Spirituele oneliners, ze zijn vaak om in te lijsten zo mooi – maar soms ook veel makkelijker gezegd dan gedaan. Susan Smit toetst, keurt, wikt en weegt.
‘Vergeven is een cadeau aan jezelf’
Een keer in mijn leven heb ik woedend een kussen naar de televisie gegooid. Dat was een jaar of vijf geleden bij ‘The Oprah Show’. Dr. Phil behandelde een vrouw wiens vader was vermoord. Er was een live verbinding met de dader in de gevangenis. Dr. Phil zei dat je simpelweg kunt besluiten om iemand die je iets heeft misdaan te vergeven. Want: ‘Vergeven doe je niet voor de ander, maar voor jezelf.’ Hoeveel energie kostte de wrok haar? En: ‘How’s that working for you?’ Slecht, natuurlijk. Ze moest zichzelf die daad van vergeving gunnen. Na nog wat aandringen deed ze het. Ze zei de woorden: ‘Ik vergeef je’. Groot applaus was haar deel, mensen in het publiek pinkten een traantje weg. Behandeling geslaagd. Patiënt ontslagen.
Simpelweg besluiten om geen energie meer te verspillen aan haatgevoelens en de ander met onmiddellijk ingang vergeven; is dat werkelijk vergeven vanuit het diepst van je hart of een soort zelfopgelegde gevoelloosheid om ervan af te zijn? Te vroeg en kunstmatig vergeven omdat je op Nelson Mandela wilt lijken (die zijn brute gevangenisbewaarders vergaf) betekent twee stappen achteruit zetten. Iedere keer als er weer wat boosheid opborrelt, voel je je schuldig en hypocriet want je hebt immers al vergeven. Dat staat de werkelijke verwerking alleen maar in de weg. Sterker nog: het vertraagt het proces, want nu is er ook een portie zelfveroordeling bij gekomen.
Zolang vergeving louter ‘een cadeau aan jezelf’ is, heeft het niets met vergiffenis te maken. Pas wanneer je het gebeurde vanuit de pijn en ervaringen van de dader bekijkt, begrip krijgt en mededogen voelt, begint er iets te veranderen. Je hart gaat open en wordt groot genoeg om de ander binnen te laten. Dat betekent niet je goedkeuring geven, maar inzien dat we allemaal fouten maken. Ieder mens is een werk in uitvoering. De rancune en verbittering lossen op en je bent vrij.
