Gelukkig zijn, kun je dat leren? In elk geval niet in de schoolbanken, zou je denken. Toch bestaat er op de Yale University een college in gelukkig worden. En ja, het schijnt dus echt te werken.
Hoe kan ik mijn studenten gelukkig maken? Het was de brandende vraag die Laurie Santos, professor aan de Yale University, ertoe dreef om haar gelukscursus op te zetten. Dat het zo’n gigantisch succes werd – haar collegereeks is de populairste in de geschiedenis van Yale – had ze niet zien aankomen.
Met haar cursus, PSYC 157: Psychology and the Good Life, wil Santos middels positieve psychologie haar steentje bijdragen aan bewustwording onder studenten op gebied van mentale gezondheid en zelfzorg. Dat dat hard nodig is blijkt onder andere uit de cijfers van de American College Health Association. 52% van de Amerikaanse studenten geeft aan zich hopeloos te voelen en 39% lijdt aan dergelijke depressieve klachten dat normaal functioneren lastig wordt.
Santos is zeker niet de eerste met colleges in geluk, maar er zit wel een verschil tussen haar lesprorgramma en andere gelukscolleges. Waar andere colleges vooral ingericht zijn als een inleiding in het veld van welzijn en goed functioneren, gaat Santos’ programma verder dan dat.
Santos richt zich specifiek op de wetenschap achter gedragsverandering, gewoonteverandering en het halen van voordeel uit iedere situatie. Studenten leren dus niet alleen over de wetenschappelijke achtergrond van geluk, maar ook over het beoefenen van geluk.
Jij en ik studeren (vermoedelijk) niet aan Yale en hebben niet de mogelijkheid om de viermaandelijkse cursus van Santos herself te volgen. Om je toch een eindje op weg te helpen vind je hieronder een kleine introductie in de cursus gelukkig zijn.
Misleiding in de hersenen
De cursus begint met het invullen van een test. Het invullen is een voorwaarde voor de studenten om deel te mogen nemen aan het lesprogramma. De uitslag van de test laat zien hoe (on)gelukkig de student is. Klinkt eng, maar bewustwording over het gelukslevel is van essentieel belang voor het volgen van de cursus. Zo kun je tijdens en na afloop van de colleges letterlijk checken of je progressie hebt gemaakt.
In de lessen die daarop volgen gaat Santos in op de misopvattingen die bestaan over geluk. Het blijkt dat onze hersenen er verdomd goed in zijn om verkeerde intuïties te volgen: ze líjken te leiden tot het ultieme geluk, maar het blijkt helemaal anders uit te pakken.
(Veel studenten werden van dit gegeven overigens zo angstig dat Santos tijdens een college besloot direct naar het onderwerp ‘how to be happy’ te switchen. Moet je nagaan.)
Ter illustratie: wanneer je iemand vraagt een lijstje te maken van de dingen waar hij of zij op dit moment gelukkig van kan worden, zou dat bijvoorbeeld een lange vakantie, een nieuw huis, het winnen van de loterij of – veel kleiner – een reep chocolade of goed glas bier kunnen zijn.
Maar! Hier komt de eye opener: bijna alles wat in je hersenen opkomt waarvan je denkt gelukkig te worden (basisbehoeften zoals brood op de plank en een veilige thuishaven daargelaten) zal niet leiden tot meer geluk. Je hersenen hebben het verkeerd. Voor vrijwel alle hierboven opgesomde zaken is namelijk verandering nodig: meer geld, een andere plek, iets hebben wat je nu niet bezit.
Je hersenen vertellen jou continu dat wanneer je dát ene eindelijk hebt, je dán gelukkig zal worden. Helaas: het gevoel van meer, meer, meer blijft maar knagen en het geluk lijkt steeds verder van je af te drijven.
40% van je geluk heb je zelf in handen
In het tweede deel van het lesprogramma gaat Santos in op de welbekende theorie van Sonja Lyubomirsky, psycholoog aan de University of California. Volgens Lyubomirsky wordt 50% van ons geluk bepaald door onze genen (hier heb je dus geen enkele invloed op) en 10% door omgevingsomstandigheden (hier heb je in beperkte mate invloed op). De overige 40% wordt bepaald door je gedachtes, handelingen en houding. 40% van je eigen geluk heb je dus helemaal zelf in de hand.
Oké. Dan rijst dus de vraag: wat moet je doen met dat stuk geluk dat je zelf in handen hebt en in de allergelukkigste vorm kunt kneden? Onderzoek van psychologen, gericht op de gewoontes van mensen die zichzelf gelukkig noemen, wijst uit dat geluk vooral betekent: veel tijd besteden aan familie en vrienden, dankbaarheid koesteren, optimisme koesteren en fysiek actief zijn.
Let wel: omdat hierbij geen exacte manier van onderzoek mogelijk is, is het nooit een garantie dat één van de genoemde gewoontes je daadwerkelijk gelukkig zal maken. Zie het als volgt: iemand kan gelukkig en tegelijkertijd bovengemiddeld lang zijn, maar dat betekent niet dat je door bovengemiddeld lang te zijn automatisch gelukkig bent.
Money can’t buy you happiness
Ook de rol van geld is onderdeel van Santos’ lesprogramma. Geld maakt niet gelukkig – we kennen ‘m allemaal. Toch neemt het een prominente plek in in onze maatschappij. Is dat terecht?
Ook hier wordt een conclusie van Lyubomirsky gebruikt. Zij ontdekte dat mensen die $ 30,000 per jaar verdienen, de vraag ‘met welk jaarsalaris zou je gelukkig zijn?’ beantwoorden met gemiddeld $ 50,000 per jaar. Als je dezelfde vraag stelt aan iemand die $ 100,000 per jaar verdient zou je dus verwachten dat diegene zegt: ik ben dubbel zo gelukkig, want ik verdien twee keer zoveel als de geluksdrempel! In plaats daarvan is het antwoord dat zij gemiddeld $ 250,000 per jaar zouden willen verdienen om écht gelukkig te zijn.
Met andere woorden: het houdt dus niet op. Op het moment dat je jezelf kunt onderhouden in de basisbehoeften, wordt de relatie tussen geld en geluk puur theoretisch.
Gelukkig zijn vergt oefening
Nu heb je natuurlijk geen lesprogramma van vier maanden nodig om in te zien dat geluk samenhangt met optimisme en dankbaarheid. En dat geld niet gelukkig maakt is een cliché waarvan we ook wel weten dat het waar is.
Deze inleiding in Santos’ colleges over geluk is dan ook summier (hier lees je de uitgebreide variant), maar het maakt in elk geval twee dingen duidelijk.
- Het is mogelijk én het is het waard om aan je eigen geluk te werken.
- Werken aan je eigen geluk houdt eigenlijk nooit op.
Klaar om jezelf gelukkig te maken? Veel geluk!
Beeld: fotografie door Jeroen van der Spek, styling door Cyn Ferdinandus
Meer lezen over geluk?
Zo adem je jezelf naar geluk.
