Als je je leven met iemand deelt, kun je er soms niet omheen: ruzie. Zelfs in de beste relaties is er wel eens trouble in paradise. Heel normaal en helemaal niet erg. Maar elkaar steeds over hetzelfde in de haren vliegen, daar schiet je weinig mee op.
Toch is dat precies wat er gebeurt bij het gros van de stellen die bij relatietherapeut Jessa Zimmerman aankloppen. Door moeizame communicatie lukt het deze geliefden niet om een conflict op een constructieve manier op te lossen. Bij ruzie schieten ze in de verdediging, klappen ze dicht of drijven ze de spanning alleen maar op.
Als je een conflict op de juiste manier oplost, kan een ruzietje op z’n tijd er juist voor zorgen dat jij en je lief meer begrip voor elkaar krijgen. En dus – hoezee – dat jullie relatie sterker wordt. Maar dat lukt alleen als jullie allebei kunnen zeggen wat je denkt, elkaar begrijpen en respecteren en samen werken aan een oplossing die voor beiden acceptabel is. Productief ruziën, zullen we maar zeggen. Zimmerman adviseert haar cliënten de volgende 6 strategieën:
1. Onderscheid gedachten van gevoelens
Tijdens ruzies verwarren we onze gedachten nogal eens met gevoelens. Maar over gevoelens kun je niet discussiëren (aan wat je voelt kun je nu eenmaal weinig veranderen), terwijl dat over gedachten wel kan. Hoe onderscheid je ze van elkaar? Gevoelens zijn volgens Zimmerman emoties die vallen in één van de volgende categorieën: verdrietig, boos, blij of bang. Gedachten zijn gebaseerd op jouw perspectief, observatie of interpretatie van een situatie. Als je zegt ‘het voelt voor mij alsof jij alle moeite die ik doe niet waardeert’, dan klopt dat eigenlijk niet. Je vóelt je verdrietig, maar je dénkt dat je partner jou niet waardeert. Door te erkennen dat je iets denkt in plaats van voelt, erken je ook dat die gedachte niet per se klopt. Zo ontstaat ruimte om erover te praten – en dus ook om je gedachten te veranderen.
2.Begrijp hoe jouw ‘filter’ werkt
Je lief en jij – en ieder ander trouwens ook – zijn allebei op een andere manier beïnvloed door ervaringen, bijvoorbeeld door de manier waarop jullie zijn opgevoed. Zimmerman zegt dat je op basis van deze ervaringen een filter hebt ontwikkeld dat bepaalt hoe jij reageert op wat je geliefde zegt en doet. Dit filter werkt vooral sterk als er een conflict is. Wat jij voelt en denkt is een direct resultaat van de manier waarop jij naar dingen kijkt.
Als je je bewust bent van jouw filter kun je, in plaats van je partner meteen de schuld geven of alleen zijn of haar gedrag te veroordelen, beter kijken naar wat er bij jou zelf gebeurt. Praat zoveel mogelijk in de ik-vorm, beschrijf wat jij ervaart en hoe je daarop reageert, in plaats van over de ander te spreken en met de vinger te wijzen. Zo maak je duidelijk dat je je ervan bewust bent dat het jóuw interpretatie is en voelt je verkering zich minder snel aangevallen.
3. Eerst empathie tonen, dan pas reageren
Is je partner boos of geïrriteerd, toon dan eerst empathie. Luister en zorg ervoor dat je zijn of haar standpunt begrijpt. Formuleer pas daarna je eigen reactie. Ook als je het er niet mee eens bent, kun je begrip hebben voor iemand zijn gevoelens. Je mag het zelf best anders zien, als je maar probeert te begrijpen hoe en waarom je lief een situatie op een bepaalde manier ervaart. Vervolgens kun je uitleggen hoe jíj het ziet – en dan is het natuurlijk de beurt aan je partner om daar empathisch op te reageren. Als jullie begrip kunnen hebben voor elkaars interpretatie, kun je vervolgens werken aan een manier om met die verschillende standpunten om te gaan.
4. Let op je eigen emotieregulatie
Emotieregulatie gaat over het omgaan met en het uiten van je emoties. Escaleert een ruzie en voel je dat je je emoties niet onder controle hebt, probeer dan een manier te vinden waarop je je emoties weer de baas kunt worden. Misschien kalmeer je van een stukje wandelen of een kwartiertje mediteren? Geef ook je geliefde de ruimte om even letterlijk afstand te nemen van een discussie, als hij of zij dat nodig heeft. Op tijd afstand nemen voorkomt dat je met deuren gaat slaan of dingen roept waar je spijt van krijgt – en die alleen maar olie op het vuur zijn. Praat pas verder als de gemoederen weer bedaard zijn.
5. Plan moeilijke gesprekken, en stel een tijdslimiet in
Hoe gekt het ook klinkt, een moeilijk gesprek bewust plannen is erg effectief. Je bent er zeker van dat je je partner niet overvalt en geeft hem of haar de ruimte om er eerst even rustig over na te denken. Spreek ook af hoe lang jullie gesprek maximaal gaat duren en houd er rekening mee dat de oplossing zich misschien niet vandaag aandient. Zo weten jullie allebei precies waar je aan toe bent. Is het onderwerp van discussie ingewikkeld? Dan kan het best zijn dat er meerdere gesprekken nodig zijn om er samen uit te komen.
6. Oefen, oefen, oefen
Rome is niet gebouwd in één dag, en waarschijnlijk hebben je lief en jij – helaas – ook wat meer tijd nodig om de manier waarop jullie omgaan met conflicten te veranderen. Vind je het moeilijk om de strategieën toe te passen op het moment suprême zelf? Lees ze dan na afloop nog eens terug, als je weer wat rustiger bent. Een volgende keer gaat het dan vast al iets beter.
Meer lezen over relaties?
Relatie-expert Jan Geurtz over liefde, loslaten en spirituele relaties.
