Ze klinken zo mooi en verlicht, die spirituele oneliners. Maar wat zeggen we eigenlijk? En is het waar? Susan Smit toetst, keurt, wikt en weegt.
Deze week onderzoekt ze de woorden: ‘Dat is ego.’
Het betekent niet veel goeds als iemand zegt: ‘Dat is ego’. In spirituele kringen staat ego voor het geheel aan overtuigingen en conditioneringen geboren uit angst en gericht op veiligheid, zekerheid en genot. Het is de absolute vijand die moet worden bestreden. Het is als de draak in een sprookje of de slechterik in een thriller. Wie het ego op de knieën krijgt, is verlicht.
Het probleem met dit streven – egoloos leven – is dat het niemand ooit zal lukken of ooit gelukt is – nee, ook Gandhi en Mandela niet. Wie zijn ego wil vermoorden, wil namelijk een deel van zichzelf vermoorden. En jezelf te lijf gaan met een mes om iets weg te snijden wat je niet bevalt, werkt niet zo geweldig. Geweld is niet de oplossing.
Het ego is niet de duivel, het is niet je vijand, het is gewoon je persoonlijkheid. Je gekke, feilbare, onhandige persoonlijkheid die het vaak bij het verkeerde eind heeft maar je ook in fantastische situaties brengt. Zonder je ego had je niet normaal kunnen opgroeien en zou je nu niet in de wereld kunnen functioneren.
Je ego hoort bij jou en zal er altijd zijn, maar je kunt het wel van zijn directeursstoel halen. Er is namelijk meer ‘ik’ dan alleen je ego. Dat weet ik omdat je zelf de malle fratsen van je persoonlijkheid kunt gadeslaan. En wie kijkt er dan? Laten we het de ziel noemen. Kijk met je ziel naar je ego zoals een moeder naar haar kleuter kijkt: met een liefdevolle blik en een opvoedende hand. Je kunt het dingen verbieden ‘omdat jij het zegt’, af en toe in de hoek zetten en een beetje knuffelen als het daar behoefte aan heeft. Dan kom je al een heel eind.
Als ik iemand hoor zeggen dat hij egoloos leeft, zie ik meestal iemand die zich met oranje omslagdoeken, wolken wierook en een hele hoop mooie woorden een spiritueel correct ego heeft aangemeten. Hij heeft de jas van het ego niet uitgetrokken, denk ik dan grinnikend, maar er een aanstellerige hoed bij opgezet.
