We willen allemaal een schone, gezonde aarde om op rond te lopen, maar hoe zorg je ervoor dat dat ook werkelijkheid wordt? Pauline Bijster ontdekt wat je van een plastic-opruim-actie kunt leren.
Het weer was perfect, blauwe lucht, zon. We hadden een heerlijke lunch op het strand gekregen. Pastasalade met gegrilde groenten en kruiden, gepofte aardappels, zoete thee met zelfgemaakte kokos koekjes. Na het eten deelde Marie vuilniszakken uit. ‘We gaan even het strand opruimen, verzamel wat plastic, niks bijzonders.’ Een kwartiertje is genoeg, zei ze er nog bij. Vol goede moed begonnen we.
Viezer dan je denkt
Het strand leek vrij schoon, we waren vast snel klaar.
Ik begon met kleine dingetjes, sigarettenpeuken, dopjes, maar al gauw ontdekte ik een hoek tussen de rotsen waar tussen de stenen tientallen grote en kleine petflessen lagen en stukken piepschuim. Als je goed kijkt, zie je steeds meer. Binnen een paar minuten was mijn zak vol. Ik wilde pas stoppen toen de zak bijna scheurde, en had slechts een fractie van de hoekje schoon achter kunnen laten. Je zag het verschil eigenlijk niet. Teruggekomen zag ik dat iedereen binnen een mum van tijd een volle zak had.
Iedereen was stil.
Het is alsof niemand dit had verwacht. We wéten hoe erg het is, maar de actie van het opruimen deed ons pas beseffen hoe erg het is.
‘Het verdrietige is, dat dit niet eens moeilijk was,’ merkt iemand op.
‘Zullen we het morgen weer doen?’ vraagt een ander.
Plastic in het paradijs
We zijn stil.
De zee fonkelt onder de zon, de rotsen staan fier, ze doen alsof ze het allang weten maar hun gemoed bezwijkt er niet onder. Het mijne wel. Het strand van Imsouane is niet eens een vies strand, er zijn veel ergere plekken. Op Instagram laat presentator Dennis Storm een foto zien van een met troep bestrooid strand in Bali, hij is daar om ‘de tien meest paradijselijke stranden’ te ontdekken maar komt alleen maar plastic tegen. We beseffen dat dit wat wij nu gedaan hebben op ieder strand ter wereld kan. Van Noorwegen tot Nederland tot Zuid-Afrika liggen de stranden vol. Ook de rivieroevers. Het is niet moeilijk, probeer maar eens, binnen enkele minuten heb je een zak vol. Ik trek me terug en vecht tegen de tranen. Zoveel als we vies hebben kunnen maken met z’n allen, zo weinig krijg je schoon in je eentje.
Opruimen voor het in de zee verdwijnt
Ik neem me voor om vaker plastic te ruimen maar vraag me ook af wat voor zin het heeft. En ik stel deze vraag aan Elsa, die werkte voor de NGO Surfrider Foundation Maroc en die erachter zit dat wij hier het strand opruimen. ‘Ik heb zelf vaak opgeruimd en je hebt gelijk, je krijgt het nooit schoon. Maar het heeft toch zin,’ voegt ze dan toe. ‘Het strand is de laatste plek dat je het kunt opruimen, voordat het in de zee verdwijnt.’ (En in de vogelmagen, en in de bloedbanen van de vissen, et cetera). En, voegt ze toe: ‘Het gaat om bewustwording. Als je een keer een stuk strand hebt opgeruimd, en je voelt wat jij nu hebt gevoeld, ga je er echt over nadenken. Het volgende plastic tasje of rietje of waterflesje, heb je het werkelijk nodig? Waar gaat het heen als je klaar ermee bent?’ Het liefst zou ze zien dat de overheid veel meer gaat verbieden: het verbod op gratis plastic tasjes heeft op veel plekken op de wereld veel goed gedaan. Blijkbaar is tien cent een drempel hoog genoeg om een tas van jezelf mee te nemen.
Statiegeld op flesjes
Geen plastic meer gebruiken is onmogelijk, het is een hoogwaardig product, zei de Plastic Soup Surfer Merlijn Tinga die ik een aantal jaar geleden toevallig voor de Kampioen interviewde. Inmiddels zijn we weer een stap verder, want mede door zijn inzet is de overheid nu akkoord gegaan met statiegeld op kleine flesjes.
En ik neem me voor om iedere volgende keer dat we naar het strand zullen gaan, een zak mee te nemen. En wat op te ruimen. Al is het alleen maar om er weer even bij stil te staan. En de kinderen te laten zien waar spullen terecht komen als je ze op de grond gooit. En zodat we volgende keer het rietje of het plastic bestekje laten liggen, en zij ook. Want dan wéten we het.
Meer lezen over plasticvrije initiatieven?
Vijf tips voor het organiseren van een plasticvrij feest.
