Maar daar is Dot, je reddingsboei in tijden van woelige wateren. Ze geeft je haar eerlijke, maar liefdevolle mening over grote levensvragen, kleine dilemma’s of wringende kwesties, als een zacht duwtje richting wal.
Het werkt heel simpel: jij stelt (geheel anoniem, ondertekend met een pseudoniem naar keuze) een vraag, Dot geeft – elke donderdag – antwoord. En wie Dot is? Dat kom je in dit najaar te weten – nog heel even geduld dus!
Deze week geeft ze advies aan een Boeddhistische poezenmoeder:
Lieve Dot,
Van de poezen-oppas had ik al gehoord dat ze ‘m wat sloom vond, en toen ik terugkwam van vakantie zag ik ook dat mijn kat erg vermagerd was. Ik ging met hem naar de dokter en hij bleek een progressieve nierziekte te hebben. Hij was uitgedroogd en het enige wat we konden doen is hem vochtinfusen geven en zo goed mogelijke voeding en homeopathische kruiden toedienen.
Voor zo’n infuus stelde de dierenarts voor hem te laten opnemen, zodat hij drie dagen aan een infuus zou kunnen liggen. Ik ken mijn kat echter en had al eerder gehoord dat katten in benches naast elkaar liggen in zo’n dierenziekenhuis. Ze kunnen elkaar dus ruiken, horen en zien. Ik denk dat ie dan meteen dood was gebleven. Dus koos ik voor vocht inspuiten onder de huid. Dat kon gewoon bij de dierenarts en dan kon ie lekker thuis blijven. Het hielp even, maar hij ging rap achteruit. Uiteindelijk kon ie alleen nog maar liggen en liet hij alles lopen: veel erger kan het volgens mij niet worden voor een kat. Natuurlijk was het weekend en was onze eigen dierenarts onbereikbaar, maar toen er een vriend langskwam en zei dat hij vond dat de kat echt aan het lijden was, hebben we met veel pijn in het hart besloten hem in te laten slapen.
Nu volgde ik in deze tijd een cursus Tibetaans Boeddhisme, en de volgende les ging over de wetten van het karma. ‘Gij zult niet doden’ staat ook bij de Boeddhisten bovenaan. Euthanasie was voor Boeddhisten uit den boze, vertelde de leraar, want dan meng je je immers in iemands pad. Geheel overtuigd van mijn onschuld vroeg ik hoe het dan zat met het laten inslapen van mijn kat – ik had dat toch met alle goede bedoelingen gedaan, om hem uit zijn lijden te verlossen? Maar nee, ik had niet mogen interveniëren. Dit was zijn weg, misschien had hij dit lijden juist nodig om straks in een andere gedaante opnieuw geboren te kunnen worden.
Maar als je gelooft dat iemands pad is uitgestippeld, was het toch ook al voorzien dat hij mij als baasje zou treffen en ik op deze manier zou handelen? Ik kan nu voor hem bidden, dat hij een goede wedergeboorte zal hebben, maar ik ben in verwarring: aan de ene kant voel ik me schuldig, en aan de andere kant weet ik dat ik niet met slechte intentie heb gehandeld. Hoe kan ik dit een goed plekje geven, heb jij een idee?
Nog Niet Helemaal Boeddhistische Poezenmoeder
____________________________________________________________
Lieve Nog Niet Helemaal Boeddhistische Poezenmoeder,
Het mysterie-niveau in je dilemma is zó groot – wat gebeurt er nadat we sterven, wat is juist handelen en welke rol speelt intentie daarin, wat betekent pad en vrije wil voor andere dieren wanneer wij überhaupt hun leven domineren- dat het me sterk lijkt dat er één scenario de juiste is.
Ik ben geen boeddhistische theoloog (of hoe dat ook mag heten) maar ik weet wel dat het verminderen van lijden hun core business is. Linksom of rechtsom. Dus zelfs die niet-doden clausule dient aangepast te worden in het geval dat je bijvoorbeeld de kans krijgt een zelfmoordterrorist neer te maaien voordat hij dat met 147 anderen doet. Er zit altijd onderhandelruimte in ethiek.
Wat mij de royale weg lijkt, is niet fundamentaliseren in goed of fout, zelf laten sterven of euthanaseren. De royale weg is genoeg ruimte in jezelf ontginnen om beide dingen als even waar te ervaren -terwijl je ondertussen zonder terughouding naar alle kanten liefhebt. Zoals je zelf al merkt in het geval van je kat, voelen beide scenario’s waar. Hem niet langer te laten lijden én het idee hem zijn eigen pad af te laten maken voelen allebei liefdevol. En dat laatste is het criterium waar je elk moment van de dag op kunt varen.
En ik ben het met je eens dat het pad van elk wezen -en al helemaal dat van een huisdier- nauwelijks als iets zelfstandigs, met hekken afgezet voor te stellen valt. Dat doet af aan de diepte van iets zo inclusiefs als een pad. Zo zijn jij en je kat nu onderdeel van míjn pad geworden, en is de kans groot dat ik in het sterfproces van mijn hond veranderd ben door onze briefwisseling. Of ik door jou van mijn pad afgeraakt ben is een onzinnige vraag want mijn pad is gebouwd op kosmische inclusie. Dat is het hele idee. Wat mij betreft is denken dat jouw inmenging in het sterfproces van je kat die van zijn pad af heeft gehaald even onzinnig. Al had je er, á al Tinkerbell, een tas van gemaakt, dan was dat jullie beider pad geweest. Wat natuurlijk niet betekent dat alles wat je doet – holadiejee – verstandig of goed is. Maar of dat dan onderdeel van jullie pad is valt niet te ontkennen.
Wat volgens mij elke theoretische discussie overschrijft, is de realiteit. Wat je hebt gedaan, heb je gedaan en is daarmee de hoogste waarheid geworden. Niet alleen geloof ik daarin; het maakt alles ook een stuk eenvoudiger. Hoger dan goed of slecht staat waar. En in die eenvoud is genoeg ruimte voor tegenstrijdigheid, paradox en twijfel. Als je iets vreselijks hebt gedaan bijvoorbeeld dan is er ruimte om daar spijt over te hebben, er lessen uit te trekken en vergeving te vragen. Maar meer-waardig dan dat is dat je het hebt gedaan. Dat zelf is een hoger feit dat goed of slecht. Je hebt van je kat gehouden, ervoor gezorgd en je hebt hem in laten slapen. Dat is de hoogste waarheid. Maar dat sluit op geen enkele wijze uit dat je huisdier, of huismens, of jezelf, rustig te laten sterven een goed idee kan zijn. De volgende keer doe je misschien iets anders – of niet. Hoe kan het anders gaan?
In het leven van je kat hadden tienduizend andere dingen kunnen gebeuren, lieve Nog Niet Helemaal Boeddhistische Poezenmoeder. In jouw leven ook. Zonder terughouding houden van wie of wat er wél gebeurt brandt door alle scheidslijnen heen. Door goed en slecht, leven en dood. De liefde tussen jou en je kat kan niet weggeredeneerd worden. Daar kan geen traditie of theorie tegenop.
Alle goeds,
Dot
Wil je zelf ook je vraag stellen in deze rubriek? Mail dan je dilemma naar lievedot@happinez.nl.
Wie weet zie jij je dilemma binnenkort beantwoord!
Vond je Dots antwoord behulpzaam en wil je erover mee praten? Dat kan hier.
