Wie heeft bedacht dat het goed is om alles uit te spreken? Susan Smit legt weer een spirituele oneliner onder de loep en betoogt dat sommige vormen van eerlijkheid onbeschoft zijn of zelfs kwetsend.
‘Never say sorry for being honest’
Een van mijn beste vriendinnen kan midden in mijn geestdriftige monoloog uitroepen: ‘Wat een onzin! Daar ben ik het echt vol-le-dig mee oneens!’ en dat is een van de drieëntachtig redenen waarom ik van haar houd. Mijn moeders eerlijkheid is van het type ‘Ach, je haar groeit wel weer’ en dat roept hoogstens zoete irritatie in me op. Ikzelf verpak mijn eerlijkheid in ‘Je zou misschien eens kunnen nadenken of het handig is dat…’-achtige zinsconstructies. Het zijn de spiritueel verpakte en nutteloze eerlijkheidsaanvallen die ik hier eens even aan de orde wil stellen.
In de spirituele gemeenschap wordt eerlijkheid overgewaardeerd. Het staat ergens bovenaan het lijstje van verlichte eigenschappen. Het frappante van al die verlichte eerlijkheid is dat die vaak betrekking heeft op anderen en meestal kwetsend is. Of heb jij iemand wel eens horen zeggen: ‘Luister, ik zal het je maar eerlijk vertellen: je ziet er prachtig uit vanavond?’ Hoe pijnlijker de opmerking, hoe heldhaftiger de eerlijkheid. De meest beroerde, kwetsende en onnodige commentaren worden afgesloten met ‘Ik ben in ieder geval eerlijk tegen je’. Ja nou, bedankt voor je onbeschoftheid. Fijn voor jou dat je het lekker kwijt bent.
Overmatig eerlijke mensen hebben een zelfgenoegzaamheid over zich die kan uitmonden in spiritueel snobisme. Aardig gevonden willen worden? Dat hebben ze gehad. Respectvol zijn? Passé. Het leuk houden? Alsjeblieft, zeg. En sorry zeggen hoeft, zo luidt de spreuk (en als het in een mooi lettertype tegen de achtergrond van een bloeiende appelboom staat is het waar), kennelijk ook nooit voor eerlijk zijn. Onder het mom van ‘Hurt me with the truth, but never comfort me with a lie’ dien je het te nemen als een man. Ook al had je er niet om gevraagd.
Op zelfontplooiingsweekenden met deelnemers met vijf assertiviteitstrainingen achter de rug, is het niet te harden met de eerlijkheid. Alle grenzen vallen weg en een doorgeslagen oprechtheid slaat verwoestend om zich heen. Wie heeft bedacht dat het goed is om alles uit te spreken? Ik zeg: schrijf het op in je kringlooppapieren schriftje en val mij er niet mee lastig.
