Het leven is het grootste wonder dat er bestaat, maar het is niet logisch, of eerlijk. Maar als je beseft dat niets magisch is, kan dat ook heel bevrijdend zijn.
Verdrietig laat ik me op de bank vallen. Het is vrijdagmiddag, ik hoefde niet te werken, en ben al de hele dag enorm in de war. Zodra ik onderuit gezakt op de kussens lig en mistroostig naar het plafond staar, komt de vrouwtjespoes bij me zitten. Ze draait een paar keer om haar as en laat zich dan spinnend tegen me aan vallen. Alsof ze mijn gemoedstoestand aanvoelt en me komt troosten.
Maar dat is natuurlijk flauwekul.
Hoe ik dat weet? Omdat ik in dit huis al heel vaak heel lang en heel hard heb gehuild en heel vaak compleet radeloos was, en de katten bijna al die keren ongeïnteresseerd hun gang gingen. Het idee dat zij (of welke dieren dan ook) je altijd aanvoelen en precies geven wat je mist, is een sterk staaltje projectie. Wensdenken. Precies zoals we dat graag doen.
We wíllen het zien. We willen zó graag dat dingen logisch zijn, dat na regen altijd weer zonneschijn komt, dat karma bestaat, en vooral dat het leven voor iedereen zin heeft. We willen zo graag onderweg zijn naar iets groters, iets hogers. Maar soms zijn dingen alleen maar gruwelijk. Of hartverscheurend.
En verder niks.
Soms schoffelt het leven je onderuit, omdat die dingen nu eenmaal gebeuren. Relaties gaan voorbij, we worden ouder, soms ernstig ziek, en uiteindelijk gaan we dood. Het is een gegeven, en het betekent op zich helemaal niks. Het idee dat alles een reden heeft is ook echt alleen maar een idee; niets meer dan een menselijk trucje om niet volkomen in paniek te raken. We zijn vaak zó bang voor het leven, de dood of zelfs allebei, dat we alles doen om in élke gebeurtenis een hoogdravend kosmisch puzzelstukje te zien.
En dat mag je natuurlijk doen, maar het is helemaal niet nodig. Een oranjerode zonsondergang aan het strand heeft geen magische betekenis, het is niet een fase of niveau binnen een groter geheel. Het is simpelweg een ervaring waar je intens van kunt genieten. Ook zonder geloof in de zin van alles, of een verheven doel.
Dus wat je ook doet: maak het vooral niet heilig, al die ‘zelfverbetering’, dat zoeken naar een hoger plan en een diepere bedoeling. Al die spirituele oefeningen, de krampachtige bezweringen. Vergeet het idee dat je in de basis niet goed genoeg bent en dus continu hard moet werken om er te mogen zijn. Het idee dat het óóit allemaal perfect wordt, maar dat je het nu nog niet verdient. En stop ermee jezelf te straffen als je niet voldoet aan een volkomen willekeurige droomversie van jou die ooit toevallig in je hoofd ontstond.
Het is heel, heel simpel: als we écht veel invloed hadden op ons leven, zouden we niet zo vaak kansloos hoeven te zwoegen, en was er nooit zoveel ongelijkheid geweest. Jouw en mijn zeggenschap over het bestaan is vele malen kleiner dan we stiekem hopen. En als je terugkijkt op je leven, naar al die omstandigheden die niet waren zoals je had verwacht, of gehoopt, of gewenst, kun je onmogelijk concluderen dat jij steeds aan het roer stond.
Het leven is het grootste wonder dat er bestaat, makkelijk zat, maar er klopt helemaal niks van. Het is niet logisch, niet eerlijk, en vooral niet te beïnvloeden zoals we dat graag zouden zien – zélfs niet door eindeloos positief denken of mindful in een Thais klooster zitten. Dus je mag die hang naar controle laten varen, je meditatie overslaan, of zes gevulde koeken eten als je daar toevallig trek in hebt. En het is ook geen enkel probleem als je even stikjaloers bent, of geïrriteerd, soms je kinderen of je partner uitscheldt of een van die andere dingen doet die zogenaamd niet horen bij een leven in balans.
En als de kat bij je komt zitten, is dat gewoon uit behoefte aan lekkere aaitjes.
Is dat niet bijzonder genoeg?
