Maasai leider Ezekiel Ole Katato was in Nederland op bezoek om een lezing te geven, maar ook om aandacht te vragen voor een probleem. Zijn volk lijdt erg onder de extreme droogte die er nu heerst. Het is droogte ten gevolge van klimaatverandering en Ezekiel was hier om hulp te vragen. We spraken hem op Schiphol, een paar uur voordat hij terugvloog naar Kenya. – ‘Iedereen kan iets doen.’
Hoe is de situatie nu bij jullie, in Kenya, waar je straks naar terugvliegt?
‘De droogte is heel heftig geweest de afgelopen twee maanden. En duurt eigenlijk al jaren. Veel vee is gestorven, en Maasai leven voornamelijk van vee. Er zijn wel kleine regens geweest tussendoor maar ze duurden nooit lang genoeg. Kinderen kunnen niet meer naar school, ze zijn verzwakt want ons dieet hangt voornamelijk af van het vee. De koeien die nog niet gestorven zijn, zijn heel erg dun. Ze willen niet meer opstaan, ze willen niet wakker worden ’s morgens. Als ze op zoek gaan naar gras, is het er niet.’
Welke oplossingen zie je?
‘We kunnen niet voor regen zorgen. Het korte termijn plan is het crowdfundingproject dat het Nederlandse platform Heroes & Friends voor ons heeft opgezet: we zamelen geld in voor de koeien.
Maar we denken ook na over de toekomst. Als het nu al zo droog is, hoe zal het zijn over vijf jaar?
‘We hebben al een droogte-fonds opgericht waaraan elke Maasai een geit doneert. We moeten voorzichtig zijn met de natuur en het gras dat we nog hebben, dus we denken dat we onze geitenpopulatie terug moeten brengen. We verdiepen ons in watermanagement: hoe kunnen we water opslaan als het wel een keer regent? We komen vaak samen en proberen oplossingen te verzinnen om ons voor te bereiden op meer droogte.’
Heb je nog hoop?
‘We zullen nooit hoop in het leven verliezen! Er is altijd een kans. Klimaatverandering is al jaren bij ons. Maar we zien het erger worden, daarom ben ik nu hier.
Met de wijsheid van de Maasai konden we altijd ver komen: we konden het weer voorspellen. Maar nu lukt dat niet meer. We denken dat het gaat regenen, maar het komt niet. Er zijn zelfs mensen gestorven. Een man pleegde zelfmoord omdat hij zijn tweehonderd koeien voor zijn ogen zag sterven.
‘Maar dat gezegd hebbende, we moeten hoopvol blijven. We moeten wetenschappelijke oplossingen verzamelen zodat we kunnen blijven bestaan. Ik heb hier in Nederland met waterexperts en gras-experts gesproken.’
Bij jullie heerst droogte, maar het klimaatprobleem speelt wereldwijd, wat adviseert u?
‘Klimaatverandering komt voort uit menselijke acties. We weten dit, en we weten dat de rijke landen zoals landen in Europa en Noord-Amerika een grotere CO2 uitstoot hebben dan enig land in Afrika. Als ik Trump hoor zeggen dat hij uit het klimaatverdrag wil stappen, zinkt de moed me wel in de schoenen.
‘Als gemeenschap kunnen we proberen om liever te zijn voor de natuur. Werkelijk erom gaan geven, en ervoor gaan zorgen. Zelfs wij Maasai, we leven erg dichtbij de natuur maar zelfs wij kunnen nog beter voor haar zorgen. Zoals ik zei: minder geiten houden bijvoorbeeld. Iedereen ter wereld kan binnen zijn eigen gemeenschap, op kleine schaal, beter voor de aarde gaan zorgen.’
En dan veert hij op.
‘Ik heb ook een ander plan: lopen! Kijk, wij Maasai lopen veel. Dat zijn we gewend. Kinderen lopen naar school, we lopen overal heen. Alle vliegtuigen en auto’s wegdoen is niet mogelijk, maar ik wil mensen oproepen overal ter wereld om te gaan lopen, naar goed Maasai-voorbeeld. Daarmee kun je al een klein verschil maken, het maakt niet uit dat het klein is, het is een verschil. Laten we massaal gaan lopen. Het is een klein gebaar voor de aarde.’
Sinds drie jaar organiseert Ezekiel wandelingen in samenwerking met de Nederlandse organisatie MasterPeace: 100 kilometer lopen in zes dagen, van het Amboseli park naar Kajiado.
Ezekiel zegt: ‘Mensen komen met ons samen wandelen, en bij ons leven, heel dichtbij de natuur. We laten ze zien hoe wij met natuur omgaan en hoe we haar beschermen. Mensen hier in Nederland bijvoorbeeld zijn ver van de natuur, jullie kijken televisie en zitten binnen. Bij ons gaan we lopen, leven, zien, proeven, ruiken, voelen. Mensen die bij ons komen zeggen altijd dat het hun leven heeft veranderd. Ze nemen het mee naar huis, vanaf dat moment zijn ze ambassadeurs van de natuur.’
‘Ik geloof in de dialoog. Ik geloof dat we met elkaar in gesprek moeten gaan. Iedereen, alle culturen. Ik wil mensen met elkaar verbinden. Laten we praten en elkaar leren kennen.’
Wat hebben jullie er aan als buitenlanders komen wandelen in Maasai land?
‘Voor ons is het ook waardevol. Verschillende groepen binnen de Maasai begrijpen elkaar ook niet altijd. We zijn begonnen met wandelen als vredesbeweging. Door de wandelingen moeten de verschillende groepen samenwerken en daardoor zijn er ook minder conflicten binnen onze eigen gemeenschap.
‘Nog een voordeel: jonge Maasai gaan naar school, ze zien dingen op het internet, en ze zien het Westen en ze willen weg bij ons. Ze zijn soms niet meer trots op onze cultuur. Maar Maasai zijn wel populair overal ter wereld en als onze tieners zien dat vreemdelingen bij ons komen omdat ze ons cool vinden – dat is goed voor ze, dan gaan ze ook weer de mooie dingen inzien van onze eigen cultuur en onze waarden.’
Tot slot: wat is precies de jumping-challenge?
‘Maasai staan bekend om het springen, ze springen heel hoog in een soort springdans. Er hoort ook een geluid bij: een soort zuchten, het klinkt als muziek. Springen is goed voor de geest want je wordt er blij van. Het is ook goed voor je conditie. En het is dus muziek. We dagen nu iedereen uit om met ons mee te springen.
