Marnix kan af en toe best zweverig zijn, vind hij zelf. Maar hij legt op een niet zweverige manier uit waarom het beste van jezelf je hele zelf is, en niet maar een gedeelte.
Dit is mijn zweverigste column tot nu toe. Maar we kennen elkaar nu al een tijdje, dus dat vind je vast geen probleem. Toch? Bovendien gaat het over een extreem vaag onderwerp: ‘Jezelf zijn’. Wat houdt dat eigenlijk in? Waarom is het, ondanks die onduidelijkheid, iets waar we zo hartstochtelijk naar verlangen? En kún je het eigenlijk wel worden?!
Om te beginnen denk ik niet dat veel mensen echt zo graag zichzelf willen zijn. Ik denk wél dat vrijwel iedereen hunkert naar minder problemen en minder afzien. En daar komt die vurige wens waarschijnlijk vandaan. Want als we vaak zo ontzettend diep lijden, doen we kennelijk iets fout. Het zal vast komen doordat we het verkeerde pad bewandelen, denken we dan. Anders voelde het toch nooit zo ellendig?
Als je het zo bekijkt draait het meer om iets dat we niet willen zijn, dan wél. De onuitgesproken hoop is dat als we doen wat volledig in lijn ligt met onze aard of natuur, alles volkomen pijnloos wordt. Dat we dan alleen nog maar gelukzalig glimlachend hoeven mee te fladderen. We willen vooral iemand worden die veel minder opgejaagd wordt door de onzekerheid van het bestaan.
Want we zijn gewoon doodmoe van het geworstel -en dat is volkomen terecht.
We willen onszelf zijn omdat we hopen dan eindelijk geen last meer te hebben van het onechte, de intense identificatie met pijn, en alle toneelstukjes waar we soms zo moe van worden. Maar dat is helemaal niet de oplossing. Sterker nog: er ís geen oplossing, en die is ook niet nodig. Laat ik je een alternatieve kijk op de zaak geven. Een ruimere. Probeer vooral niet te begrijpen wat ik nu ga zeggen, en laat je intellect dus even rusten. Klaar?
Je bent nooit anders geweest dan jezelf. Nooit. Geen seconde.
Nee, niet dat stoïcijnse, royaal ruimhartige, immer liefdevolle, altijd goedlachse, continu relativerende, ronduit perfecte en altijd beheerste persoon dat je in je visualisaties voor je ziet. Dat heeft níets te maken met wie je werkelijk bent. Wat ik dan wél bedoel?
Je was altijd al dat ene, dat stille, dat eindeloos grote. Je was en bent dat wat moeiteloos ruimte biedt aan álles wat je tot nu toe in je leven ‘jij’ hebt genoemd (inclusief eigenschappen die je het liefst onder het tapijt zou vegen). Je was altijd al dat wat gastvrij genoeg is om alles toe te laten; zélfs je weerstand, zelfs je zelfkritiek en -haat, en al die andere lastige en zogenaamd beschadigende verschijnselen. Je was en bént het geduldige podium voor Yin en Yang, de kille storm maar ook de oogverblindende zonsondergang, de vurige liefde en de vlammende haat, de schaamte én de trots.
Je was altijd al meer dan je karaktertrekken, veel meer dan je ervaringen, en zelfs meer dan je lijf. Want veel daarvan verandert continu. Het neemt toe of wordt juist minder. Het komt en gaat, laait op en dooft, onafgebroken. En bij al die verandering was jij steeds dat wat het allemaal rustig zag gebeuren. De enige constante, in geduldige aandacht. Jij was en bent dat wat niks uitsluit en alles toelaat, ook je verslavingen, je cynisme, je keiharde falen, en je agressie. Zelfs al wil je het liever niet. Maar ook dat mag verschijnen.
Is het je nooit eerder opgevallen hoe het allemaal in jou voorbij komt? Hoe onkwetsbaar je eigenlijk bent, ondanks je angst en onzekerheid? Hoe niets wat je is overkomen je ooit écht heeft kunnen breken?
Het maakt niet uit hoe alles tot nu toe is gelopen, en wáár je op dit moment ook staat; in essentie ben je de neutrale, grenzeloze openheid. Jij was, bent, en zal altijd alles zijn. Jij bent het leven, het héle leven, en ook al is dat misschien niet precies wat je voor je zag: het is het enige waar het om draait. En als je dat eenmaal kunt ervaren, al is het maar even, zul je zien dat alles wat je zocht er altijd al geweest is.
Jezelf, dat ben jij. Nu.
Koffie?
