Na een periode van veel stress even he-le-maal niks doen… Dat lijkt een goede strategie om rust en balans te hervinden. Maar wat je brein in tijden van stress écht nodig heeft, is een tegenreactie.
Eerst even dit: met niksen is niets mis, we hoeven echt niet altijd maar nuttig bezig te zijn. dus neem vooral die week vrij en maak van lanterfanten een vast agendapunt. Goed voor je creativiteit en nog veel meer! Maar wanneer je je brein wil trainen om met stress te dealen, adviseert neurowetenschapper Erik Scherder een andere aanpak.
Stress en je brein, zo werkt het
Stress ontstaat wanneer je aan allerlei eisen moet voldoen, maar dit niet (tegelijkertijd) lukt. Op zo’n moment maakt een gedeelte van je brein, de hypothalamus, stresshormonen aan. Normaal gesproken zorgt de hippocampus, een ander deel van je brein, ervoor dat deze hormonen worden afgeremd. Als het er echter teveel zijn – je hebt te lang of te veel stress – kan je hippocampus het niet meer aan, waardoor ook een ander deel in je hersenen aangetast wordt: de frontale lob. Dit gedeelte is weer verantwoordelijk voor het afremmen van de amygdala. Wordt de amygdala, het zogeheten ‘angstcentrum’, niet meer afgeremd, dan ontstaat er een ontketening van negatieve emoties. De aanmaak van stresshormonen begint weer van vooraf aan en zo blijft de stress circuleren in je hoofd.
Een weekje vakantie nemen om op te laden zorgt misschien tijdelijk voor wat rust, maar zodra je terug bent dienen zich weer nieuwe stressvolle situaties aan. Volgens de bekende neuropsycholoog en hersenonderzoeker Erik Scherder heeft je brein daarom een tegenreactie nodig, om je hoofd tot rust te brengen en de cirkel van stress te doorbreken. Een middel dat je hersenen niet beschadigt, zoals stress dat doet, maar ze juist versterkt.
Train je hersenen om met stress te dealen
Net als dat je voor het trainen van je armspieren een andere oefening kiest dan voor het trainen van je buik, geldt dat ook voor de delen in je hersenen. Elk deel in je hersenen heeft een specifieke training nodig, en dat klinkt ingewikkelder dan het is.
De amygdala
De amygdala scant de hele dag door of er gevaar op de loer ligt. Hij slaat aan als je in een reflex moet reageren – bijvoorbeeld als de auto voor je ineens remt – en zorgt met een dergelijke reactie voor het behoud van jouw veiligheid. Die amygdala, weten we dankzij de ‘stresscirkel’, moet wel in toom gehouden worden. Daar kan meditatie en mindfulness bij helpen. Uit onderzoek blijkt dat mediteren zorgt voor een afname van de dichtheid in de amygdala. Stressreacties zijn hierdoor minder sterk en het is gemakkelijker om in complexe situaties de rust te bewaren. Worden er teveel stresshormonen aangemaakt, dan kunnen de reserves die je door te mediteren hebt opgebouwd als wapen worden ingezet.
De frontale lob
De frontale lob vraagt om een andere manier van trainen: muziek. Aangezien de frontale lob verantwoordelijk is voor het afremmen van de amygdala is het belangrijk om ook dit deel sterk en gestimuleerd te houden. En dat is helemaal niet zo moeilijk: zowel het luisteren naar als het maken van muziek zorgt voor een flinke stimulering van dit hersengedeelte.
De hippocampus
Als laatste de hippocampus. Om dit gedeelte te versterken, en er dus voor te zorgen dat stresshormonen beter kunnen worden afgeremd, is beweging nodig. Door lichamelijke inspanning te verrichten wordt de aanmaak van nieuwe hersencellen in de hippocampus gestimuleerd en het behoud van deze cellen bevorderd. De volgende keer dat je naar de sportschool gaat, je dagelijkse wandeling maakt of je hardloopschoenen aantrekt kun je dus nog een beetje trotser zijn op jezelf: je traint niet alleen je spieren, conditie en uithoudingsvermogen, maar ook één van de belangrijkste onderdelen van je lichaam: het brein.
Meer lezen over omgaan met stress?
Zo maak je van stress een positieve kracht.
