Als we volwassen worden verliezen we soms meer dan we winnen: rennen wordt schuifelen, dansen verandert in stilstaan, en vliegen wordt uiteindelijk schuilen. Maar gelukkig is onze magie niet écht kwijtgeraakt.
Als je mij vroeger had gevraagd of mensen kunnen veranderen, had ik vol overtuiging ‘nee’ gezegd. Ik wist zeker dat onze persoonlijkheid, karaktertrekken en het bijbehorende gedrag onwrikbaar vastliggen, diep in ons verankerd. Het ‘Zo ben ik nu eenmaal’-verhaal leek me volstrekt logisch en solide, want zo keek ik ook naar mezelf. Maar tegenwoordig weet ik beter. Want mensen kúnnen niet alleen spectaculair veranderen: ze dóen het ook.
De indrukwekkende transformatie waar ik het over heb is overigens niet per se heel positief, want ik doel specifiek op wat we kwijtraken tijdens onze reis naar volwassenheid en verder. Het ongebreidelde plezier en de vanzelfsprekende moed die wegvallen als we vanuit kinderlijk enthousiasme en oprechte naïviteit veranderen in berekenende wezens.
Als we ‘verstandig’ worden.
Onverschrokkenheid maakt langzaam plaats voor controle. Grenzeloze nieuwsgierigheid wordt een constant zoeken naar veiligheid. Rennen wordt schuifelen, dansen verandert in stilstaan, en vliegen wordt uiteindelijk schuilen, met de vleugels van vroeger stil ineen gevouwen op een immer gespannen rug. Na jaren van zogenaamde groei en het aanleren van verantwoord gedrag, eindigen we vól angsten en complexen, zelfverwijt en beknottende patronen. In niets lijken we nog op die schitterende ongeleide projectielen van vroeger, toen we barstten van de energie en woeste plannen.
Waar we ooit moeiteloos de hele wereld aan konden, lopen we nu rillerig rondjes in onze zelf gecreëerde gevangenis. We durven bijna niks meer, dromen niet meer vrij en uitbundig, en komen zelden uit onze comfortzone. Omdat we simpelweg niet snappen dat die zone puur denkbeeldig is, een product van onze getemde fantasie. Waar we ooit álles konden worden en zijn, hebben we nu alleen nog ruimte voor een galmend gebrek aan zelfvertrouwen, en het idee dat het waarschijnlijk nooit veel meer zal worden dan het op dit moment is. We zijn grote mensen geworden, mensen met taken en banen en heimelijke verlangens. En dat is op het eerste gezicht een treurig stemmende constatering.
Maar gelukkig is onze magie niet écht kwijtgeraakt: we zijn ‘m slechts uit het oog verloren. Als een hemel vol kleurrijke luchtballonnen, verborgen achter een paar flinke wolken. Want onder al die neuroses en beperkingen en gewoontes, onder al die voorzichtigheid en het hunkeren naar bevestiging, huist nog altijd de bron die ons ooit onoverwinnelijk maakte. De schijnbaar dramatische verandering blijkt een mentale truc te zijn, een fata morgana die we in alle onschuld tot leven hebben gewekt, maar ook weer kunnen laten verdwijnen. Het hart dat ooit onstuimig klopte voor verhalen over ridders en draken, prinsessen en reuzen, dat geen problemen zag maar slechts mogelijkheden, heeft nooit de bereidheid verloren jou te ondersteunen bij het vinden van een onvoorstelbaar prachtig leven. Het gaf je alleen liefdevol alle ruimte om te ontdekken wat écht belangrijk voor je is, door je eerst te laten reizen met een door intellect besmet, krampachtig kompas.
Maar niks is verloren. Alles is nog mogelijk.
De realisatie dat je in de veilige modus bent gaan leven, en vooral het diepe verlangen om weer onbevreesd en open naar de toekomst te kijken, net als vroeger, kunnen de kracht opwekken om wat je hebt opgebouwd aan beperkingen en reserves ook weer genadeloos af te breken. Het enthousiasme, de dapperheid en de onstuitbare gedrevenheid om er iets van te maken, zijn nooit echt verdwenen, omdat ze een wezenlijk onderdeel van je zijn. En daarom hoef je voor een compleet nieuwe kijk op jezelf en het leven eigenlijk nauwelijks te veranderen, maar slechts te herontdekken wie je altijd bent geweest onder die dikke laag aangeleerde voorkeuren, meningen, en ideeën. Terug naar helemaal af.
Hoe? Door de willekeurige verhalen over jezelf die al jaren door je kop spoken niet langer te zien als waarheden (want dat zijn ze niet). Door je te realiseren dat al die schijnveiligheid en de illusie van controle nooit ook maar hálf zo goed smaken als de pure opwinding van het ontdekken, of de zinderende kennismaking met het nieuwe. Door te beseffen dat het leven je precies geeft wat je aan kunt (ook als je daar zelf anders over denkt), en door er heilig op te vertrouwen dat je diep van binnen altijd weet wat goed en gezond en vervullend voor je is.
Als ik jou was, zou ik er geen seconde langer op wachten.
