‘Aan de twittervrienden van Hans’, schreef ze ten slotte. ‘Jullie vleugels hebben hem gedragen in zijn laatste levensjaar. In de eerste wankele weken na zijn dood mocht ik daar ook gebruik van maken. Het is tijd om zelf te leren vliegen. Het ga jullie goed, geniet van het leven.’
Sociale media kan jou als ontvanger op ideeën brengen, doen meegenieten, herkenning bieden, en als zender kun je jezelf ermee uitdrukken, kan het je in verbinding brengen met anderen en een boost geven, maar alleen als je intenties zuiver blijven en je het nooit en te nimmer gebruikt als een vervanging voor het echte leven.
Meer lezen van Susan Smit?
Voed je ziel: tips van Susan Smit.
