Er is één vraag die helpt in de schoorvoetende aanloop naar een excuus. De vraag ‘waarom niet?’ Vaak weegt geen van je tegenargumenten zwaar genoeg.
Lieve Dot,
Sommige dingen blijven in je hoofd sluimeren. Ze blijven wringen. Ook al is het een hele tijd geleden. Ik ben nu 41 en zo’n twintig jaar geleden woonde en studeerde ik in Groningen. Daar woonde ik met een andere studente op een leuke etage in de binnenstad. We raakten bevriend. Zij had stevig verkering met een jongen uit Limburg. Ik niet en twijfelde eraan dat dit ooit zo ver zou komen. Ik twijfelde sowieso aan heel veel dingen en was erg onzeker over mezelf. Veel van de twijfels en allerhande gedachten schreef ik op in een soort dagboek; het was een uitlaatklep.
Goed beschouwd was ik erg jaloers op haar; de ranke, innemende blondine en ik het plompige peper en zout type. Wel slim en welbespraakt, maar dat was zij minstens zo veel als ik. In mijn dagboek schreef ik veel van me af, al die lelijke en jaloerse gedachten. Met haar praatte ik daar uiteraard niet over.
Op een dag was ze ineens weg en lag er in mijn kamer een brief. Ze had mijn dagboek gelezen en was geschokt. In de brief – heel kort – legde ze uit hoe bedrogen, verraden ze zich voelde en wilde niets meer met me te maken hebben. En inderdaad; enkele dagen later ruimde haar vriend zwijgend haar kamer uit en ik heb nooit meer contact met haar gehad.
Ik schaamde me diep, verscheurde meteen het dagboek, maar was ook boos omdat ze dat dagboek had gelezen. Niemand mag dat ongevraagd doen. Toch overheerst na al die tijd de schaamte en popt het regelmatig op in mijn gedachten. Maar ja, wat er aan te doen, zo je al iets moet doen. Kan ik het niet beter gewoon laten rusten of moet en wil ik haar opzoeken en mijn spijt betuigen? Ik heb het gevoel dat ik daar ook nooit de gelegenheid voor heb gehad. Ze was weg en bleef weg.
Ik ben natuurlijk niet meer dezelfde persoon als twintig jaar geleden. Zij ook niet en waarschijnlijk zit ze op mij niet te wachten, laat staan me vergeven. Toch zou ik die steeds terugkerende baksteen wel van mijn hart willen. Of is er een andere manier?
Spijtoptant
Lieve Spijtoptant,
We maken allemaal vergissingen. We doen allemaal lompe, ondoordachte dingen – zeker wanneer we jong zijn en moeten leren wat het betekent om een goed, doorbloed groot mens te zijn. De lijst van domme, ondoordachte dingen die ik heb gedaan is eindeloos. Van de keer dat ik bijna een park in Utrecht in de hens zette, tot het pesten van een dikker meisje op school tot het onlangs gefrustreerd gooien van een pakje deurknopjes naar mijn vader; ik zou een dagtaak hebben aan het opsommen van mijn stommiteiten. Wat ik wel weet van die innerlijke schuurplekken is dat ze de neiging hebben me iets te leren. Het feit dat je nog steeds spijt hebt van iets wat je twintig jaar geleden hebt gedaan zie ik als teken van een goed ontwikkeld geweten, lieve Spijtoptant. Ik ben geen psycholoog, maar dat moet toch de rol van domme dingen doen zijn; om ervan te leren en voortaan beter te doen.
Spijt mag best een beetje mag snijden, denk ik. Maar het is ook iets waar je genereus mee mag zijn. Delen wat je spijt komt zelden verkeerd terecht. Daarvoor hoef je alleen maar de keren na te gaan dat iemand spijt betuigde aan jou. Een ‘sorry, dat was stom van me’ is een typisch geval van beter laat dan nooit. Het is ook iets dat je in eerste instantie doet voor jezelf. Wat ik daarmee bedoel is dat wanneer je je spijt betuigt aan deze vriendin, je er goed aan doet te beseffen dat of en hoe het aankomt, buiten je controle ligt. Ze kan dood zijn, of het veel te laat vinden voor jou om spijt te betuigen. Ze kan er een totaal andere herinnering op na houden, of het voorval helemaal vergeten zijn. Dat brengt ons terug bij één van de hoekstenen van deze rubriek; wat een ander wel of niet doet is niet aan jou. Maar wat jíj wel of niet doet, wel. Dat bedoel ik wanneer ik zeg dat je het in de eerste instantie voor jezelf doet. Over jouw vrijheid heb je wel degelijk invloed.
Door mijn vakkundigheid in lompe dingen doen ben ik vrij bedreven geworden in het zeggen van sorry. Vooral de mensen in mijn directe omgeving kunnen rekenen op een stabiel regenfront van gemengde druppels lompheid en berouw. Alhoewel ik er beter in ben geworden, doe ik elke aanloop naar een sorry met oprechte weerzin, alsof ik fysiek iets uit mijn strot moet trekken. En elke keer voel ik me beter als ik het doe. Elke keer denk ik na afloop ‘was dat nou zo moeilijk?’.
Er is één vraag die mij helpt in die schoorvoetende aanloop naar een excuus. De vraag ‘waarom niet?’ Waarom zou je je oude vriendin niet proberen op te snorren om je excuus aan te bieden? Omdat het zo lang geleden is? Omdat ze er niet op zit te wachten? Omdat ze misschien nog steeds boos is? Omdat jij misschien nog steeds boos bent vanwege het feit dat ze je dagboek heeft gelezen? Het zou me verbazen als één van deze argumenten zwaarder weegt dan het verwijderen van een baksteen op je hart, lieve Spijtoptant.
Alle goeds,
Liefs
Dot
