Als je een krant doorbladert, Het Journaal kijkt of op een nieuwssite zit, staart het je recht in het gezicht aan: het kwaad. Het menselijke kwaad dat vernielt, moordt, bedriegt, verkracht en zichzelf goedpraat. Hoe komen mensen zo ver?
Je kan er met je hoofd niet bij. Het liefst wil je het zo ver mogelijk van je afschuiven, de daders ‘onmensen’ noemen en je richten op wat mooi en goed is, maar daarmee is het niet weg. En houd je je angst voor het kwade in stand.
Er zijn twee soorten daders: zij die door woede worden overmand en door agressie of zelfs moordlust worden bevangen en zij die hun misdaad zorgvuldig plannen in de overtuiging dat ze het juiste doen. De wereld wordt er beter van, jawel. Die laatste soort is de gevaarlijkste, want door zo’n ideologie kunnen veel mensen worden meegezogen – denk aan de nazi’s en religieuze terroristen. Zij doen in hun eigen ogen juist iets goeds: ze helen de wereld door bepaalde mensen of instituten te vernietigen, alsof ze een ziektekiem in een lichaam uitroeien.
Goed en kwaad
Wat ik nooit begreep is waarom God Adam en Eva uit het paradijs verbande toen ze de vrucht aten van de boom van kennis van goed en kwaad. Het is toch juist handig om dat onderscheid te kunnen maken? Maar hoe langer ik erover nadenk, hoe meer ik inzie hoe gevaarlijk het is om te denken in ‘goed’ en ‘kwaad’, ‘voor’ en ‘tegen’ en ‘mens’ en ‘onmens’, want je kunt het zomaar mis hebben. Misschien is de kennis, of het oordeel, over goed en kwaad geen beletsel van het kwaad, maar juist de bron ervan.
Volgens Socrates berust het kwaad op een vergissing van de dader over de vraag wat het goede is.
Meer liefde
Misschien is het enige wat we kunnen doen om meer liefde en minder geweld in de wereld te brengen, op onszelf te reflecteren. Het is de verbinding blijven zoeken, in plaats van ‘voor’ of ‘tegen’ te zijn. Isoleer het kwaad niet buiten je, maar herken het in jezelf en ieder van ons. Zo bekeken is het niet nuttig om het menselijke kwaad in het wereldnieuws en de geschiedenis als ‘onmenselijk’ te betitelen en zo ver mogelijk van je weg te schuiven. Blijf een brug bouwen tussen ‘ik, de goede’ en ‘zij, de slechten’.
Observeer jezelf nauwkeurig als je iemand uit boosheid geweld aandoet, met woorden of daden, hoe subtiel ook. Zie dat ook jij niet vrij bent van wat je bij anderen betitelt als ‘slecht’ en veroordeel jezelf niet, maar praat het ook niet goed. Zie hoe kwetsbaar we zijn voor dwalingen, wij allemaal. En keer terug naar je basale menselijke goedheid en je verlangen je met anderen te verbinden.
Meer Happinez?
- Wat een dag zonder gemopper en geklaag je oplevert
- Reiki: wat is het eigenlijk? En wat kun je eraan hebben?
- De kracht van de vier windstreken
