Het leven gooit je soms plots een andere kant op zodat je even niet weet waar je het zoeken moet. Maar daar is Dot, je reddingsboei in tijden van woelige wateren. Ze geeft je haar eerlijke, maar liefdevolle mening over grote levensvragen, kleine dilemma’s of wringende kwesties, als een zacht duwtje richting wal.
Het werkt heel simpel: jij stelt (geheel anoniem, ondertekend met een pseudoniem naar keuze) een vraag, Dot geeft – elke donderdag – antwoord. En wie Dot is? Dat kom je in september te weten – nog heel even geduld dus!
Deze week geeft Dot advies aan Wanhopige Zoeker:
Lieve Dot,
ik lees jouw adviezen altijd graag en steek er wat van op. Ik twijfel of ik mijn vraag aan jou zal stellen, want ik ben bang dat mijn problemen te heftig zijn voor deze rubriek. Of dat je zal zeggen dat ik allang het antwoord weet.
Ik ben vele jaren, bijna dertig jaar onder behandeling geweest in de Geestelijke Gezondheidszorg. Op mijn 22e kreeg ik de diagnose Borderline Stoornis. Ik ben kort daarna anderhalf jaar opgenomen geweest in een therapeutisch centrum. Een paar jaar daarna een half jaar dagbehandeling. Een aantal therapieën gehad en vele, vele gesprekken. De afgelopen twee jaar heb ik gerichte behandelingen gehad, o.a. voor een zeer hardnekkige sociale fobie. Hoewel ik zeker een behoorlijke ontwikkeling heb doorgemaakt, hebben de therapieën niet veel resultaat gehad. De conclusie van de psycholoog, na één van de laatste behandelingen, was dat ik in mijn jeugd een ‘muur’ heb opgebouwd om me te beschermen tegen emotionele pijn en dat die muur zo dik is, dat de behandelingen er tegen afketsen. Ik denk dat dat wel klopt. Ik heb in mijn jeugd vele traumatische dingen meegemaakt. Mijn ouders hebben zelf behoorlijke psychische problemen en konden er emotioneel niet voor mij zijn. Mijn vader mishandelde me en mijn moeder heeft haar angsten op mij overgebracht. Mijn ouders waren zeer streng gelovig, wat met veel angst gepaard ging.
Op de middelbare school ben ik gepest. Door dit alles heb ik een basisveiligheid gemist. Angst beheerst nog steeds mijn leven. De therapieën die ik gevolgd heb, hebben niet de oorzaak van mijn klachten aangepakt. De oorzaak van mijn klachten is mijns inziens het gebrek aan een basisveiligheid en zelfliefde. Ik geef dagelijks aandacht aan mezelf, aan het gewonde kind in mezelf. Ik spreek mezelf liefdevol toe, troost mezelf, probeer te voelen, huil (waarna ik opgelucht ben en weer rustig). Maar dat gevoel is snel weer verdwenen. Dan komt de zelfafwijzing weer, het oordeel over mezelf, wat ik weerspiegeld zie in de blikken van anderen. Soms probeer ik in mezelf te keren, van binnenuit te voelen. Maar dat is erg beangstigend voor mij. Ook het aanwezig zijn in mijn lichaam is erg beangstigend. Yoga en mindfulness lukt daarom niet. Ook komt de angst om in mijn lichaam aanwezig te zijn naar voren in het vrijen met een partner.
Ik wil zo graag vrij zijn. Niet mezelf verdoven door afleiding of ‘pappen en nathouden gesprekken’. Ik verlang vaak naar een therapeut die me kan helpen. Die de oorzaak aanpakt en niet aan symptoombestrijding doet. Maar als ik aan weer een nieuwe therapie denk, voel ik heel veel weerstand. Want het is zo vermoeiend en ik geloof niet dat het gaat helpen. Maar ik heb dagelijks last van heftige angsten, ermee leven is zwaar.
Vaak wil ik eraan ontsnappen, wegvluchten van mezelf. Maar ik heb mezelf lang geleden beloofd dat ik dit leven wil leven. Hoe het ook komt. Ik heb vaak het gevoel dat dit leven me wat komt brengen. Dat al die moeilijke dingen geschenken zijn. En dat ik die moet aanvaarden. En dat zeg ik dan tegen mezelf. Maar het lukt me niet. Als ik ze werkelijk zou aanvaarden, wat dan? Ik heb het idee dat ik erdoor overspoeld zou raken. Dat ik door zou draaien en gek zou worden.
Ik heb vaak het gevoel dat ik er heel dichtbij ben, bij de vrede in mezelf. Dat ik moet stoppen met zoeken, met oplossingen zoeken en uitwegen. Dat ik stil moet zitten en zijn. Telkens weer. Maar het is zo slopend, die weg ernaar toe. Telkens weer verlies ik mezelf. En dan duurt het zo lang eer ik mezelf weer gevonden heb.
Lieve Dot, is er geen makkelijker weg?
Groeten van een Wanhopige Zoeker.
___________________________________________
Lieve Wanhopige Zoeker,
Ja, er is een makkelijkere weg. Maar die vind je vaak niet makkelijk.
Vaak vind je die pas op het moment van totale wanhoop. Op het moment dat alle andere wegen gewandeld en doodlopend blijken te zijn. Het moment dat je bezwijkt onder alle verhalen over jezelf, je jeugd, je toekomst, je wereld die je meesleept als een versnipperd manuscript op duizenden dwarrelende losse blaadjes. Anders gezegd; op het moment dat je opgeeft.
En laat dit nu een moment zijn waar je waarschijnlijk niet op zit te wachten. Sterker nog; de meesten van ons wijden ons leven aan het vermijden van dat moment. Het Heilige Opgeven.
Het enige wat mij helpt als ik het niet meer zie zitten is diep voelen dat ik het niet meer zie zitten. Wat niet vrijwillig gaat, trouwens. Het gebeurt als alle andere medicijnen, alle andere technieken, benaderingen en ideeën op zijn. Of simpelweg door de uitputting waar jij over spreekt, lieve Wanhopige Zoeker.
Dat op zijn, dit opgeven draagt namelijk iets van een nieuw begin in zich mee. Ik kan het voor mezelf niet ontkennen; elke keer dat ik me totaal hulpbehoevend ken, volkomen ontoereikend -en ik bereid ben dit te voelen- verschuift er iets. En het is een ander soort verschuiven dan de doorbraken op de toppen van inspiratie en inzicht. De dingen die ik leer wanneer ik me sterk voel zijn anders dan die ik leer wanneer ik me zwak voel. Ze zijn allebei waardevol – maar de laatste vereisen meer kracht.
Zwak zijn en daarbij durven blijven is mijn definitie van kracht. Dit is anders dan wat je meestal hoort – dus test het vooral zelf. Je kunt het testen door die momenten die je beschrijft, de momenten waarop je voelt heel dichtbij de vrede in jezelf te zijn, te bestuderen. Bestudeer wanneer ze zich voordoen. Welke ingrediënten ze bevatten en op welke bodem ze groeien.
Misschien brengt het antwoord je tot het besef dat de makkelijke weg geen makkelijke boodschap is, lieve Wanhopige Zoeker. Zelf associeer je je werkelijkheid aanvaarden al met gek worden. Ik ken die angst heel goed. Ik weet ook dat ik bereid ben om gek te worden als dat betekent dat ik vrij ben. Ik weet ook dat gek – net als vrij zijn – uiterst relatieve begrippen zijn. Ze verschuiven constant naar gelang je positie op de barometer van realiteit. En zoals je misschien van me weet heb ik waarheid en realiteit hoog zitten. Hoe intiemer je jezelf met ze kunt verweven, des te gelukkiger – en vrijer – je bent. En soms denk ik dat de meest realistische levenshouding er één is waar je beseft dat je bestaan geen doe-het-zelf project is. Dat je hulp, in de vorm van therapie maar ook in de vorm van genade, goddelijke interventie of hoe je het ook wilt noemen, nodig hebt.
En dat brengt me terug bij het Heilige Opgeven waar ik mee begon. Niets belet je, lieve Wanhopige Zoeker, om tijdelijk – of voor de rest van je leven – de handdoek in de ring te gooien. Je handpalmen te openen naar de lucht en te zeggen, met elke cel in je lichaam, dat je het niet meer weet. Dat je uitgeput bent. ‘Help me’, dat oergebed, hoe moeilijk dit misschien ook voelt gezien je streng religieuze opvoeding, ís een optie. Een onconventionele optie misschien, en één die andere paden en therapieën niet uitsluit, maar zeker een die het proberen waard is.
Ik kan het niet genoeg benadrukken, lieve Wanhopige Zoeker, en alle wijsheidstradities echoën dit mee; het donkerste moment van de nacht is vlak voor zonsopgang. De kunst is niet de zon op proberen te sleuren maar je omhuld te voelen in de duisternis, het niet kunnen zien. Wanneer ik jouw brief lees, lees ik ook niet het verhaal van iemand die aan het einde van haar Latijn is. Ik lees het verhaal van iemand die op de drempel van een nieuwe fase staat. Die op één weg veel geleerd heeft. En die nu ervaart dat die weg redelijk uitgeput is. Ik hoor de stem van iemand die op het punt staat iets nieuws aan te boren.
Je hoeft dus ook niet bang te zijn dat ik zal zeggen dat je het antwoord al weet, lieve Wanhopige Zoeker. Ik geloof namelijk niet dat jij, noch ik, het antwoord weet. Ik geloof iets beters; namelijk dat we het niet hoeven te weten. En dat we in dat niet-weten en niet-kunnen nog steeds heel, en vrij, en volkomen volmaakt onvolmaakt kunnen zijn. En ik fluister die zegen bij deze op je hart.
Alle goeds,
Liefs
Dot
Wil je zelf ook je vraag stellen in deze rubriek? Mail dan je dilemma naar lievedot@happinez.nl.
Wie weet zie jij je dilemma binnenkort beantwoord!
Vond je Dots antwoord behulpzaam en wil je het delen? Dat kan hier.
