Hoe kan je je leven proberen te begrijpen? Sta open voor de orde in je chaos, en probeer juist niet alles rationeel te verklaren – dat lukt je toch niet. Dot geeft advies aan een Twijfelaar.
Lieve Dot,
Sinds de jaarwisseling zit ik een beetje in de knoop met mijzelf. Een nieuw jaar is begonnen en het roept de eindejaarsvragen op: Wat ga ik dit komende jaar bereiken? Wat zijn mijn doelen? Ik ben nog jong, 21, maar bezig met mijn master aan de universiteit en het echte leven komt in zicht. Ik krijg steeds meer keuzevrijheid, de vaste vakkenpakketten zijn nu wel einde verhaal en ik twijfel over de juistheid van de keuzes die ik heb gemaakt en wat ik echt met mijn toekomst wil.
Oudejaarsavond vierde ik bij vrienden én met een kersverse liefde. Ik ken hem nu vier maanden en we waren toen net een maandje samen. Het is snel gegaan. We waren collega’s, zagen elkaar steeds vaker en uiteindelijk elke dag. Toch twijfel ik ook over ons samen.
Mijn twijfel over alles uitte zich de eerste dagen van het jaar in stilte en neerslachtigheid en toen ik na drie rusteloze dagen nog geen woord had gesproken, vroeg mijn vriend wat er aan de hand was. Ik wist zelf eerst niet wat het was en dát is het juist: ik weet niet wat ik wil, wat ik voel of wat ik denk. Ik vertrouw mijn eigen overtuigingen niet meer. Die middag kwam er een einde aan de relatie en het vele samenzijn, al was het in alle wederzijdse begrip en met het verzoek van zijn kant (waar ik me goed in kan vinden) om vrienden te blijven, omdat we nu eenmaal zo’n sterke band hebben. Hij was zelf degene die de definitieve woorden uitsprak en niet een ongelijke relatie wilde hebben met iemand die niet verliefd denkt te zijn.
Dat gesprek is nu bijna twee weken geleden. In de tussentijd hebben we nauwelijks contact gehad. Ik was bezorgd, maar dat bleek niet nodig te zijn, want het ging hem goed. Gisteren was hij jarig en het leek ons beter dat ik niet op zijn feest zou komen. Om die reden spraken we ’s ochtends af. Ik werd ontvangen met een knuffel en een bescheiden kus op mijn mond. Hij vroeg me om vrouwelijk advies om zijn appartement wat feestelijk aan te kleden en we gingen de stad in. Hij pakte al snel mijn hand en voor ik het wist gedroegen we ons als een verliefd stelletje.
Alleen had ik me eigenlijk al neergelegd bij het idee dat hij niet de jongen voor mij is. Een dag na het beslissende gesprek had ik nog voorgesteld om gewoon een stapje terug te doen, opnieuw te gaan daten en elkaar minder vaak te zien. Dat aanbod werd van de hand geslagen en ik had daar begrip voor. Er was al vóór het begin van het nieuwe jaar twijfel bij mij geweest, want wij passen niet bij elkaar. Hij is acht jaar ouder, lager opgeleid en kampt met ADD en ADHD terwijl ik georganiseerd ben en structuur heb. In mijn dromen zou ik nu eigenlijk samen zijn met een intellectuele hippie. Ik ben een bezige bij, een rationeel type en heb de laatste jaren veel aan introspectie gedaan. Ik denk over het leven na en over wat betekenis geeft. Gelukkig zijn is mijn doel, maar ik ben het naar mijn idee niet. Altijd streven naar perfectie en een volgend diploma maakt niet gelukkig, al geeft het wel voldoening en weet ik niet beter. Ik ben op weg om docente Nederlands te worden en heb besloten om een jaartje langer over mijn master te doen. Mijn leven vliegt aan me voorbij en voor mijn gevoel ben ik ook al 30. Deze maand heb ik geen colleges of tentamens en zit ik veel alleen thuis. Ik mis het samen zijn en zit daarnaast te veel in mijn hoofd.
Meer dan ooit is het voor mij moeilijker om bij mijn gevoel te komen en keuzes te maken. Mijn studie geef ik niet zomaar op en ook als ik tot de conclusie kom dat docente Nederlands niet in mijn gelukkige toekomst pas, kan ik wat anders vinden met mijn diploma. Ik ben enkel bang om mensen te kwetsen, in het bijzonder die jongen, met de ene of andere keuze. Ik weet niet of en hoe ik verliefd word of dat ik het al ben, maar onderdruk mijn gevoel omdat ik denk dat we niet bij elkaar passen. Ik weet niet of de tijd leert en we het nog eens op een lager pitje moeten proberen of dat ik juist in mijn eentje moet gaan voelen wat er vanbinnen zit. Ik weet niet wat ik mis… een vriend die houvast geeft en steun, of specifiek hem.
Lieve Dot, kan jij me advies geven?
Twijfelaar
Lieve Twijfelaar,
Onlangs bracht ik een paar dagen door in de Vietnamese stad Ho Chi Minh, het voormalige Saigon. Zoals bij meer Aziatische metropolen laat die ervaring zich lastig samenvatten. Vanaf het moment dat ik een stap buiten mijn hotel zet, word ik geconfronteerd met een muur van warmte vermengd met de geur van vuur, dode dieren, zoete rice cakes en uitlaatgassen. Ik baan mijn weg door de straten die als webben door honderden zwarte en soms losse elektriciteitskabels aan elkaar kleven en word gebombardeerd met zintuiglijke indrukken; twee rafelige zwarte puppy’s die met elkaar aan het spelen zijn tussen het opengescheurde vuilnis, een dozijn levende kippen die onder luid protest als een tros ballonnen aan hun poten achterop een scooter worden gebonden, vissen wiens ingewanden rap boven de goot worden verwijderd en een riviertje van bloed op gang brengen, piepkleine vrouwen die mijn moeder kunnen zijn die twee grote manden vol mango’s en zakken rijst op hun schouder dragen en waarvan de huid op de plek waar de stok rust die de manden verbindt donkerblauw kleurt. Een groep mannen in afgeragde badschoentjes zit op een straathoek in rode plastic kinderstoeltjes plastic containers lauw bier naar binnen te werken onder het genot van voor mij onidentificeerbare lichaamsdelen van onidentificeerbare dieren. De dag kan beginnen in Ho Chi Minh. Een dag die trouwens al om vier uur begon, kan ik uit eigen ervaring – en dankzij een enkelglas raam in mijn hotel – vertellen.
Dit hele tafereel, waar mijn vegetarische en ik-woon-in-een-Nederlands-dorp-waar-tien-auto’s-per-uur-langskomen- constitutie maar niet aan lijkt te wennen, wordt permanent omgeven door ongeveer dertig miljard scooters. Die van alle kanten komen, constant toeteren, wiens uitlaatgassen mijn ogen doen tranen en de binnenkant van mijn neus zwart maken. Met honderden tegelijkertijd bewegen ze zich als een ongehoorzame rivier door de aders van de stad. Regelmatig bepakt met hele families of de inhoud van een gemiddelde boedelwagen. En alhoewel elk van mijn zintuigen en morele overtuigingen een combinatie van overlopen en schudden doet, kan ik niet ontkennen: er zit orde in deze chaos. Er is iets onbegrijpelijks vloeiends aan dit pulserende, toeterende, bloederige tafereel. De stad voelt voor mijn gestel aanstootgevend, maar desalniettemin kloppend. Alles – van elke centimeter stoep tot willekeurig dierlijk orgaan – wordt gebruikt. Er is een grote levendigheid die alle stof, armoede, karkassen, neonlichten en wild gekleurd fruit omvat. Op een manier die mij als buitenstaander totaal ontgaat, overigens. Maar dat ik het niet begrijp, betekent niet dat die orde er niet is.
Ik dacht aan die stad, en die ervaring, toen ik jouw brief las, lieve Twijfelaar. Het innerlijke landschap dat je beschrijft – waarin je feitelijk twijfelt over alles – is net als een grote, stomende, onbegrijpelijke Aziatische stad: niet te bevatten. Maar wat ik je uit eigen ervaring op je hart kan drukken is dit: je leven is geen probleem om opgelost te worden. Het wel zo benaderen is een garantie voor teleurstelling.
Probeer je leven niet te begrijpen. Probeer je erin te begeven. Kom letterlijk en figuurlijk je huis uit en verken de straten. Je zult merken dat deze jongen en alle dingen die nu monumentaal groot lijken, slechts één wijk van je leven opmaken. Een wijk die de moeite waard is om tijd in door te brengen, op een straathoek te gaan zitten met koffie (of diereningewanden, als dat je ding is) maar besteed die tijd in het volle besef dat er nog veel meer te ontdekken is. En nogmaals; verwar dat ontdekken niet met begrijpen. Je hoeft niet altijd de juiste keuze te weten om een beslissing te maken. Je hoeft niet eerst duidelijkheid te hebben over wat je voelt voordat je wat doet. Je kunt jezelf in de kolkende stad van je leven zetten en de stad zelf zal je aantrekken en afstoten naar de plekken van belang – en af en toe zelfs van je sokken rijden. Laat het gebeuren. Sta open voor de orde in je chaos – daarin ligt alles wat je zoekt.
Alle goeds,
Liefs
Dot
