Hoe ga je om met de naderende dood van iemand van wie je zielsveel houdt, dat is de vraag van de briefschrijfster van deze week. Wat kun je doen als je bang bent voor de toekomst?
Lieve Dot,
Ik ben een vrouw van 22 jaar en ben zojuist getrouwd met een man van 25 die uitgezaaide kanker heeft. We hebben te horen gekregen dat hij niet meer beter kan worden. Op het moment gaat het heel erg slecht, daarom is hij net weer bij zijn moeder gaan wonen. Ik merk dat dit me meer ruimte geeft, omdat ik al zo’n tijd naast hem sta in het proces. Maar ik ben ontzettend bang voor de tijd nadat hij gestorven is. Het gaat nu zo slecht en ik ben bang dat dit moment veel eerder komt dan ik aankan. Hoe moet het dan met mij? Hoe kan ik dit ooit aan, hoe kan ik dit verwerken? En wat zijn de stappen daarna? Ik ben anderhalf jaar geleden gestopt met mijn opleiding, omdat ik verschijnselen had van overspannenheid. Ik heb geen diploma, geen werk en ben heel bang voor de toekomst. Hoe kan ik ooit nog met een studie beginnen na deze ervaring en met mijn (nu al) oneindige verdriet? En wat kan ik nog voor hem doen en wat is goed voor mij? Hoe kan ik het beste omgaan met de tijd die nu komen gaat?
Ik heb een tijd voor hem gezorgd en dat was ontzettend zwaar. Vooral omdat hij ontroostbaar verdrietig is, hij moet overal afscheid van nemen terwijl hij amper de kans heeft gehad om zijn leven op te bouwen. Ook heeft hij soms veel pijn en dat vind ik ondraaglijk. In zijn hoofd is de knop omgegaan, het besef dat hij gaat sterven komt steeds meer binnen bij hem en nu ook bij mij.
Ik hoop dat je woorden kunt vinden om me te helpen, want ik weet het echt niet meer.
Liefs,
Oneindig Verdriet
Lieve Oneindig Verdriet,
Het genadevolle wat ik je kan garanderen is dat je je leven niet hoeft te overzien. Je hoeft enkel zorg te dragen voor dít moment. Daarna het volgende. En daarna het volgende. Dat is het. Meer hoeft niet.
Waar dat enige moment mee gevuld is, is precies waarvoor je bent uitgerust. Jij met zijn hand in de jouwe terwijl hij pijn heeft. Jij aan de keukentafel met een kop thee. Jij die hem zoent en gedag zegt. Jij die een studiegids doorneemt. Jij die over straat loopt, van hem houdt en geniet van de zon. Allemaal momenten die zich in een onnavolgbare, moeiteloze orde aandienen.
Die realisatie, lieve Oneindig Verdriet, is altijd een geruststelling, maar in tijden van nood is het je redding. De realiteit van dit moment is altijd veilig. Het is het rustige oog van de storm. Verlaat die plek en je raakt meegesleurd in de orkaan van gedachtes. Ik weet zeker dat je dit herkent. Stel, je ligt in bed met je vriend en voelt zijn ademhaling. Je bent samen met de man van wie je houdt en alles is perfect. Totdat je begint te denken over de pijn die hij heeft, of de kinderen die jullie niet zullen krijgen, of het beeld van jou alleen en werkeloos in een seizoen na zijn dood. Het zijn die gedachtes van on-realiteit, van on-moment die de sluizen naar je oneindige verdriet openzetten. Want het verdriet van dingen anders willen dan dat ze zijn, van een toekomst die niet is, ís inderdaad oneindig.
Hoe het met jou moet, nu en nadat je vriend gestorven is, wat je nog voor hem kunt doen en wat goed is voor jou, zijn vragen die allemaal hetzelfde antwoord hebben: heb lief als een ninja en mis geen ogenblik. Het is van een overdonderende eenvoud. Je radicaal toewijden aan dit moment – en dit moment alleen – zal een vertrouwen in je leven aanwakkeren dat in één klap de grootste zegen is voor jezelf én je lief.
Dit is hoe je het doet, lieve Oneindig Verdriet. Baan je door deze diepe wateren als een liefdes-ninja, die van de steen van Nu naar de steen van het volgende Nu springt. Vertrouw je volle gewicht toe aan waar je bent. Weet dat je daarmee de belangrijkste training van je leven volgt. Eén die je ongemerkt voorbereidt op de rest van je leven. Alle goeds.
Liefs,
Dot
