De helende werking van olie zit ’m voor een deel in de liefde die je geeft bij het inwrijven. Met kruiden, planten of bloemen die afgestemd zijn op wat kinderen nodig hebben, geef je ze op een diepe laag warmte, liefde en vertrouwen mee. Vijf keer eerste hulp met basis oliën:
Een diepere laag
Van oudsher smeren mensen elkaar al in met olie ter genezing. Een fijne manier om je kind te ondersteunen als het ziek is, of in te zetten als er een gebied is dat wat meer aandacht nodig heeft. De antroposofie gebruikt genezende oliën om drie belangrijke redenen.
Mirte Heijl, antroposofisch verpleegkundige van consultatiebureau Mirre Zorg: “De kern van olie is het warmte-element. Olie is een warmtebrenger, met behulp van warme handen en warme olie. Het geeft fysieke en emotionele warmte, zodat de ontvanger kan ontspannen en ondersteund wordt.” De tweede reden is het kruid dat in de basisolie zit; dat heeft een helende werking. En de derde reden is de (ouder)liefde die je geeft wanneer je de olie aanbrengt.
Het geeft je als ouder letterlijk iets in handen wat je kunt doen voor je kind. Mirte: “De huid is het grootste orgaan, daar zit ons tastzintuig in, het eerste zintuig dat kinderen ontwikkelen, het oer-zintuig. Het is het makkelijkste zintuig om contact te maken met kinderen en het meest effectief wanneer je iets wilt bereiken. De huid is makkelijk aan te raken, maar ook heel kwetsbaar. Het is dus belangrijk om er met je aandacht en warmte bij te zijn, zeker bij heel jonge kinderen. Wanneer je iemand met woorden ondersteunt, spreek je alleen het hoofd aan. Wanneer je je kind inwrijft met olie, omhul je het liefdevol met warmte. Een knuffel, een arm om een schouder of inwrijven met olie raakt een diepere laag. De ander kan echt vertrouwen voelen, of liefde. Zo geef je je kind in de basis vertrouwen in het leven mee.”
Helende werking
De basisolie, waar later helende elementen aan worden toegevoegd, is afkomstig van vruchten en zaden. Goede basisoliën zijn bijvoorbeeld amandel-, jojoba-, olijf-, lijnzaad-, zonnebloem-, kokos- of sesamolie. Allemaal heel zachte oliën die in principe geen allergische reacties oproepen. Om de olie helend te maken, worden er planten, bloemen en/of kruiden aan toegevoegd die weken tot maanden, afhankelijk van de plant, in de olie weken. Ook worden ze in afwisselend licht en donker gezet en sommige worden een paar keer geschud. Het resultaat? Heerlijke olie, zoals de beroemde goudsbloemolie, kamilleolie of Sint Jansolie.
Soms worden er ook enkele druppels etherische olie aan toegevoegd. Dat is een stof die vluchtig (etherisch) is, aromatisch en kenmerkend voor de plant, zo hebben sommige planten een geur om specifieke insecten aan te trekken en andere een geur om parasieten te verdrijven. Volgens Wikkelfee, een site over genezende (etherische) oliën op basis van antroposofische verpleegkunde, is dit het medicament voor de plant zelf; hiermee houdt de plant zichzelf gezond.
Etherische olie wordt ook wel essentiële olie genoemd. Soms zit de etherische geurstof in de bloemen, zoals bij rozen, soms in de schil, bijvoorbeeld bij sinaasappels, of in de zaden, bladeren of wortels. Het is wel zo dat er voor deze etherische druppels heel veel kruiden, vruchten of bloemen nodig zijn. Zo heb je voor een liter etherische rozenolie drie ton bloemen nodig, voor een liter citroenolie 1500 tot 3000 citroenen, voor een liter lavendelolie honderd kilo bloemen en voor een liter Tijmolie vierhonderd kilo tijm. Het gaat doorgaans om biologische teelt, maar het kost wel heel veel grondstoffen.
Een olie voor elke kwaal
Door de sterke concentratie kun je de etherische olie niet puur gebruiken. Dat kan brandwonden veroorzaken. Mirte Heijl: “Maar ook bij oliën waaraan slechts kleine hoeveelheden sterk geurende etherische olie is toegevoegd, raad ik aan voorzichtig te zijn bij kinderen onder de drie jaar. Die zijn intens voor kleintjes, dus kijk hoe de huid en het kindje reageert. Oudere kinderen vinden een sterke geur soms juist fijn.”
Voor elke kwaal is wel een olie te vinden. Om te weten welke plant of kruid waarvoor werkt, is goed naar de kwaliteit van de plant gekeken. De roos bijvoorbeeld heeft heel veel zorg nodig om mooie bloemen te geven. De kwaliteit van de bloem is dan ook liefde, iemand bijzonder laten voelen, voor hem of haar willen zorgen. Rozenolie is echte verwenolie, ook voor als je wilt troosten.
Hoe zit het met allergieën? Mirte Heijl: “Natuurlijke basisoliën, behalve pindaolie, kunnen zelden tot nooit kwaad, maar sommige oliën bevatten wolvet – van het schaap, met lanoline erin. Daar zijn jonge kinderen soms allergisch voor. En aan sommige etherische oliën wordt alcohol toegevoegd als bewaarmiddel, dat wil je liever ook niet op je huid hebben. Check daarom altijd de ingrediënten op de verpakking.”
Met liefde en aandacht
Maak je handen en de olie warm, en richt de aandacht op je kind en je handen, het werkt echt beter zonder tv of telefoon op de achtergrond. Maak een kuiltje van je hand, doe daar een theelepel olie in en verspreid het over je hand. Wrijf de olie zachtjes op de plek die aandacht nodig heeft. Het is meer insmeren en inwrijven dan masseren. Wrijf enkele minuten tot de olie goed is aangebracht en het plekje lekker warm is. Belangrijk: dek de plek daarna warm toe. Bijvoorbeeld met een pluk heilwol, een wollen romper, een wolwikkel (een lap gemaakt van wol) of een andere niet-synthetische lap, dan kan het doorwarmen.
1. Kamilleolie bij buikklachten
Kamilleolie mag je vanaf de geboorte inzetten en werkt voor elke leeftijd, maar vooral voor kinderen van nul tot zes maanden wrijf je het in bij buikkrampjes, spugen en reflux.
Waarom? Kamille heeft een ontkrampende, rustgevende werking. Het plantje wordt ook moederkruid genoemd omdat het een enorme toewijding nodig heeft om de bloemetjes te laten groeien. Alle kracht van de plant zit in de bloem, net zoals een ouder alle toewijding aan het kind geeft. Het is een zachte, subtiele, gevende bloem.
Hoe? Breng de olie zachtjes en vol warmte en aandacht aan met één ontspannen hand over het zachte deel van de babybuik. Draai gedurende drie minuten tien cirkels met de klok mee, heel langzaam dus. Dek het warm toe, bijvoorbeeld met een wolzijde romper of een wolwikkel. Je kind kan er de hele nacht mee slapen.
Let op: Niet doen bij koorts, ga in dat geval naar de huisarts.
2. Lavendelolie bij slaapproblemen
Lavendelolie kun je gebruiken bij onrust en slaapritmestoornissen voor kleintjes vanaf de geboorte, het biedt veiligheid en vertrouwen. Ook bij grotere kinderen – en volwassenen – werkt het goed, bijvoorbeeld wanneer ze piekeren, zich zorgen maken en gestrest zijn, waardoor ze niet kunnen slapen.
Waarom? Lavendel is een rust- en ontspanningsbrenger. Het is een ingetogen, rustig struikje dat niet hoog van de toren blaast, wel uitdijt maar niet opdringerig is: het heeft ranke, kleine blaadjes. Paars is een kalmerende kleur, en de geur brengt rust. Het is verwarmend, ontspannend en maakt je adem rustiger.
Hoe? Breng warme olie aan op de borst, ribbenkast, hartstreek. Het kan ook op de voeten als die koud zijn. Breng het vooral aan op een plek die aandacht nodig heeft. Bij piekeren – dus in het hoofd – kun je de aandacht van je kind uit het hoofd, naar beneden halen door juist de voeten in te wrijven. Bij hartzorgen is het inwrijven van de hartstreek fijn.
3. Salie-tijmolie bij hoesten, verkoudheid en vastzittend slijm
Salie-tijmolie kun je gebruiken vanaf de eerste verjaardag. Voor jongere kinderen is de werking te sterk. Meestal komt vastzittend slijm pas voor vanaf één jaar, daarvoor is het vaak dunner slijm. Wanneer je kind vastzittend slijm heeft en hoest, krijgt het daar de meeste last van, als het van verticaal naar horizontaal gaat, breng het dus aan wanneer het in bed gaat liggen.
Waarom? De blaadjes van tijm hebben een slijmoplossende werking en salie helpt door de huid heen om de longblaasjes te openen waardoor het slijm makkelijker op te hoesten is. De combinatie is dus ideaal.
Hoe? Breng met een warme, handwarme olie aan op de borst. Bij kinderen die het liefst op hun buik slapen, kun je het ook op de rug in plaats van op de borst aanbrengen, rond en tussen de schouderbladen. Doe niet voor én achter. Maak cirkelende bewegingen, of maak bij grotere kinderen een liggende acht. Gebruik maar één hand.
4. Sint Jansolie bij bedplassen
Bij bedplassen spelen meestal veel verschillende factoren een rol. Een gesprek op het consultatiebureau kan helpen. Daarnaast kan Sint Janskruidolie ondersteunend werken op het bewustzijn van het onderlijf.
Waarom? De oogst van het kruid is rond Sint Jan, 21 juni, het hoogtepunt van de zomer, de zonnewende. Het kruid heeft daarom met oogsten en zonnewarmte te maken. Sint Janskruidolie werkt verwarmend, brengt (zonne)kracht en het maakt heel bewust van de plek waar je het toebrengt.
Hoe? Je brengt de warme olie aan op de binnenkant van de bovenbenen, van de liezen tot aan de knie. Je hoeft daarbij niet te praten over zindelijkheid, het werkt in het onderbewustzijn. Het is ontspannend en verwennend en je helpt je kind door het te omhullen met olie en met jouw warme aandacht. Het brengt ook positieve aandacht naar plekken die door bedplassen nat en koud worden. En Sint Jansolie werkt aardend. Kinderen die zindelijkheid trainen vinden het vaak spannend en gaan dan vaak met hun aandacht naar hun hoofd. Deze olie geeft aandacht, warmte en ontspanning aan een deel lager dan de blaas. Dat geeft vertrouwen.
5. Sinaasappelolie bij stress
Gebruik dit bij schoolgaande en puberende kinderen wanneer ze prikkelgevoelig zijn of stress hebben door prestaties zoals toetsen of sportwedstrijden.
Waarom? Sinaasappelolie brengt optimisme, luchtigheid, levenslust, warmte en vertrouwen. Het werkt fysiek ontkrampend en geeft mentaal lucht – ook doordat de olie een vrij sterke geur heeft. Een sinaasappel is een vrucht, dus er zit veel zonlicht in. Het geeft je focus en doordat het een vloeistofrijke vrucht is, brengt het frisheid.
Hoe? Aanbrengen kan op verschillende plekken, rond het hart, op de rug of rond de navel. Vraag ook wat je kind wil. De binnenkant van de polsen kan ook, een plek waarmee je de buitenwereld intreedt. Maak dan kleine cirkeltjes op de binnenkant van de pols. Je steekt het in vanuit verwennerij en doet het bij voorkeur ’s morgens om goed de dag in te gaan.
Belangrijk: Raadpleeg altijd een expert voordat je met etherische oliën gaat werken. De doseringen verschillen per leeftijd en niet elke olie kan voor elke leeftijd gebruikt worden.
(Tekst: Bianca Bartels)
Dit is een artikel uit Happi.kids ‘Zonnekracht’ (nr. 2 – 2019). Bestel dit nummer nu in onze shop!
Meer weten?
- Natuurlijke oliën, zoals van Weleda en dr. Hauschka, zijn te vinden bij natuurvoedingswinkels. Een mooie site voor oliën van het Blauwe Huis en Lichterde is wikkelfee.nl en oliën voor specifieke klachten zijn te vinden op firma-indruk.nl.
- Op kinderspreekuur.nl vind je alle antroposofische consultatiebureaus in Nederland, waar vaak meer informatie te vinden is over olie- en wikkelworkshops bij jou in de buurt.
Meer Happinez?
- Regenachtige dag? 3 buitenacitiviteiten waarbij je lekker vies mag worden
- 8 rituelen die je kind helpen om afscheid te nemen
- Susan Smit over het perfecte moederbeeld
