Ze klinken zo mooi en verlicht, die spirituele oneliners. Maar wat zeggen we eigenlijk? En is het waar? Susan Smit toetst, keurt, wikt en weegt.
Deze week keurt ze de woorden: ‘Lijden loutert.’
Het is een wijdverbreide overtuiging dat je als mens veel erge dingen moet hebben meegemaakt om wijs te worden. De gemiddelde zelfhulpgoeroe vertelt eerst hoeveel malheur er op zijn pad is gekomen, hoe diep hij is gegaan en hoe hij als een feniks uit de as is herrezen voor hij de verworven inzichten aan de man brengt. Lijden geeft hem autoriteit en gewicht.
Er schuilt waarheid in de boeddhistische gedachte van de lotus, die met haar wortels in de modder uitgroeit tot een prachtige bloem. Lijden kan louteren, veredelen, opschonen, dat weet ikzelf maar al te goed. Om te helen moeten we kwaliteiten in onszelf opduikelen die ons uiteindelijk verrijken. Maar hé, er zijn ook hele mooie bloemetjes die op liefdevol bemeste grond bloeien.
Ellende en wijsheid gaan niet altijd samen, wil ik maar zeggen. Niet iedereen heeft het vermogen om levenslessen te destilleren uit narigheid. Er is introspectie voor nodig en de bereidheid om het eventuele eigen aandeel in de kwestie onder ogen te zien, om maar wat te noemen. Voorts hebben niet alle wijze mensen bovengemiddeld veel rampspoed gekend. De schatten die ze presenteren zijn afkomstig uit een diepte, maar die diepte hoeft niet een put te zijn; de schatten kunnen ook zijn gevonden op een bodem die ze regelmatig in zichzelf opzoeken.
Waar we voor moeten oppassen met z’n allen is dat we malheur verheerlijken (en dat we ons er dus mee blijven verbinden). Als we onszelf wijsmaken dat pijn een voorwaarde is om te groeien en leren, dan is dat ook zo en zijn we gedoemd tot eindeloos vallen en opstaan. We kunnen ook lering trekken uit wat wel voor ons werkt; op de zachte manier. We kunnen het moois en goeds en fijns en liefs dat ons ten deel valt heel goed van alle kanten bestuderen en er levenswijsheid uit putten.
