Wij hebben meteen door of iemand echte aandacht voor ons heeft. Dominique was niet van het vriendelijkste soort tot ze merkt hoeveel behoefte ze heeft aan echt contact met anderen.
‘Fijne dag’. Ik hoor het steeds vaker en overal. In de supermarkt, een winkel of de sportschool. Veel medewerkers volgen duidelijk een cursus in klantvriendelijkheid.
Het is alleen niet altijd gemeend. Het klinkt vaak vlak en onpersoonlijk. Je bent een van de honderden klanten en zo voel ik me ook. Een nummer. Een bron van inkomsten. Er is geen contact.
Ik moet bekennen dat ik me er ook schuldig aan maak, zeker als ik haast heb. Toen ik in Amsterdam in de horeca werkte, zag ik vragen van klanten soms als een hinderlijke onderbreking. Het ging vooral om zoveel mogelijk omzet realiseren. Als iemand dan vroeg of de muziek wat zachter kon, was mijn reactie: ‘dan ga je toch lekker thuis koffie drinken?’
Maar karma is a bitch. Door de epilepsie kan ik nu zo weinig lawaai verdragen dat ik de meeste zaken linea recta moet verlaten. Als ik in mijn favoriete strandtent aan de surfdude slash bedrijfsleider vraag of de muziek echt zo hard moet, is het zijn beurt mij vermanend toe te spreken: ‘Natuurlijk. Dat hoort bij ons concept.’
Doen alsof
Ik was op een feest met een aantal mensen die ik lange tijd niet had gezien. Het nieuws over mijn aandoening was allang geen nieuws meer. Een goede bekende informeerde hoe het ging. Ik wilde net eerlijk antwoorden, toen ik zag dat ze al niet meer naar mij keek. Het interesseerde haar weinig. ‘Prima,’ zei ik en droop af.
Een van mijn beste vriendinnen houdt niet van smalltalk. Als iemand vraagt hoe het met haar gaat, zegt ze ’goed.’ Dan is er een ongemakkelijke stilte omdat de gesprekspartner een wedervraag of meer toelichting verwacht. Die komt niet. Ze heeft geen zin om te doen alsof. Maar als ze wel een gesprek voert, doet ze dat met volle overgave.
Ontmoeting
Wij voelen altijd haarfijn aan of iemand met zijn aandacht bij jou is of ergens anders. Of iets gemeend is. Muziek opzetten maakt het nog niet meteen ergens gezellig. Een vraag stellen betekent nog niet dat je het antwoord wil weten.
Ik heb veel mensen geïnterviewd die van zichzelf zeiden dat ze begaan zijn met anderen. Alleen dachten de ‘anderen’ daar meestal anders over.
Hoe waardevol echte aandacht of contact met anderen is, leerde ik tijdens een persreis naar Thailand. Daar ontmoette ik een Indiase man. Hij keek me alleen maar aan. Zei niets. Ik begon te huilen. En wist niet eens waarom. Dat zei ik ook. Zijn antwoord is me altijd bijgebleven: ‘Omdat ik luister.’
Het is een kunst om mensen welkom te heten. Een ander het gevoel te geven dat die gezien en gewaardeerd wordt. Ertoe doet. Dat is niet iets wat je tijdens een cursus leert. Ik wens jullie – oprecht – een nieuw jaar met vele mooie ontmoetingen.
